Wdecki Park Krajobrazowy

Z Wikipedii

Wdecki Park Krajobrazowy
Logo parku
Położenie	gminy: Cekcyn, Śliwice, Drzycim, Jeżewo, Lniano, Osie, Warlubie
Data utworzenia	16 lutego 1993
Powierzchnia	237,86 km²
Otulina	46,09 km²
Rezerwatów	5
Oficjalna strona Parku
Położenie na mapie Polski
Parki krajobrazowe w Polsce

Wdecki Park Krajobrazowy - to jeden z młodszych polskich parków. Został utworzony na mocy Rozporządzenia Nr 52/93 Wojewody Bydgoskiego z dnia 16 lutego 1993 r. Położony na Pojezierzu Południowopomorskim, w środkowo-wschodniej części Borów Tucholskich, w dorzeczu rzeki Wdy i jej dopływów Prusiny, Ryszki i Sobińskiej Strugi. Pod względem administracyjnym Wdecki Park Krajobrazowy znajduje się w całości na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego. Swoim zasięgiem obejmuje dwa powiaty: świecki, w tym gminy Drzycim, Jeżewo, Lniano, Osie i Warlubie oraz powiat tucholski, w tym gminy Cekcyn i Śliwice (łącznie 7 gmin). Ok. 70% powierzchni parku leży na terenie Gminy Osie. Siedziba Zarządu Wdeckiego Parku Krajobrazowego znajduje się w Osiu.

Spis treści 1 Historia 2 Flora 3 Fauna 3.1 Ryby 3.2 Płazy 3.3 Gady 3.4 Ptaki 3.5 Ssaki 4 Pomniki przyrody 4.1 Natura nieożywiona 5 Obiekty architektoniczne 6 Rezerwaty przyrody na terenie parku 7 Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe na terenie parku 8 Turystyka 9 Przypisy 10 Bibliografia

[edytuj] Historia

Po wybudowaniu elektrowni wodnej w Żurze w 1930 r. w wyniku spiętrzenia Wdy i zalania ujściowych odcinków jej dopływów powstał Zbiornik Żurski o powierzchni 440 ha. Spowodowało to podniesienie poziomu wody i połączenie rzeki Wdy z dwoma zalanymi obniżeniami terenu, tj. obecnymi jeziorami Wierzchy i Mukrz. W ten sposób na Zalewie Żurskim powstały liczne, malownicze wyspy. Najbardziej znana z nich to Madera^[2].

Po spiętrzeniu Wdy, ekosystem tego fragmentu Borów Tucholskich uległ zmianie. Stał się siedliskiem nowych gatunków roślin i zwierząt. Dzięki temu obszar ten zwiększył swoje walory turystyczne, zwłaszcza pod względem turystyki wodnej.

Park został utworzony dnia 16 lutego 1993 na podstawie Rozporządzenia Nr 52/93 Wojewody Bydgoskiego z dnia 16.02.1993 r. w sprawie powołania Wdeckiego Parku Krajobrazowego

[edytuj] Flora

Lasy stanowią ok. 60% powierzchni parku. W zdecydowanej większości są to zbiorowiska boru świeżego, z przewagą drzewostanu w postaci sosny zwyczajnej i brzozy brodawkowatej. Na szczególną uwagę wśród rozległych borów sosnowych zasługuje kępa dąbrowy z największym w Europie Środkowej skupiskiem jarzębu brekinii. Licznie reprezentowany jest także bór chrobotkowy oraz bór bagienny. W wyniku działalności człowieka las niegdyś o charakterze puszczańskim przekształcił się w typowy bór. Mimo tego w dolinach rzek i strumieni, na stromych zboczach rzecznych, w zagłębieniach pozostających stale pod wpływem wód powierzchniowych i gruntowych zachowały się lasy liściaste oraz niezwykle rzadkie torfowiska źródliskowe.

Na terenie Wdeckiego Parku Krajobrazowego występuje wiele interesujących gatunków roślin, m.in. pozostałości szaty roślinnej schyłku okresu lodowcowego:

• borówka bagienna
• bagno zwyczajne ^[3]
• mącznica lekarska

Runo leśne pokrywają unikatowe, chronione gatunki roślin, np.:

• wawrzynek wilczełyko
• lilia złotogłów

oraz wyjątkowo rzadkie porosty, np.:

• granicznik płucnik

Spotykane są również cenne gatunki roślin wpisane do Czerwonej Księgi, np.

• trzy gatunki rosiczek

• długolistna
• okrągłolistna
• pośrednia

• storczyk plamisty
• wawrzynek wilczełyko
• lilia złotogłów
• turzyca bagienna
• orlik pospolity
• widłak jałowcowaty
• żurawina błotna
• cis pospolity

Od niedawna do listy rzadko spotykanych roślin występujących na terenie parku dopisano arcydzięgiel litwor – spotykany głównie na terenach górzystych, m.in. w Sudetach i Karpatach.

[edytuj] Fauna

Zróżnicowanie ekosystemu sprzyja występowaniu rzadkich, nawet w skali kraju, gatunków zwierząt.

[edytuj] Ryby

W bogatej faunie występują ryby, m.in.:

• pstrąg potokowy
• lipień
• sum
• szczupak
• troć jeziorowa

[edytuj] Płazy

Na terenie Wdeckiego Parku Krajobrazowego żyje poza tym 13 gatunków płazów, m.in.:

• traszka grzebieniasta
• grzebiuszka ziemna
• kumak nizinny
• rzekotka drzewna

[edytuj] Gady

Wyróżniono 5 gatunków chronionych gadów:

• padalec pospolity
• jaszczurka zwinka
• jaszczurka żyworodna
• zaskroniec zwyczajny
• żmija zygzakowata

[edytuj] Ptaki

Obszary podmokłe i bagniste stanowią dobre siedlisko dla wielu gatunków ptaków. Na terenie parku występuje 149 gatunków, z czego pod ochroną jest 113, w tym:

• bocian czarny
• gągoł
• bielik
• kropiatka
• biegus zmienny
• kania ruda
• zimorodek
• błotniak stawowy
• krogulec
• nurogęś

[edytuj] Ssaki

Spośród 42 gatunków ssaków żyjących na terytorium Wdeckiego Parku Krajobrazowego, 16 objętych jest ochroną. Są to między innymi:

• bóbr europejski
• wydra
• ryjówka aksamitna
• nocek rudy
• borowiec wielki
• gacek wielkouch

Bory sosnowe zasiedlane są przez stosunkowo niewielką ilość zwierząt kręgowych. Schronienie dla saren, jeleni, danieli i dzików stanowią więc lasy liściaste i mieszane.

[edytuj] Pomniki przyrody

[edytuj] Natura nieożywiona

W bliskim sąsiedztwie Wdeckiego Parku Krajobrazowego, na terenie gminy Drzycim, w okolicach miejscowości Leosia znajduje się Kamień św. Wojciecha, zwany również Diabelcem. Jest to jeden z największych głazów narzutowych na Pomorzu. Mierzy 24,5 m w obwodzie^[4]. W wykazie zinwentaryzowanych pomników przyrody figuruje pod numerem 249. Głaz leży w obrębie administracyjnym Nadleśnictwa Osie, ale prawnie jest własnością Skarbu Państwa.

[edytuj] Obiekty architektoniczne

Nad rzeką Wdą znajduje się również most betonowo-ceglany o wysokości ok. 27 m i punkt widokowy.

[edytuj] Rezerwaty przyrody na terenie parku

• Rezerwat przyrody Brzęki im. Zygmunta Czubińskiego
• Rezerwat przyrody Jezioro Miedzno
• Rezerwat przyrody Jezioro Ciche
• Rezerwat przyrody Dury
• Rezerwat przyrody Jezioro Piaseczno

[edytuj] Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe na terenie parku

• Zespół przyrodniczo–krajobrazowy "Dolina Rzeki Ryszki"
• Zespół przyrodniczo–krajobrazowy "Dolina Rzeki Sobińska Struga"
• Zespół przyrodniczo–krajobrazowy "Rzeki Prusiny"

[edytuj] Turystyka

Ze względu na obecność rzeki Wdy oraz licznych jezior, obszar Wdeckiego Parku Krajobrazowego jest rozwinięty turystycznie, najbardziej w zakresie turystyki wodnej. Poza tym, na terenie parku zostały wytyczone następujące szlaki piesze lub rowerowe:

1. "Stu z nieba"
   • długość: 58 km
   • przebieg: Warlubie - Lipinki - Borsukowo - Orli Dwór - Stara Rzeka - Zazdrość - Sarnia Góra - Śliwiczki - Szlachta
2. im. Z. Zyglera
   • długość: 18 km
   • przebieg: Tleń - Grzybek - Jezioro Wierzchy - Tleń
3. "Piętaszków"
   • długość: 4,5 km
   • przebieg: Tleń - Jezioro Wierzchy - Tleń
4. "Hoffmana"
   • długość: 39 km
   • przebieg: Błędno - Stara Rzeka - Tleń - Grzybek - Żur - Gródek - Leosia
5. "Wszędołazów"
   • długość: 30 km
   • przebieg: Tleń - Wierzchy - Zdroje - Zielonka - Cekcyn
6. "Partyzantów Armii Krajowej"
   • długość: 100 km
   • przebieg: Stara Huta - Sobiny - Błędno - Brzeźno - Śliwiczki
7. "Harcerzy Światowida"
   • długość: 10,5 km
   • przebieg: Łążek - Czarna Woda - Stara Rzeka

1. "Cisów Staropolskich"
   • długość: 27 km
   • przebieg: Tleń - Wierzchy - Jakubowo - Mszano - Rezerwat Cisy Staropolskie im. L. Wyczółkowskiego
2. Szlak łącznikowy
   • długość: 4 km
   • przebieg: Osie - szlak Z. Zyglera
3. "Ścieżynka Zagłoby"
   • długość: 20 km
   • przebieg: Tleń - Jezioro Piaseczno - Stara Rzeka - Radańska - Osie - Tleń

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Strona Wdeckiego Parku Krajobrazowego
• Nadleśnictwo Osie
• Rozporządzenie Nr 29/2004 Wojewody Kujawsko–Pomorskiego z dnia 02.11.2004 r. w sprawie Wdeckiego Parku Krajobrazowego Treść rozporządzenia w pliku .doc
• Wdecki Park Krajobrazowy, mapa przyrodniczo-turystyczna, skala 1:40 000, wyd. Wdecki Park Krajobrazowy, Bractwo Czarnej Wody, Osie 2003, ISBN 83-919924-0-3