Tuchowicz

Z Wikipedii

Współrzędne: 51°53' N 22°14' E51.8833333 22.2333333 (Tuchowicz)


Tuchowicz
Województwo	lubelskie
Powiat	łukowski
Gmina	Stanin
Położenie	51° 53' N 22° 14' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	450
Strefa numeracyjna (do 2005)	25
Kod pocztowy	21-421
Tablice rejestracyjne	LLU
Położenie na mapie Polski Tuchowicz

Tuchowicz – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łukowskim, w gminie Stanin.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Spis treści

1 Położenie
2 Historia
- 2.1 Bibliografia
- 2.2 Linki zewnętrzne

[edytuj] Położenie

Wieś Tuchowicz leży na 22° 2’ szerokości geograficznej północnej i 51°8’ długości geograficznej wschodniej. Znajduje się na szlaku łączącym Łuków z Żelechowem; 12 km od Łukowa, 42 km od Siedlec i 115 od Warszawy, pomiędzy rzeczkami Bystrzycą Wielką i Stanówką. Zabudowa mieszkalna i gospodarcza zajmuje obszar 19 ha. Sąsiaduje ze wsiami: Józefów, Stanin (siedziba gminy), Anonin i Celiny. Obecnie ludność Tuchowicza to niewiele ponad 400 osób. Większość rodzin utrzymuje się z rolnictwa. Miejscowość jest siedzibą parafii, posiada szkołę podstawową, przedszkole, filię gimnazjum, bibliotekę publiczną oraz urząd pocztowy (21-421).

[edytuj] Historia

Najstarsze zapisy o Tuchowiczu pochodzą z roku 1350-51, wówczas zapisano go jako "Tanczcovicz", następne w latach 1354-1355 jako Tuczcovicz, i kolejno: Thuchowicz (1430), Thuchowyecz (1470) i Tuchovidz (1540). Na podstawie tychże zapisów trudno ustalić pochodzenie nazwy. Miejscowe tradycjne tłumaczenia wyprowadzające np. nazwę ze zbitki słów "Tu – chów – owiec", są bez wątpienia nieprawdziwe. Bardziej prawdopodobna jest hipoteza Czesława Kosyla, według którego "Tuchowicz" jest nazwą dzierżawczą. Pierwsze zapisy nazwy są według niego zniekształcone, bo nazwa najprawdopodobniej brzmiała – Tuchowic, co potwierdza zapis z 1544 roku (Tuchovidz). W ciągu wieków nazwa została zmiękczona. Pochodzi ona być może od słowiańskiego imienia "Tuchowit".

Tuchowicz powstał prawdopodobnie około XIII wieku. Pierwsza wzmianka o istniejącej już parafii w Tuchowiczu pochodzi z 1350-1351 r. Nie wiadomo, kto był pierwszym właścicielem grodziska, którego ślady zachowały się do dziś w osadzie "Zameczek" koło Tuchowicza. W XIV wieku właścicielami byli Kanimirowie. Nazwisko to wydaje się pasować bardziej do imienia, ale skąpe źródła podają "Kanimier", co w opracowaniach odczytano jako nazwisko. Ród Kanimirów herbu Abdank wymarł prawdopodobnie w XVI-XVII w.

Dnia 26 czerwca 1430 r. król Władysław Jagiełło przeniósł wieś Tuchowicz na prawa miejskie magdeburskie. Ustanowił jednocześnie jarmarki na św. Magdalenę (22 lipca) i na św. Galla (16 października). Wydaje się, że miasteczko Tuchowicz zostało lokowane na ziemi należącej do „starego Tuchowicza”, ale znajdującej sie w pewnej odległości od niego. Siedziba właściciela miasta pozostała na dawnym miejscu, o czym świadczyłyby fragmenty cegły oraz miejscowa legenda, według której „pan zamku (w Tuchowiczu) w niedzielę, wystrzałem armatnim zapraszał plebana z Tuchowiczu na obiad, po czym wysyłał powóz”. W miejsce drewnianego grodu najprawdopodobniej powstał z czasem murowany zamek, który został zniszczony w czasie najazdu szwedzkiego.

Prawdopodobnie pod koniec XVIII w. miasteczko Tuchowicz utraciło prawa miejskie. Z całą pewnością nie posiadało ich na początku XVIII w. W XIX w. majątek Tuchowicz znalazł się w posiadaniu oficera napoleońskiego Joachima Hempla. Rodzina Hemplów zarządzała nim do parcelacji po II wojnie światowej. Ostatni właściciel Aleksy Hempel przyczynił się do założenia w Tuchowiczu straży pożarnej, mleczarni oraz zbudowania drogi brukowanej łączącej Tuchowicz z drogą "Łuków -Stoczek Łukowski". Od połowy XIX w. do 1975 r. Tuchowicz był siedzibą gminy wiejskiej. W okresie międzywojennym była to jedna z najbardziej aktywnych gmin powiatu Łukowskiego.

Od 1975 r. Tuchowicz jest wioską w gminie Stanin. Znajduje się w niej XIX-wieczny kościół pw. Św. Marii Magdaleny, w stylu neo-romańskim, fragment parku dworskiego, zaniedbany dwór Hemplów, dawny urząd gminy, dawny bank spółdzielczy, stara plebania, szkoła działająca w budynku dawnej mleczarni oraz zabudowania straży pożarnej. W okolicach Tuchowicza znajduje się wspomniane grodzisko, gdzie prawdopodobnie znajdowała się pierwotna lokalizacja Tuchowicza.