Rajbrot

Z Wikipedii

Współrzędne: 49°50' N 20°29' E49.8333333 20.4833333 (Rajbrot)


Rajbrot
Województwo	małopolskie
Powiat	bocheński
Gmina	Lipnica Murowana
Położenie	49° 50' N 20° 29' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	2320
Strefa numeracyjna (do 2005)	14
Kod pocztowy	32-725
Tablice rejestracyjne	KBC
Położenie na mapie Polski Rajbrot

Strona internetowa wsi

Rajbrot – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Lipnica Murowana.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Spis treści

1 Położenie
2 Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny
3 Cmentarze wojskowe z I Wojny Swiatowej
4 Przyroda i turystyka
5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Położenie

Rajbrot leży w Karpatach Zachodnich i przynależy do dwóch jednostek geograficznych: Pogórza Wiśnickiego i Beskidu Wyspowego. Jest to kotlina rzeki Uszwicy i zbocza położonych nad nią wzniesień - Dominiczna Góra (468 m n.p.m.), Piekarska Góra (515 m n.p.m.) i Rogozowa (536 m.np.m.) po wschodniej stronie rzeki, oraz Paprotna (441 m.np.m.) po zachodniej stronie. Część południowa wsi zajmuje północne i wschodnie stoki ostatnich w kierunku północnym wzniesień Beskidu Wyspowego - Kobyły (603 m n.p.m.) i Łopusza Wschodniego (612 m n.p.m.).

Przez wieś przebiega dział wodny pomiędzy zlewniami Raby i Dunajca. Większość wód spływa do Uszwicy, będącej dopływem Wisły, jedynie niewielkie potoki z wschodnich zboczy Paprotnej i północnych zboczy Łopusza zasilają Sankę będącą w zlewni Raby.

[edytuj] Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny - Wybudowany w 1511 roku jak podaje M. Kornecki.Kościół jest jednonawowy, konstrukcji zrębowej, pokryty gontem, oszalowany. Dzwonnica z przełomu XVIIIw i XIX w. również drewniana znajduje się w sąsiedztwie kościoła. Nawa i prezbiterium nakryte stromym dachem, z sygnaturką z XVII w. Wnętrze kościoła zdobi polichromia z końca XIX w. choć można spotkać również ślady wcześniejszych malowideł z XVII w. Wewnątrz na uwagę zasługują:

Późnogotyckie rzeźby m.in. Grupa Ukrzyżowania, rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego
Belka tęczowa,
Kamienna chrzcielnica z XVI w.,
Ambona z XVI w.,
Barokowy ołtarz z XVII w.

Ołtarz główny Kościoła zdobi barokowy obraz Marii z Dzieciątkiem i młodocianym Janem Chrzcicielem z 1678 r nieznanego monogramisty T.B, w typie włoskim.

W niewielkiej odległości od Kościoła znajduje się zabytkowy spichlerz. Zbudowany został z drewna z użyciem charakterystycznej wówczas konstrukcji zrębowej. Wzniesiony na planie prostokąta, parterowy, niepodpiwniczony, jednownętrzowy, nakryty dachem dwuspadowym, niegdyś gontowym,a obecnie dachówką. Był posadowiony na kamiennych "peckach". We wnętrzu strop otwarty, belkowy. Podłoga wykonana jest z desek kładzionych na legarach. Drzwi deskowo-spągowe, jednoskrzydłowe, na zawiasach pasowych kowalskiej roboty. Posiada charakterystyczne, w ciekawy sposób zaciosane obramienie drzwi. Trzecim nieistniejącym elementem zespołu zabytkowego kościoła była drewniana plebania. Zarówno Kościół jak i spichlerz znajdują się na szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego.

[edytuj] Cmentarze wojskowe z I Wojny Swiatowej

Cmentarze wojskowe na terenie wsi są pozostałością operacji Łapanowsko-Limanowskiej z 1914 roku. Wybudowane przez Kriegsgraberabteilung des k. und k. Militarkommandos Krakau czyli Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie na czele którego stał major Rudolf Broch. Budową zarządzał inżynier Stefan Koloschek pochodzący z Moraw. Cmentarze zaprojektował Franz Stark (vel Starck) -architekt wiedeński, austriak, porucznik w stanie spoczynku. Należą do IX okręgu cmentarnego którego siedzibą była Bochnia.

Cmentarz nr 300 - wzgórze 613 Rajbrot -Kobyła

Cmentarz położony jest w pięknym bukowym lesie, na północnym skłonie najwyższej w Rajbrocie góry Kobyły, na wysokości 531 m.n.p.m. Założony został na planie prostokąta. Od zachodu ogrodzony jest pełnym kamiennym murem (kamień ciosowy), dopasowanym uskokami do nachylenia terenu. Wejscie od wschodu na osi założenia,. Od wejścia środkiem cmentarza prowadzi alejka, niegdyś obsadzona kilkoma czerwonymi dębami ku wbudowanej w zachodnia część ogrodzenia denkmalswand, z wmurowaną tablicą inskrypcyjną, u podnóża której znajduje sie kamienna ława. W 20 grobach pojedynczych i 41 masowych spoczęło 96 żołnierzy austro-węgierskich, 28 niemieckich oraz 117 rosyjskich.

Cmentarz nr 303 Rajbrot -Rakowiec

Cmentarz w swoim założeniu miał być jednym z bardziej reprezentatywnych na tym terenie, dlatego że pochowani zostali tutaj sojusznicy Austro-Węgier - żołnierze pruscy. Cmentarz założony na planie prostokąta, ze ściętymi zachodnimi narożami i półkolistym występem od wschodu, na osi założenia. Otoczony został pełnym, kamiennym murem, podwyższonym uskokami w narożach i w liniach bocznych ogrodzenia. Po bokach dwie kamienne ławy. Wejście ujęte monumentalną, kamienną bramą . Portal bramny zwieńczony frontonem, a w jej tympanonie wyraźnie zaznaczony krzyż grecki. Masywny charakter bramy wzmocniony został poprzez zastosowanie od strony drogi ukośnych przypór filarów. Wejście zamykają dwuskrzydłe, żelazne, częściowo ażurowe wrota. Pośrodku cmentarza, na osi założenia na krepidomie i postumencie o ośmiobocznym przekroju z kamiennych ciosów, wysoki, kamienny krzyż z drzewcem ujętym półwałkami. Na tej też osi, na zachodniej ścianie ogrodzenia denkmanswald (ściana pomnikowa) zwieńczona niewielkim kamiennym krzyżem na małym cokole. Na licu ściany znajdowała się tablica inskrypcyjna z napisem „Brama śmierci prowadzi wiernych ku nieśmiertelności”.Pod tablicą kamienna ława ujęta policzkami. Układ grobów w rzędach prostopadłych do osi założenia. W przedniej części cmentarza (bliżej bramy) znajdują się betonowe stele zakończone dwuspadowo, z żeliwnymi tablicami w płycinie lica. Po obydwóch stronach centralnego pomnika znajdują się place, które zapewne służyć miałyby przyszłym (w mniemaniu twórców cmentarzy) patriotycznym uroczystościom. Za pomnikiem skromniejsze mogiły – na niskich betonowych podstawach żelazne krzyże z prętów. W 12 pojedynczych grobach i 36 zbiorowych mogiłach pochowanych zostało 55 żołnierzy austriacko-węgierskich, 176 niemieckich oraz 299 rosyjskich.

[edytuj] Przyroda i turystyka

Góry otaczające wieś są zalesione i otaczają ją z wszystkich stron. Znajdują się na nich liczne ostańce skalne, wychodnie. Wieś ma więc atrakcyjne dla turystów i wczasowiczów położenie. Duże zalety widokowe i przyrodnicze okolicy, brak ciężkiego przemysłu, rolnictwo przeważnie tradycyjne to cechy, dzięki którym wieś włączona została do obszaru chronionej przyrody - Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego oraz Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Wiśnickiego, pełniącego rolę otuliny dla parku krajobrazowego.