Sanka (dopływ Stradomki)
Z Wikipedii
Sanka lub Potok Sanecki – prawobrzeżny dopływ Stradomki w województwie małopolskim. Wchodzi w skład zlewni Raby. Źródła Sanki znajdują się na północnych zboczach góry Kamionna, zachodnich stokach góry Łopusze i pod Przełęczą Widoma. Ponadto zasilana jest przez potoki spływające z góry Paprotna i wszystkich zboczy głębokiej kotliny rzeki na terenie wsi, przez które przepływa. Zlewnia Sanki znajduje się na terenie gmin Żegocina i Trzciana, a częściowo także gminy Łapanów. Sanka płynie kolejno przez wsie: Rozdziele, Żegocina, Łąkta Górna, Łąkta Dolna, Trzciana. Tuż poza granicami Trzciany, w sąsiedniej miejscowości Ubrzeż uchodzi do Stradomki na wysokości ok. 220 m n.p.m.
Długość koryta rzeki wynosi ok. 20 km, średni spadek (od źródeł do ujścia) wynosi więc 2,14 %. Jest to bardzo duży spadek, porównywalny ze spadkiem rzek górskich, mimo że większa część rzeki płynie przez tereny pogórza. Wynika to z faktu, że jej źródła znajdują się w podszczytowych partiach gór Beskidu Wyspowego. W czasie wielkiej powodzi w 1997 r. rzeka wylała niszcząc większość mostów i powodując wiele innych poważnych strat materialnych. Obecnie jej koryto na większej części swojego przebiegu jest uregulowane (w trakcie regulacji rzeki zlikwidowano spore zakole w obrębie wsi Trzciana poniżej budynku Urzędu Gminy), mostów i mostków na rzece jest ok. 20 (nie licząc mostów na jej dopływach).
Woda w potokach zasilających Sankę i płynących przez zalesione i niezamieszkane tereny ma I klasę czystości. Rzeka w różnych miejscach na swoim przebiegu ma I lub II klasę czystości. Miejscowości w górym jej biegu (Żegocina, Łąkta Górna) oraz częściowo Trzciana mają oczyszczalnie ścieków. Dno rzeki jest kamienisto-piaszczyste. Sanka i większe z zasilających ją potoków są dość obficie zarybione. Pospolicie występują w niej takie ryby, jak: kleń, jelec, kiełb, rzadziej brzanka, pstrąg potokowy, pstrąg źródlany, strzebla potokowa, śliz. Ilość ryb w rzece zmniejszyła się po jej uregulowaniu (głównie z powodu braku głębszych miejsc i naturalnych jazów służących rybom za kryjówkę). W 2002 r. po raz pierwszy pojawiły się na Sance w Trzcianie bobry, których nie pamiętają w tych okolicach najstarsi ludzie. Zapewne wytępione zostały kilkaset lat temu, na samym początku osadnictwa w dolinie rzeki.
Z rzeką wiąże się kilka legend, które Zofia Wiśniewska opisała w książce pt. "Baśnie i legendy znad Sanki".
Warto wiedzieć, że w Żegocinie, tuż przy jednym z potoków zasilających Sankę wytryskują dwa źródełka wody mineralnej, która swoim składem przypomina krynickiego "Zubera". Prowadzi do nich znakowana ścieżka spacerowa.
