Program Apollo
Z Wikipedii
Program Apollo był serią amerykańskich lotów kosmicznych w latach 1961-1972. Celem programu było lądowanie człowieka na Księżycu a następnie jego bezpieczny powrót na Ziemię. Zadanie zostało zrealizowane w 1969 w czasie misji Apollo 11. Program był kontynuowany do 1972 w celu prowadzenia dokładnej naukowej eksploracji Księżyca.
Spis treści |
[edytuj] Początek
Program Apollo był trzecim (po programie Mercury oraz programie Gemini) programem amerykańskich lotów kosmicznych z udziałem ludzi. Apollo został zlecony przez administrację prezydenta Eisenhowera w celu rozszerzenia załogowych lotów kosmicznych rozpoczętych przez program Mercury. Następnie został przeobrażony przez prezydenta Kennedy'ego w program lotów i lądowania na Księżycu.
[edytuj] Cele
Podstawowe założenia programu - lądowanie człowieka na Srebrnym Globie i jego bezpieczny powrót na Ziemię - Kennedy wyłożył podczas przemówienia przed Kongresem 25 maja 1961 roku. Stany Zjednoczone, zaniepokojone sukcesami ZSRR w trwającym amerykańsko-radzieckim wyścigu w kosmos (pierwszy sztuczny satelita Ziemi, pierwszy człowiek na orbicie okołoziemskiej), wdrażając program Apollo zamierzały przejąć w tej rywalizacji inicjatywę.[1] Do zmagań o dominację w przestrzeni kosmicznej między dwoma supermocarstwami prezydent Kennedy w nieco zawoalowany sposób odniósł się podczas przemówienia z 12 września 1962 roku, wygłoszonego na Uniwersytecie Rice:
"(...) oczy świata skierowane są teraz w kosmos - ku księżycowi i dalszym planetom. Przyrzekliśmy sobie, że nie będzie nad nim panować wroga flaga podboju, lecz sztandar wolności i pokoju." [2]
[edytuj] Wybór rodzaju misji
Mając za cel lądowanie na powierzchni Księżyca, projektanci stanęli przed wyzwaniem pogodzenia ze sobą minimalizacji ryzyka utraty zdrowia i życia przez astronautów, braku ich umiejętności oraz ograniczeń stosowanej technologii.
Rozważano trzy możliwe do przeprowadzenia rodzaje misji:
- Lot bezpośredni: wystrzelenie bezpośrednio z Ziemi statku kosmicznego, który dotarłby do powierzchni Księżyca, lądował, a następnie powrócił w całości na Ziemię. Wymagało by to zastosowania rakiety nośnej o sile przekraczającej jakiekolwiek wtedy dostępne.
- Spotkanie na orbicie okołoziemskiej: drugim rozważanym rodzajem misji mogło być spotkanie na orbicie - określane jako Earth Orbit Rendezvous (EOR). Wymagane było wystrzelenie dwóch rakiet Saturn V - jednej z statkiem kosmicznym a drugiej z paliwem. Na orbicie nastąpiłoby przekazanie paliwa do statku kosmicznego w ilości zapewniającej lot, lądowanie i powrót z Księżyca. Także w tym przypadku cały statek kosmiczny musiałby lądować na powierzchni Księżyca.
- Spotkanie na orbicie okołoksiężycowej: plan, który został przyjęty, przypisuje się Johnowi Houboltowi. Zakładał spotkanie na orbicie księżycowej - Lunar Orbit Rendezvous (LOR). Statek kosmiczny składał się z modułu serwisowego i dowodzenia - Apollo Command/Service Module (CSM) oraz modułu lądownika - Apollo Lunar Module (LM, lub LEM od pierwotnej nazwy Lunar Excursion Module). CSM zawierał system zdolny do podtrzymywania życia dla trzyosobowej załogi przez okres pięciu dni podróży na Księżyc oraz umożliwiał bezpieczne wejście w atmosferę ziemską w czasie powrotu. LM miał odłączyć się od modułu CSM na orbicie wokół Księżyca i wylądować na powierzchni Księżyca.
[edytuj] Loty
Program Apollo składał się z jedenastu lotów załogowych, począwszy od Apollo 7, skończywszy na Apollo 17. Wszystkie starty odbywały się z położonego na przylądku Canaveral Centrum Lotów Kosmicznych imienia Johna F. Kennedy'ego. Misje Apollo 2 do Apollo 6 były bezzałogowymi lotami testowymi. Apollo 1 był planowanym załogowym lotem, niestety trening przed startem zakończył się wybuchem i pożarem kabiny, w której zginęło trzech członków załogi. W pierwszym locie jako rakietę nośną zastosowano Saturn IB, następne wykorzystywały znacznie mocniejsze rakiety Saturn V. Loty: (Apollo 7 i Apollo 9) były ziemskimi misjami orbitalnymi, (Apollo 8 i Apollo 10) były księżycowymi misjami orbitalnymi, pozostałe siedem lotów (poza Apollo 13) zakończyły się lądowaniem na Księżycu.
Lot | Start | Uwagi |
---|---|---|
Apollo 201 | 26 lutego 1966 | Pierwszy start rakiety Saturn IB, test balistyczny kapsuły Apollo bezzałogowy |
Apollo 203 | 5 lipca 1966 | Pierwszy lot orbitalny rakiety Saturn IB, bez kapsuły Apollo bezzałogowy |
Apollo 202 | 25 sierpnia 1966 | Test balistyczny kapsuły Apollo bezzałogowy |
Apollo 1 | (27 stycznia 1967) - bez startu | Katastrofa w czasie treningu, śmierć załogi Virgil Grissom, Edward White, Roger Chaffee |
Apollo 4 | 9 listopada 1967 | Pierwszy start rakiety Saturn V, lot próbny statku Apollo bezzałogowy |
Apollo 5 | 22 stycznia 1968 | lot próbny statku LM bezzałogowy |
Apollo 6 | 4 kwietnia 1968 | Drugi próbny start rakiety Saturn V bezzałogowy |
Apollo 7 | 11 października 1968 | Pierwszy start załogowy rakiety Saturn IB. Testy na orbicie okołoziemskiej Walter M. Schirra, Donn Eisele, Walter Cunningham |
Apollo 8 | 21 grudnia 1968 | Pierwszy start załogowy rakiety Saturn V, oblot Księżyca Frank Borman, James Lovell, William Anders |
Apollo 9 | 3 marca 1969 | Testy LM na orbicie okołoziemskiej James McDivitt, David R. Scott, Russell L. Schweickart |
Apollo 10 | 18 maja 1969 | Testy LM na orbicie okołoksiężycowej, zbliżenie do Księżyca na 14 km Tom Stafford, John W. Young, Eugene Andrew Cernan |
Apollo 11 | 16 lipca 1969 | Pierwsze lądowanie na Księżycu Neil Armstrong, Edwin Aldrin, Michael Collins Miejsce lądowania: Mare Tranquillitatis |
Apollo 12 | 14 listopada 1969 | Lądowanie w pobliżu sondy Surveyor 3, która wylądowała w 1967 Charles Conrad, Richard F. Gordon, Alan L. Bean Miejsce lądowania: Oceanus Procellarum |
Apollo 13 | 11 kwietnia 1970 | Wybuch w module napędowym statku Apollo, powrót bez lądowania na Księżycu James A. Lovell, John L. Swigert, Fred Haise |
Apollo 14 | 31 stycznia 1971 | Shepard gra w golfa na Księżycu Alan Shepard, Stuart A. Roosa, Edgar D. Mitchell Miejsce lądowania: Fra Mauro |
Apollo 15 | 26 lipca 1971 | Pierwsza misja z pojazdem LRV David R. Scott, James B. Irwin, Alfred M. Worden Miejsce lądowania: Hadley Rinne |
Apollo 16 | 16 kwietnia 1972 | Pierwsze badanie wyżyny księżycowej, użycie kamery ultrafioletowej, Lunar Rover John W. Young, Thomas K. Mattingly, Charles M. Duke Miejsce lądowania: Descartes |
Apollo 17 | 7 grudnia 1972 | Ostatnie lądowanie na Księżycu, Lunar Rover Eugene Andrew Cernan, Ronald E. Evans, Harrison H. Schmitt Miejsce lądowania: Taurus-Littrow |
[edytuj] Zakończenie programu
Planowano jeszcze wykonanie 3 lotów: (Apollo 18, 19 i 20). W związku z ograniczeniem budżetu NASA podjęto decyzję o zakończeniu prac nad następcą rakiety nośnej - Saturn V, a następnie o przerwaniu całego programu Apollo. Fundusze zostały przeznaczone na program lotów wahadłowców. Ostatnie wyprodukowane kapsuły Apollo wykorzystano w programie Skylab i we wspólnej, amerykańsko - radzieckiej misji Sojuz-Apollo.
[edytuj] Informacje dodatkowe
- Całkowity koszt programu Apollo: 25,4 miliarda dolarów
- Ilość pozyskanego i dostarczonego na Ziemię materiału: 381,7 kg
[edytuj] Przypisy
- ↑ Tomasz Jurczyński, Dictionary Of The United States, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1995, ISBN 83-02-05494-1.
- ↑ Przemówienie Kennedy'ego na Uniwersytecie Rice, 12 września 1962
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona programu
- Katalog "księżycowych kamieni"
- Archiwum projektu Apollo
- Virtual AGC and AGS - emulator oprogramowania używanego w programie Apollo
- Strona, obalająca mit falsyfikacji lądowania na Księżycu (język polski)
- Spacedemo - blog Jarosława Juszkiewicza - dziennikarza zajmującego się historią podboju kosmosu (język polski i angielski)
Apollo 1 • Apollo 2 • Apollo 3 • Apollo 4 • Apollo 5 • Apollo 6 • Apollo 7 • Apollo 8 • Apollo 9 • Apollo 10 •
Apollo 11 • Apollo 12 • Apollo 13 • Apollo 14 • Apollo 15 • Apollo 16 • Apollo 17
Bieżące
Wahadłowiec kosmiczny • Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (międzynarodowy) • Orion • Constellation • Orion II (planowany)
Zakończone
Mercury • X-15 (suborbitalny) • Gemini • Apollo • Skylab • Sojuz-Apollo (międzynarodowy) • Mir (międzynarodowy)
Anulowane
MISS • Orion • Dyna-Soar • Załogowe laboratorium orbitalne • Freedom (obecnie ISS) • Orbital Space Plane