Makbet
Z Wikipedii
Makbet (ang. Macbeth) – tragedia Williama Shakespeare’a napisana około roku 1606, należy do najczęściej wystawianych i adaptowanych sztuk szekspirowskich, jest również najkrótszą tragedią jego autorstwa
Sztuka oparta została na przekazach historycznych dotyczących króla szkockiego Makbeta spisanych w kronice Raphaela Holinsheda (ok. 1570-1577), a pośrednio na Scotorum Historiae autorstwa Hectora Boece z 1527 roku (będącej źródłem dla Holinsheda).
Tragedia ma wśród aktorów opinię pechowej: istnieje przesąd zakazujący wymieniania jej tytułu wewnątrz teatru, gdyż miałoby to oznaczać niepowodzenie spektaklu, stąd często nazywana jest po prostu Tragedią szkocką
Na język polski tłumaczony był Makbet wielokrotnie, m.in. przez Stanisława Egberta Koźmiana, Józefa Paszkowskiego, Leona Ulricha, Jana Kasprowicza, Krystynę Berwińską i Jerzego Sitę, lecz według krytyków, takich jak Jan Kott, czy Tadeusz Łomnicki najlepiej przetłumaczył go Stanisław Barańczak.
Na scenie polskiej Makbet został po raz pierwszy wystawiony w roku 1812 w teatrze Wojciecha Bogusławskiego.
Sztuka jest archetypiczną opowieścią o niebezpieczeństwach związanych z żądzą władzy i zdradą przyjaciół. Obecny jest w niej wątek charakterystyczny dla średniowiecznego moralitetu: główny bohater ulega pokusie władzy, następuje jego stopniowy upadek moralny, aż do zbrodni, która pociąga za sobą kolejne, nie mija go jednak kara – traci wewnętrzny spokój i poczucie sensu życia.
Spis treści |
[edytuj] Adaptacje filmowe
- Makbet, film z 1916 roku w reżyserii Johna Emersona [1]
- Makbet, film z 1948 roku w reżyserii Orsona Wellesa
- Tron we krwi film w reżyserii Akiry Kurosawy osadzony w średniowiecznej Japonii.
- Tragedia Makbeta, film z 1971 roku w reżyserii Romana Polańskiego
- Makbet, film z 1978 roku w reżyserii Philipa Cassona
- Macbeth, australijski film z 2006 roku w reżyserii Geoffreya Wrighta osadzony we współczesnym Melbourne
- "Macbeth 2007" Grzegorza Jarzyny
[edytuj] Inne adaptacje
- Makbet – 1847 opera Giuseppe Verdiego z 1847 roku
- Trzy wiedźmy – parodia Makbeta autorstwa Terry’ego Pratchetta, powieść fantasy z cyklu Świat Dysku.
- Szybki Makbet - skecz Kabaretu Potem.
[edytuj] Bibliografia
- Leslie Dunton-Downer, Alan Riding: Szekspir. Warszawa: Hachette Livre, 2005. ISBN 83-7184-496-4.
[edytuj] Zobacz też
- dramat szekspirowski
- Ekranizacje dzieł Szekspira
- Chronologia powstawania dzieł Szekspira
- Banquo
- Fleance
Tragedie: Romeo i Julia • Makbet • Król Lear • Hamlet • Otello • Tytus Andronikus • Juliusz Cezar • Antoniusz i Kleopatra • Koriolan • Troilus i Kresyda • Tymon Ateńczyk
Komedie: Sen nocy letniej • Wszystko dobre, co się dobrze kończy • Jak wam się podoba • Cymbelin • Stracone zachody miłości • Miarka za miarkę • Kupiec wenecki • Wesołe kumoszki z Windsoru • Wiele hałasu o nic • Perykles, książę Tyru • Poskromienie złośnicy • Komedia omyłek • Burza • Wieczór Trzech Króli • Dwaj panowie z Werony • Dwóch szlachetnych krewnych • Opowieść zimowa
Kroniki: Król Jan • Ryszard II • Henryk IV, część 1 • Henryk IV, część 2 • Henryk V • Henryk VI, część 1 • Henryk VI, część 2 • Henryk VI, część 3 • Ryszard III • Henryk VIII
Wiersze i poematy: Sonety • Wenus i Adonis • Gwałt na Lukrecji • Namiętny pielgrzym • Feniks i gołąb • Skarga zakochanej
Utwory przypisywane Shakespeare'owi i zaginione: Edward III • Sir Thomas More • A Yorkshire Tragedy • Sir John Oldcastle • Thomas Lord Cromwell • The London Prodigal • Cardenio (zaginiona) • Love's Labour's Won (zaginiona)
Zobacz też: Przegląd dzieł Williama Shakespeare'a • Ekranizacje dzieł Williama Shakespeare'a • Chronologia powstawania dzieł Williama Shakespeare'a
