Wojciech Bogusławski

Z Wikipedii

Wojciech Bogusławski
Wojciech Bogusławski, przed 1829
Urodzony	9 kwietnia 1757 Glinno, Polska
Zmarł	23 lipca 1829 Warszawa, Polska
Galeria w Wikimedia Commons
Kolekcja cytatów w Wikicytatach

Wojciech Bogusławski herbu Świnka (ur. 9 kwietnia 1757 w Glinnie, zm. 23 lipca 1829 w Warszawie), polski aktor, śpiewak operowy, reżyser, pisarz, dramatopisarz, tłumacz; propagator ideologii oświecenia; dyrektor Teatru Narodowego w Warszawie i założyciel teatru w Kaliszu; ojciec Stanisława.

Był synem Leopolda Andrzeja (ur. krótko przed 16 listopada 1723, zm. 11 stycznia 1793), regenta ziemskiego poznańskiego a później grodzkiego krakowskiego, dziedzica Glinna z Okalewem, i jego żony Anny Teresy Linowskiej (ur. przed 24 października 1734, zm. przed 1770), córki Stanisława, podstolego wschowskiego.

Kształcił się w kolegium pijarów w Warszawie, od 1770 w Akademii Krakowskiej, w następnym roku w Szkołach Nowodworskich. Przebywał na dworze biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka. W 1775 wstąpił do gwardii pieszej litewskiej. Wystąpił z wojska 24 lutego 1778 w stopniu podchorążego.

W tym samym roku zadebiutował jako aktor, śpiewak operowy i autor dramatyczny. 11 lipca 1778 operą Nędza uszczęśliwiona do muzyki Macieja Kamieńskiego zainicjował polską twórczość operową opartą na motywach ludowych. W 1781 przeniósł się do teatru lwowskiego. W latach 1783–1785, 1790–1794 i 1799–1814 był dyrektorem Teatru Narodowego. W 1783 uzyskał przywilej na teatr polski w Poznaniu. W sierpniu 1784 zorganizował występy teatralne podczas sejmu w Grodnie. W lutym 1785 przeniósł się do Wilna, skąd organizował stałe wyjazdy do Grodna, Dubna i Lwowa. Na wezwanie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w lutym 1790 objął ponownie scenę warszawską, wystawiając sztuki patriotyczne. W 1794 należał do sprzysiężenia kościuszkowskiego. 1 marca 1794 wystawił Krakowiaków i górali, co odegrało ważną rolę agitacyjną. 18 kwietnia 1794 podpisał Akt powstania. 4 listopada 1794 opuszcza Warszawę, ocalając majątek teatralny i osobisty. W 1795 rozpoczyna trwającą 4 lata działalność teatralną we Lwowie. Wystawia tam wielokrotnie swoją operę Krakowiacy i Górale (utwór cieszył się tam wielką popularnością, był nieustannie aktualizowany, przerabiany i wystawiany pod różnymi tytułami), w 1797 zaś po raz pierwszy w Polsce - Hamleta (własny przekład na podstawie adaptacji niemieckiej). Jego współpracownikiem i uczniem był Jan Nepomucen Kamiński. W 1799 wrócił do Warszawy, gdzie kierował teatrem przez następne 14 lat. W 1801 z własnych funduszy wybudował teatr w Kaliszu i prowadził tam działalność teatralną do 1823.

20 listopada 1827 wystąpił po raz ostatni na scenie w komedii Koszyk wiśni. W 1824 zamieszkał w majątku Jasień (wieczysta dzierżawa). Należał do masonerii, w loży Świątynia Mądrości otrzymał stopień mistrza.

Jest głównym bohaterem powieści pt. „Az Ikszek” (Iksowie — 1981) i dramatu pt. „Az imposztor” (Szalbierz) węgierskiego pisarza i dramatopisarza György Spiró.