Hala Mała Łąka
Z Wikipedii
Hala Mała Łąka lub po prostu Mała Łąka – dawna hala pasterska na Dolinie Małej Łąki w Tatrach Zachodnich, na którą górale mówili Małałąka, ku Małołące. Nieznane jest pochodzenie tej nazwy, być może nazwa jest żartobliwa, przekorna, ponieważ główna polana hali – Wielka Polana Małołącka – jest w istocie jedną z największych polan w Tatrach. Na polanie tej stały niegdyś zabudowania pasterskie. Bronisław Gustawicz w 1885 pisał: „Szopy na siano, obory dla krów i szałasy nadają Małej Łące pozór małej osady pośród Tatr”[1]. Oprócz Wielkiej Polany istniała jeszcze poniżej Przełęczy w Grzybowcu dużo mniejsza Mała Polanka, zaznaczana dziś jeszcze na niektórych mapach[2].
Hala zajmowała środkową i górną część doliny Małej Łąki, sięgając pasterskimi obszarami po szczyty Giewontu, Kopy Kondrackiej i Małołączniaka[3][4]. Ogólna jej powierzchnia przed przejęciem przez TPN wynosiła 248,14 ha, z tego pastwiska stanowiły 15,3 ha, halizny 15,0 ha, nieużytki 101,56 ha, lasy 36,28 ha, kosodrzewina 80 ha. Dodatkowa powierzchnia serwitutów na gruntach w lasach państwowych wykorzystywana przez użytkowników Małej Łąki wynosiła 129,79 ha. W 1960 wypas na tej hali (przeliczony w owcach) wynosił 550 sztuk[5].
Najstarsze znane dokumenty wspominają o tej hali już w XVI w., kiedy dzierżawcą dóbr szaflarskich i nowotarskich był Jan Pieniążek. On to w 1593 dał „Małą łąkę” Krzysztofowi Stochowi, sołtysowi wsi Pieniążkowice. W 1701 nabyli ją Budzowie ze wsi Groń. Z czasem w wyniku podziałów majątkowych przy dziedziczeniu stała się ona współwłasnością licznych rodów góralskich, głównie z Gronia i Murzasichla[3] (w latach 60. XX w. miała 22 właścicieli[1]).
Wielka Polana jest jedną z najżyźniejszych polan tatrzańskich. Powstała na terenie dawnego jeziora polodowcowego, które z czasem zapełnione zostało kilkoma stożkami napływowymi. Grubość osadów dennych sięga 65 m. Polana była koszona, siano zwożono zimą na saniach[1]. Wypas natomiast odbywał się na zboczach otaczających dolinę, w żlebach, na haliznach, w lesie i w górnych piętrach doliny – Niżniej i Wyżniej Świstówce. Na początku XX w. liczba wypasanych tutaj owiec przekroczyła możliwości wypasowe tej hali. Nadmierny wypas płoszył żyjące tu świstaki, niszczył bogatą roślinność alpejską porastającą masyw Czerwonych Wierchów i spowodował silną erozję wschodnich zboczy doliny[5]. Wypas trwał do lat 1961-64, kiedy to TPN w wyniku wykupów lub wywłaszczeń przejął od górali teren całej hali[1]. Po zniesieniu pasterstwa zerodowane zbocza zregenerowały się, a bezleśne obszary hali, w tym również Wielka Polana stopniowo zarastają lasem.
[edytuj] Szlaki turystyczne
Na terenie hali znajduje się skrzyżowanie szlaków turystycznych[2].
– żółty prowadzący Doliną Małej Łąki na Przełęcz Kondracką (1:50 h, ↓ 1:20 h) i dalej na szczyt Kopy Kondrackiej- – żółty w dół Doliny Małej Łąki do gajówki nieopodal przysiółka Gronik (45 min, ↑ 55 min)
– znakowana czarno Ścieżka nad Reglami z Doliny Kościeliskiej przez Przysłop Miętusi (1:05 h)- – znakowana czarno Ścieżka nad Reglami, prowadząca przez Przełęcz w Grzybowcu na Polanę Strążyską (1 h)
[edytuj] Zobacz też
Przypisy
|
|
Chochołowska • Filipka • Gąsienicowa • Goryczkowa • Giewont • Huty • Iwanówka • Jarząbcza • Jarząbka • Jaworzyna pod Furkaską • Jaworzyna Rusinowa • Jaworzynka • Kalatówki • Kasprowa • Kondratowa • Kominy Dudowe • Kominy Tylkowe • Kopieniec • Kopka • Kopy Sołtysie • Królowa • Kryta • Lejowa • Mała Łąka • Miętusia • Morskie Oko • Olczysko • Ornak • Pańszczyca • Pisana • Pięć Stawów • Pyszna • Roztoka • Skupniowa • Smreczyny • Smytnia • Stara Robota • Stoły • Tomanowa • Toporowa • Trzydniówka • Upłaz • Waksmundzka • Wołoszyńska • Za Mnichem
