Hala Jaworzynka
Z Wikipedii
Hala Jaworzynka – dawna hala pasterska w Dolinie Jaworzynka w polskich Tatrach. Miała łączną powierzchnię 191,23 ha i obejmowała znajdującą się na dnie doliny Polanę Jaworzynka oraz wszystkie zbocza doliny. Jej nazwa pochodzi od rosnących tutaj dawniej jaworów. Ponieważ nazwa Jaworzynka występuje w Tatrach dość często, hala była dawniej dla odróżnienia nazywana Jaworzynką Łuszczkową (od nazwiska Łuszczków, dawnych jej właścicieli). Właściwe pastwiska stanowiły tylko 8 ha powierzchni, reszta to halizny (55 ha), lasy (67,13 ha), kosodrzewina (10 ha) i nieużytki (51,1 ha). Ponadto powierzchnia serwitutów w lasach państwowych wynosiła 109,25 ha. W 1960 r. wypasano tutaj aż 211 owiec, co przekraczało znacznie możliwości tej hali. Nastąpiło sztuczne obniżenie górnej granicy lasu aż o 340 m. Nadmierny wypas doprowadził do całkowitej niemal degradacji i erozji zboczy doliny. Jaworzynka była najbardziej w Tatrach reprezentatywnym przykładem szkód wyrządzanych górom przez nadmierny wypas. Zbocza Boczania i Skupniowego Upłazu były właściwie pustynią – wapiennym piarżyskiem. Antoni Wrzosek w 1911 pisał o tych zboczach: "...tworzące ponury krajobraz krasowej pustyni żwirowej". Roślinność alpejska została w znacznym stopniu zniszczona. W 1962 r. TPN wykupił od górali z Murzasichla cały obszar włączając go do Tatrzańskiego Parku Narodowego. Dokonano zalesień i zadarniania zniszczonych erozją zboczy.
[edytuj] Bibliografia
- Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2003. ISBN 83-915859-1-3.
- Władysław Szafer: Tatrzański Park Narodowy. Zakład Ochrony Przyrody PAN, 1962.
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka Encyklopedia Tatrzańska. Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
[edytuj] Zobacz też
Chochołowska • Filipka • Gąsienicowa • Goryczkowa • Giewont • Huty • Iwanówka • Jarząbcza • Jarząbka • Jaworzyna pod Furkaską • Jaworzyna Rusinowa • Jaworzynka • Kalatówki • Kasprowa • Kondratowa • Kominy Dudowe • Kominy Tylkowe • Kopieniec • Kopka • Kopy Sołtysie • Królowa • Kryta • Lejowa • Mała Łąka • Miętusia • Morskie Oko • Olczysko • Ornak • Pańszczyca • Pisana • Pięć Stawów • Pyszna • Roztoka • Skupniowa • Smreczyny • Smytnia • Stara Robota • Stoły • Tomanowa • Toporowa • Trzydniówka • Upłaz • Waksmundzka • Wołoszyńska • Za Mnichem