Dywizjon 309

Z Wikipedii

309 Dywizjon Współpracy
"Ziemi Czerwieńskiej"

Historia
Utworzony	8 października 1940, Renfrew
Rodzaj	myśliwsko-rozpoznawczy
Przeznaczenie	współpraca z armią
Gotowość operacyjna	11 listopada 1940
Przynależność operacyjna	Army Cooperation Command 2 Tactical Air Force Air Defence of Great Britain Fighter Command
Rozwiązany	6 stycznia 1947
Pozostałe dane
Oznaczenie kodowe	AR, od 1944: WC
Wyposażenie	Westland Lysander, Hawker Hurricane, P-51 Mustang
Barwy szalika	granatowy w białe groszki
Święto dywizjonu	5 grudnia

309 Dywizjon Współpracy "Ziemi Czerwieńskiej" (No. 309 Polish Army-Cooperation Squadron) – polski dywizjon rozpoznawczy, a od czerwca 1942 roku, jeden z dziewięciu dywizjonów myśliwskich w ramach Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej.

Spis treści

1 Historia
2 Odznaka Dywizjonu
3 Dowódcy
- 3.1 Dowódcy brytyjscy
- 3.2 Dowódcy polscy
4 Piloci
5 Uzbrojenie
6 Lotniska bazowania
7 Główne operacje
8 Podsumowanie wysiłku bojowego
9 Znaczące osiągnięcia dywizjonu
10 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Dywizjon założony został 8 października 1940 roku w bazie RAF Renfrew, w pobliżu Glasgow. Dywizjon uzyskał zdolność operacyjną 11 listopada, a faktyczne wykonywanie zadań rozpoczął 5 grudnia 1940 roku. Do pierwszych zadań formacji należało patrolowanie rejonu rzeki Clyde oraz przechwytywanie niemieckich myśliwców nad tymże obszarem.

W marcu 1941 r., na skutek ataków niemieckich, dywizjon został tymczasowo przeniesiony do bazy Scone z zadaniem przechwytywania niemieckich samolotów. Jednak zadania tego nie mógł efektywnie wykonywać, ze względu na niedostosowanie maszyn Lysander do tej roli.

W 1942 roku, na skutek starzenia się sprzętu, a mimo wysiłku załóg naziemnych, wiele samolotów zostało wkrótce uznanych za niezdolne do lotu, w związku z tym, od wiosny 1942 rozpoczął się proces przejścia na samoloty P-51 Mustang. Początkowo samolotów tych używała tylko jedna z trzech grup w ramach formacji, a od marca 1943 jednostka korzystała już wyłącznie z maszyn Mustang. W okresie przejściowym, jednostka stacjonowała w kilku różnych bazach, a do zadań należał, między innymi, rekonesans fortyfikacji na wybrzeżu Francji.

W czerwcu 1943, dywizjon został przeniesiony do bazy Snailwell. Loty wykonywane były nad wybrzeżem Holandii, miały istotne znaczenie dla transportów niemieckich. Samoloty dywizjonu były również wykorzystywane do wyszukiwania wrogich okrętów między Skandynawią, a Holandią.

W styczniu 1944 roku, dywizjon otrzymał starsze niż Mustang, samoloty Hurricane i został przekształcony w dywizjon myśliwsko-bombowy, a 23 kwietnia przeniesiono go do szkockiej bazy Drem, aby stamtąd odpierał niemieckie ataki prowadzone z rejonu Norwegii. Rola okazała się nietrafiona, jakoże poza pojedynczym zbłąkanym samolotem Junkers Ju-88, żadne niemieckie samoloty nie operowały w tym rejonie.

Dywizjon został powtórnie przekształcony w myśliwski i wyposażony w Mustangi we wrześniu 1944 r., a pod koniec października, otrzymał on nowe samoloty Mustang w wersji Mk III.

Od 12 grudnia 1944 jednostka stacjonowała w Andrews Field i uczestniczyła głównie w lotach eskortowych nad terytorium Niemiec.

25 kwietnia 1945 roku dywizjon wykonał ostatni lot bojowy. Ogółem, w całej swojej historii, dywizjon wykonał 1230 lotów bojowych, co ma przełożenie na 3228 godzin lotu. Zestrzelono 4 wrogie maszyny, a 2 uszkodzono. Jeden pilot dywizjonu zginął w boju, a czterech w wypadkach w czasie szkoleń.

Ostatecznie, jednostka została rozwiązana 6 stycznia 1947 roku w bazie RAF, Coltishall.

[edytuj] Odznaka Dywizjonu

[edytuj] Dowódcy

[edytuj] Dowódcy brytyjscy

w/cdr N. Mason

[edytuj] Dowódcy polscy

od 8 października 1940 - ppłk pil. Zygmunt Pistl
od 12 lutego 1943 - mjr pil. Witold Jacek Piotrowski
od 15 października 1943 - kpt. pil. Maciej Piotrowski
od 3 kwietnia 1944 - kpt. pil. Jerzy Gołko
od 9 września 1944 - kpt. pil. Antoni Głowacki
od 7 sierpnia 1945 - kpt. pil. Henryk Pietrzak

[edytuj] Piloci

[edytuj] Uzbrojenie

Westland Lysander Mk-II i Mk-III - od 8 października 1940
North American Mustang Mk-I - od 1 czerwca 1942 (Eskadra B)
Hawker Hurricane Mk-IV - od 19 stycznia 1944
Hawker Hurricane Mk-IIC - od 23 stycznia 1944
North American Mustang Mk-I - od 1 września 1944
North American Mustang Mk-III - od 20 października 1944

[edytuj] Lotniska bazowania

od 8 października 1940 - Renfrew
od 15 maja 1941 - Dunino
od 1 czerwca 1942 - Crail (Eskadra B) i Dalcross
od 26 października 1942 - Findo Gask (Eskadry A i C)
od 15 listopada 1942 - Gatwick (Eskadra B)
od 10 stycznia 1943 - Peterhead (Eskadra B)
od 8 marca 1943 - Kirknewton
od 4 czerwca 1943 - Snailwell
od 5 listopada 1943 - Wellingore
od 24 listopada 1943 - Snailwell
od 23 kwietnia 1944 - Drem i Acklington
od 14 listopada 1944 - Peterhead
od 12 grudnia 1944 - Andrews Field
od 15 marca 1945 - Coltishall

[edytuj] Główne operacje

[edytuj] Podsumowanie wysiłku bojowego

[edytuj] Znaczące osiągnięcia dywizjonu

Dowództwo brytyjskich sił powietrznych uważało, że myśliwce P-51 Mustang mają zbyt mały zasięg, by dolecieć z Wielkiej Brytanii do Norwegii. Po tym jak przełożeni zignorowali obliczenia wykazujące, że jest to nie prawdą, pilot Janusz Lewkowicz dokonał nieautoryzowanego przelotu do Norwegii i z powrotem. Lewkowicz dostał naganę za złamanie przepisów, ale jednocześnie jego dokonanie zostało uznane za godne pochwały.

9 kwietnia 1945 piloci Dywizjonu 309, zestrzelili 3 niemieckie myśliwce odrzutowe Messerschmitt Me-262.