Chroberz

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°26' N 20°34' E50.4333333 20.5666667 (Chroberz)


Chroberz
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	pińczowski
Gmina	Złota
Sołtys	Jan Bogdan
Położenie	50° 26' N 20° 34' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	964
Strefa numeracyjna (do 2005)	41
Kod pocztowy	28-425 Złota
Tablice rejestracyjne	TPI
Położenie na mapie Polski Chroberz
Kościół pw. Wniebowzięcia NMP
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa wsi

Pałac Wielopolskich w Chrobrzu

Chroberz – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Złota.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

[edytuj] Historia

Wg tradycji nazwa miejscowości pochodzi od Bolesława Chrobrego, który wracając z wyprawy kijowskiej wzniósł tu obronny zamek i założył parafię. W 1290 r. na zamku w Chrobrzu przebywał królewicz węgierski Andrzej. W Chrobrzu zatrzymał się też król Kazimierz Wielki, który leczył się po wypadku, odniesionym w czasie polowania, w lasach przedborskich. Wieś była własnością kolejno rodów Tęczyńskich i Tarnowskich. W XVII w. należała do ordynacji pińczowskiej. W XIX w. swoją siedzibę miał tu hrabia Aleksander Wielopolski.

W okresie powstania styczniowego w pałacu Wielopolskich stacjonowały oddziały Mariana Langiewicza. 17 marca 1863 r. powstańcy stoczyli tu bitwę z Rosjanami. W 1911 r. w Chrobrzu urodził się pisarz Józef Morton, autor m.in. powieści Spowiedź.

W latach 1943-1944 znajdował się tu hitlerowski posterunek policji. Stacjonujący w Chrobrzu policjanci zamordowali w tym czasie przeszło 100 osób.

[edytuj] Zabytki

Kościół pw. Wniebowzięcia NMP, wybudowany w 1550 r. Ufundował go wojewoda sandomierski Stanisław Tarnowski. Jest to budowla jednonawowa z wielobocznie zamkniętym prezbiterium, do którego od strony północnej dobudowana jest zakrystia. Nad zakrystią znajduje się niewielki skarbiec. Do nawy od strony północnej przylega kaplica św. Jana Kantego wzniesiona w XVII w. W 1899 r. do nawy od strony południowej dobudowano kaplicę pw. Matki Boskiej Różańcowej. Sklepienie kościoła kolebkowe z lunetami. W nawie nałożono na nie żebra o układzie sieciowym, natomiast w prezbiterium o układzie krzyżowym. Na zwornikach umieszczone są płaskorzeźbione herby fundatorów. Wewnątrz świątyni znajdują się dwa monumentalne renesansowe nagrobki wykonane przez Jana Michałowicza z Urzędowa. W nawie kościoła znajduje się nagrobek fundatora Stanisława Tarnowskiego przedstawiający "śpiącą" postać zmarłego. Nagrobek zwieńczony jest płaskorzeźbą przedstawiającą Zmartwychwstanie oraz dmącym w trąbę aniołem. W prezbiterium znajduje się nagrobek proboszcza Zbigniewa Ziółkowskiego, z płaskorzeźbą przedstawiającą postać zmarłego. W zakrystii kościoła umieszczony jest manierystyczny lawentarz. Obok kościoła usytuowana jest drewniana dzwonnica z dachem krytym gontem.
Zespół pałacowy Wielopolskich z lat 1857-1860 z późnoklasycystycznym pałacem i parkiem. Pałac wzniesiony został wg. projektu Henryka Marconiego. Był wykorzystywany jako biblioteka. Hrabia Aleksander Wielopolski przechowywał tu zbiór książek przejętych po Konstantym Swidzińskim. Współcześnie obiekt zajmowany jest przez Ośrodek Dziedzictwa Kulturowego Ponidzia.
Pozostałości zamku rycerskiego z XIV w. Zamek wzniesiony na miejscu grodu z XII w. był własnością kolejno Tęczyńskich i Tarnowskich; został zniszczony w XVI w.. Zachowały się ślady murów na wzgórzu Zamczysko nad Nidą.

[edytuj] Ciekawostki

W roku 2000 w Pałacu Wielopolskich w Chrobrzu, a także na terenie parku dworskiego, ekipa filmowa Filipa Bajona kręciła sceny do filmu "Przedwiośnie".

[edytuj] Sport

Gminny Klub Sportowy Strzelec Chroberz - Klasa A seniorów (gr.III, Kielce) oraz Klasa Okręgowa trampkarzy młodszych (grupa II, Kielce).

[edytuj] Bibliografia

Bohdan Guerquin, Zamki w Polsce, Warszawa 1984, ISBN 83-213-3239-0
Michał Jurecki, Ponidzie. W świętokrzyskim stepie, Kraków 2004, ISBN 83-89676-16-8
Maria i Przemysław Plichowie, Ponidzie. Szlaki turystyczne, Warszawa 1985
Strona internetowa Urządu Gminy Złota