Astma oskrzelowa

Z Wikipedii

	Dychawica oskrzelowa
(asthma bronchiale)
ICD-10:	J45
J45.0 Dychawica oskrzelowa w głównej mierze z przyczyn uczuleniowych
J45.1 Dychawica oskrzelowa nieuczuleniowa
J45.2 {{{X.2}}}
J45.3 {{{X.3}}}
J45.4 {{{X.4}}}
J45.5 {{{X.5}}}
J45.6 {{{X.6}}}
J45.7 {{{X.7}}}
J45.8 Dychawica oskrzelowa mieszana
J45.9 Nieokreślona dychawica oskrzelowa

Astma oskrzelowa, dychawica oskrzelowa (łac. Asthma bronchiale) - przewlekła, zapalna choroba dróg oddechowych o podłożu alergicznym, charakteryzująca się skurczem oskrzeli, samoistnie lub farmakologicznie odwracalnym, oraz nadreaktywnością oskrzeli.

Spis treści 1 Przyczyny 2 Podział 3 Objawy 4 Rozpoznanie 5 Leczenie 6 Specyficzne postaci astmy oskrzelowej 7 Linki zewnętrzne

[edytuj] Przyczyny

W przypadku astmy atopowej objawy choroby są wynikiem reakcji alergicznej typu natychmiastowego. W procesie tym biorą udział trzy zasadnicze składniki: alergen, swoiste przeciwciała IgE oraz komórki układu odpornościowego. Najczęstszymi alergenami w astmie oskrzelowej są: roztocza kurzu domowego (Dermatophagoides pteronyssinus), sierść i naskórek zwierząt, pióra ptaków domowych, pyłki traw, drzew, chwastów, zarodniki grzybów i inne. Jednym z najsilniejszych czynników ryzyka wystąpienia astmy oskrzelowej jest atopia. Komórki układu odpornościowego biorące udział w procesie reakcji alergicznej to mastocyty, bazofile, eozynofile, limfocyty, monocyty, makrofagi pęcherzyków płucnych, komórki nabłonka oskrzeli.

[edytuj] Podział

Obecnie, biorąc pod uwagę nasilenie objawów i przebieg choroby, astmę oskrzelową dzieli się na:

• sporadyczną:
  • objawy rzadziej niż 1 raz w tygodniu,
  • objawy nocne nie częściej niż 2 razy w miesiącu,
  • zaostrzenia są krótkotrwałe;
• przewlekłą lekką:
  • objawy częściej niż 1x w tygodniu, ale rzadziej niż 1x dziennie,
  • objawy nocne częściej niż 2x w miesiącu,
  • zaostrzenia mogą zaburzać sen i utrudniać dzienną aktywność;
• przewlekłą umiarkowaną:
  • objawy codziennie,
  • objawy nocne częściej niż 1x w tygodniu,
  • zaostrzenia mogą zaburzać sen i utrudniać dzienną aktywność;
• przewlekłą ciężką:
  • objawy codziennie,
  • częste zaostrzenia,
  • częste objawy nocne,
  • ograniczenie aktywności fizycznej.

[edytuj] Objawy

Typowe objawy to:

• napady duszności spowodowane skurczem oskrzeli,
• świszczący oddech,
• kaszel,

Objawy mogą cofać się częściowo lub całkowicie, spontanicznie lub pod wpływem leków. Występuje nadreaktywność oskrzeli na różnego rodzaju czynniki środowiska zewnętrznego. Napady astmy pojawiają się w wyniku kontaktu z alergenem (kurz, pyłki roślin, sierść zwierząt, pierze, niektóre pokarmy i in.), w trakcie wysiłku fizycznego, podczas oddychania mroźnym powietrzem, w trakcie infekcji (bakteryjnych, wirusowych) układu oddechowego.

Czynniki zaostrzające objawy astmy to:

• kontakt z alergenami,
• nawracające infekcje układu oddechowego,
• palenie papierosów,
• hiperwentylacja wysiłkowa,
• niektóre leki,
• niektóre składniki pokarmowe.

Chorzy na astmę oskrzelową skarżą się często na ucisk w klatce piersiowej, nadmierną produkcję plwociny, zaburzenia snu i częste napady duszności w godzinach nocnych.

[edytuj] Rozpoznanie

Wstępne rozpoznanie można często ustalić na podstawie dolegliwości zgłaszanych przez chorego. Jednak do ustalenia diagnozy niezbędne są badania dodatkowe. Najistotniejsze to: spirometria z próbą rozkurczową, prowokacyjne testy wziewne, testy skórne (prick testy), poziom swoistych przeciwciał w surowicy krwi (całkowite i swoiste IgE).

[edytuj] Leczenie

Leczenie w astmie oskrzelowej jest ściśle uwarunkowane stopniem ciężkości choroby.

Zasadnicze znaczenie w procesie leczenia astmy ma unikanie kontaktu z czynnikami wywołującymi napad astmy u chorego (unikanie alergenów, unikanie ekspozycji na mroźne powietrze). W niektórych przypadkach możliwe jest leczenie odczulające (desensytyzacja), jedna z metod immunoterapii.

Z uwagi na utrudnienia w leczeniu przyczynowym, stosuje sie zazwyczaj leczenie objawowe. W leczeniu napadów astmy stosuje się leki rozkurczające oskrzela a w długotrwałej, profilaktycznej terapii leki przeciwzapalne.

Obecnie dominującą metodą podawania leków spazmolitycznych (rozkurczowych) jest metoda wziewna – bezpośrednio do układu oddechowego. Ma ona tę istotną zaletę, że minimalizuje negatywne ogólne działania niepożądane. Stosowane są inhalatory dozowane, turbuhalery, a niektórzy chorzy wykorzystują metodę podawania leków w nebulizacji. W ciężkich postaciach choroby niezbędne jest także zastosowanie leków o działaniu ogólnoustrojowym, podawanych w postaci tabletek, iniekcji (zastrzyków) lub kroplówek.

Główne grupy leków o działaniu rozkurczowym, stosowane w astmie oskrzelowej, to:

• Leki β-mimetyczne (agoniści receptorów β-adrenergicznych)

Pobudzenie receptorów β-adrenergicznych w oskrzelach powoduje bezpośrednio rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli. Przykłady leków: salbutamol, fenoterol, salmeterol, formeterol, berodual, buventol

• Pochodne ksantyny.

Są inhibitorami fosfodiesterazy - enzymu odpowiedzialnego za rozkładanie cyklicznych nukleotydów. Wzrost stężenia cAMP i cGMP w komórkach mięśni oskrzeli powoduje spadek stężenia jonów wapnia i zahamowanie skurczu. Przykłady leków: teofilina, aminofilina

• Leki cholinolityczne. Blokują receptory muskarynowe w oskrzelach powodując rozkurcz mięśni oskrzelowych, jeśli skurcz był wywołany pobudzeniem nerwu błędnego, co jest przyczyną napadów astmy u ok. 50% chorych. Nie hamują skurczów innego pochodzenia.

Leki o działaniu przeciwzapalnym:

• kortykosterydy podawane w postaci wziewnej, rzadziej w postaci doustnej lub parenteralnej, np. neplit
• stabilizatory komórek tucznych. Zmniejszają wydzielanie mediatorów prozapalnych takich jak histamina, prostaglandyny, interleukina.
• inhibitory lipooksygenazy (LOX). Hamują syntezę prozapalnych leukotrienów

Inne leki przeciwastmatyczne:

• leki o działaniu antyhistaminowym,
• leki wykrztuśne i mukolityczne.

Poza tym stosuje się niekiedy metody fizykoterapeutyczne, psychoterapię i gimnastykę oddechową.

W skrajnie zaawansowanych przypadkach napadów astmatycznych zachodzi czasem potrzeba wspomagania oddechu respiratorem.

[edytuj] Specyficzne postaci astmy oskrzelowej

Astma wysiłkowa: napady duszności występują przede wszystkim lub wyłącznie po wysiłku lub po kilku minutach jego trwania i ustępują wkrótce po jego zaprzestaniu. Do dłuższych wysiłków można zaliczyć także zbyt długie przesiadywanie przed komputerem, uprawianie sportu np. biegi długodystansowe.

Astma aspirynowa: postać astmy, w której ciężkie napady duszności rozwijają się po zażyciu kwasu acetylosalicylowego (aspiryna, polopiryna) lub innego niesterydowego leku przeciwzapalnego.

Astma zawodowa: postać astmy ujawniająca się w wyniku zadziałania szkodliwego czynnika zawodowego u pracownika, który do tej pory był zdrowy. U tych chorych objawy choroby mogą ustępować w dni wolne od pracy, w trakcie urlopu. np. Niekiedy osoby pracujące w piekarni nie mogą już "patrzeć" na pieczywo itp. objawy mogą ustąpić po dłuższej nieobecności w pracy.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Kompendium wiedzy nt. astmy i alergii. Prognozy pyleń, kalendarz pyleń...
• Towarzystwo Przyjaciół Chorych na Astmę www.astma.waw.pl