Anioł
Z Wikipedii
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: Zgodnie z uwagami w dyskusji. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
Anioł - według większości religii, w których to pojęcie występuje, byt duchowy, który służy Bogu i na różne sposoby wspiera Jego działania.
Spis treści |
[edytuj] Powstanie nazwy
Wyraz anioł przeniknął do polszczyzny z języka czeskiego, który zawdzięcza go misji Cyryla i Metodego. Pierwotnie pochodzi on od greckiego słowa ἄγγελος (ángelos, według wymowy bizantyjskiej ánhielos), oznaczającego oryginalnie "posłaniec". W biblijnym Starym Testamencie analogiczne byty duchowe są nazywane w języku hebrajskim מלאך, mal'ach - co również znaczy "posłaniec".
[edytuj] Historia Aniołów
Pierwsze wyobrażenia aniołów istniały w starożytnym Egipcie i Babilonii. W religiach tych cywilizacji były całe zastępy duchów i istot, będących pośrednikami między bogami a człowiekiem. Często przedstawiano je jako uskrzydlone zwierzęta z ludzkimi twarzami. Starożytnym aniołom przypisywano pewien rodzaj cielesności, co znajduje potwierdzenie w apokryficznej Księdze Henocha. Anioły tam występujące płodziły dzieci, odczuwały głód i pragnienie. W czasach nowożytnych do tej koncepcji aniołów powrócił Emanuel Swedenborg.
Aniołowie często występują w Starym Testamencie (np. Rdz 3, 24; księgi prorockie). Biblia nie mówi jednak wiele o naturze i rodzajach tych bytów. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w pismach kabalistycznych oraz w apokryfach. Chrześcijaństwo przejęło wiarę w anioły z judaizmu. W pierwszych wiekach wśród Ojców Kościoła istniały pewne spory co do natury tych bytów. Np. Grzegorz z Nazjanzu, Jan z Damaszku czy Bazyli Wielki wyobrażali anioły jako istoty eteryczno-ogniste. Jeszcze na Soborze Nicejskim II w 787 przypisywano im subtelne ciała. Ostatecznie kwestię tę rozstrzygnął św. Augustyn: "<Anioł> oznacza funkcję, nie naturę. Pytasz jak się nazywa ta natura? - Duch. Pytasz o funkcję? - Anioł. Przez to czym jest, jest duchem, a przez to co wypełnia, jest aniołem" (św. Augustyn, Enarratio in Psalmos, 103,1,15: PL 37, 1348-49; por. KKK 329).
Anioły pełnią również ważną rolę w islamie. Wiara w nie stanowi element dogmatyki tej religii. W islamie twierdzi się, że anioły zostały stworzone przez Boga z ognia, przebywają w niebie i głównym ich zadaniem jest służba dla swego stwórcy. Pełnią także funkcję posłańców, chronią ludzi oraz spisują wszystkie ich uczynki. Koran został podyktowany Mahometowi przez anioła Dżibrila. W teologii islamu wymienia się przede wszystkim Dżibrila, Malika (strażnika ogni piekielnych), Izra'ila (anioła śmierci), Nakira i Munkara, Haruta i Maruta, Mika'ila i Azrafaela. Jedyny anioł, który odmówił Bogu posłuszeństwa to Iblis, zwany też szatanem.
[edytuj] Anioły w Biblii
- Są istotami duchowymi nadrzędnymi względem ludzi — Ps 8, 6; Hbr 2, 7,
- stworzeni przed człowiekiem — Hi 38, 4-7,
- "Nie żenią się, ani za mąż nie wychodzą" — Mk 12, 25,
- jest ich ogromna liczba — Ps 68, 18; Mt 24, 31; Hbr 12, 22; Ap 5, 11,
- nie należy ich wielbić — Kol 2, 18-19; Ap 19, 10; 22, 8-9; (zasada: co masz, czego nie otrzymałeś?),
- służą ludziom Hbr 1, 14; i ich ochraniają Ps 34, 8,
- służyli Jezusowi Mt 4, 11; Mk 1, 13; Łk 22, 43,
- część z nich upadła Jud 6; 2P 2, 4; i służy szatanowi Ap 12, 9; Mt 25, 41.
[edytuj] Rodzaje aniołów
W interpretacjach biblijnych liczba porządków niebiańskich (chórów) waha się od 7 do 11. Ostatecznie zostały one uporządkowane w trzech triadach:
- Serafiny (Seraphin) (górują miłością nad innymi chórami), Cherubiny (Cherubin) (pełne wiedzy bożej), Trony (Throni) (wyróżniają się posłuszeństwem)
- Panowania (Dominationes), Potęgi (Potestates) (przypisuje się im moc czynienia cudów), Cnoty lub Moce (Virtutes)
- Księstwa lub Zwierzchności (Principatus) (kierują państwami i narodami), archaniołowie (Archangeli) (spełniają najważniejsze zadania), aniołowie (Angeli) (np. Anioł Stróż)
podział św. Ambrożego
[edytuj] Książęta dziewięciu chórów anielskich
- Serafini
Archanioł Michał, Serafiel, Jehoel, Uriel, Kemuel, Metatron, Natanael
- Cherubini
Cherubiel, Ofaniel, Uriel, Zofiel, Lucyfer
- Trony
Orifiel, Zafkiel, Zabkiel, Jofiel (Zofiel), Razjel
- Panowania
Zadkiel, Chaszmal, Zacharael, Muriel
- Cnoty
Ariel, Uzjel, Gabriel, Michał Peliel, Barbiel, Sarbiel, Haniel, Hamaliel, Tarszisz
- Potęgi
Kamael, Werchiel,
- Księstwa
Nisroch, Haniel, Rekuel, Cerwiel, Amael
- Archaniołowie
Rafał, Uriel, Michał, Gabriel, Barbiel, Jehudiel, Barachiel,
- Aniołowie
Faleg, Andachiel, Gabriel, Chajliel
1 Lucyfer sprawował księstwo przed swym upadkiem
[edytuj] Archaniołowie
Według różnych tradycji różna jest ilość archaniołów. (zob. Archanioł). Znani archaniołowie to Michał, Gabriel, Rafał. Apokalipsa świętego Jana (1, 4), oraz Księga Tobiasza (12,15) mówią, że tylko 7 aniołów znajduje się najbliżej Boga. Również judaizm wyróżnia 7 aniołów wyższego rzędu, są to: Azreael, Azrafael, Dedrach, Gabriel, Michael, Rafael, Szemkiel.
[edytuj] Anioły upadłe
Lucyfer (łac. niosący światło) to anioł, który zbuntował się przeciw Bogu. :Zobacz: upadły anioł
[edytuj] Pieczęcie siedmiu aniołów
Pieczęcie siedmiu aniołów, władców 196 prowincji nieba, za pismami okultystyka Heinricha Corneliusa Agrippy
- Pieczęć Aratrona, anielskiego alchemika, wodza 17 640 000 duchów
- Pieczęć Betora, wodza 29 000 legionów duchów
- Pieczęć Falega, pana wojny
- Pieczęć Ocha, anielskiego alchemika, lekarza i czarnoksiężnika
- Pieczęć Hagita, anielskiego alchemika i wodza 4000 legionów duchów
- Pieczęć Ofiela, wodza 100 000 legionów duchów
- Pieczęć Fula, władcy potęg Księżyca i najwyższego władcy wód
[edytuj] Funkcje aniołów
W chrześcijaństwie mają one dwie główne funkcje:
- gloryfikującą - wysławiają chwałę i wspaniałość Boga
- pośredniczącą - są posłańcami Boga, opiekunami powierzonych im osób, zanoszą ludzkie modlitwy przed oblicze Boga, oznajmiają ludziom Jego wolę, pomagają podjąć właściwą decyzję.
W Apokalipsie św. Jana anioły wymierzają kary spadające na ludzkość.
W Księdze Rodzaju cheruby strzegą wejścia do ogrodu Eden.
[edytuj] Anioły w sztuce
Anioły w sztuce |
---|
Renesansowe wyobrażenie aniołów |
Barokowe wyobrażenie aniołów |
Romantyczne wyobrażenie aniołów |
Akademickie wyobrażenie aniołów, Wiosna, Adolphe Bouguereau |
Wizja anioła w Młodej Polsce: Aniele pójdę za Tobą – obraz Jacka Malczewskiego, olej na desce, z 1901 roku. Obraz ten nawiązuje bezpośrednio do fragmentu utworu Teofila Lenartowicza Za aniołem:
- Aniele! Pójdę za tobą,
Matkę i ojca zostawię,
I brata, z którym się bawię,
Nic a nic nie wezmę z sobą.
Wstąpienie do Raju H. Boscha – przedstawia wniebowzięcie zbawionych do raju. Światło na końcu tunelu to światło niebios, symbolizujące życie po śmierci, u ich progu wniebowzięci unoszą ramiona w podziwie nad pięknem nieba (gdzie jest on ukryty, co pozwala na poruszenie wyobraźni). W tunelu anioł popycha ocaloną duszę w stronę jasności.
Zwiastowanie Fra Angelico – na pierwszym planie występuje Gabriel zwiastujący dziewicy Maryi, że urodzi syna Bożego. A na drugim planie wygnanie Adama i Ewy z raju. Zostało to przedstawione tak, ponieważ Maria była znana też jako „druga Ewa”, przez którą ludzkość będzie oczyszczona z „grzechu Ewy”.
Zwiastowanie to częsty motyw malarski w twórczości Fra Angelico. Anioł i Maria najczęściej ukazani są na krużganku, przywodzącym na myśl świątynię raczej niż dom, otoczonym arkadami o cechach renesansowych, wypełniającym niemal całą kompozycję. Po lewej stronie artysta zostawia sobie zazwyczaj miejsce na ukazanie w tle ogrodu, gdzie każdy kwiat i listek oddane są z dokładnością. Maria siedzi ze skromnie pochyloną głową, pobożnie krzyżując ręce na piersi. Anioł na jego obrazach wygląda, jakby dopiero co zstąpił z niebios i jeszcze nie zdążył złożyć barwnych skrzydeł. Pochyla się ku dziewicy jakby zamierzał przyklęknąć. Fra Angelico dzieli scenę na dwie części: rozdziela przestrzeń archanioła Gabriela od przestrzeni przeznaczonej dla Najświętszej Marii Panny za pomocą jednej z kolumn dziedzińca, znajdujących się na pierwszym planie. Pozostaje tu wierny tradycji, w której podobne rozdzielenie postaci Zwiastowania było powszechne. Kolorystyka jest dobrana z wyczuciem: delikatna, stonowana, pełna harmonii, oddająca nastrój wydarzenia. W tle, w rajskim ogrodzie ukazane jest wygnanie z Edenu pierwszych ludzi, np. w Zwiastowaniu znajdującym się w Muzeum Prado. Żywa soczysta zieleń roślinności kontrastuje ze sceną główną, utrzymaną w jasnych barwach różu, błękitu, złota i bieli. Sklepienie nad Marią i aniołem przypomina niebo usiane gwiazdami. Stroje postaci, aureole i złote skrzydła Gabriela są namalowane z ogromną precyzją i dbałością o szczegóły. Na różowej sukni anioła widać liczne plisy i złote hafty, a na jego skrzydłach można liczyć błyszczące piórka, zaś okrągłe aureole przypominają wytłoczone w bogate ornamenty złote tarcze. W obrazie tym obecność Boga została zaznaczona w sposób wyraźny i nie pozostawiający wątpliwości. Boska ręka z nieba kieruje między swego posłańca i Panienkę złocisty snop światła, a w nim maleńkiego gołębia – symbol Ducha Świętego. Oprócz tego, wizerunek Boga pojawia się jako płaskorzeźba na zewnętrznej ścianie dziedzińca, ponad sceną zwiastowania, tuż nad kolumną rozdzielającą postaci. Wygląda to tak, jakby przyglądał się objawieniu i sprawował nad nim pieczę. Cała scena tchnie ciszą, skupieniem, świętością. Twarze i dłonie archanioła i Marii wyrażają uroczyste natchnienie, mają w sobie coś nieziemskiego, a ich oczy spotykają się w milczącym porozumieniu.
Cytaty w Wikicytatach
Grafiki i media na Wikimedia Commons
[edytuj] Zobacz też
- Festiwal Anielskie Spotkania w Toruniu
- Cheruby
- Serafy
- Abaddon
- Samael
- Szatan
- Demon
- Lilith
- Assurowie
- Upadły anioł
- Lista upadłych aniołów
- Diabeł
[edytuj] Linki zewnętrzne
na podstawie: Davidson G., (2003), SŁOWNIK ANIOŁÓW w tym aniołów upadłych wyd. Zysk i S-ka