Ekologi
Saka Wikipédia, Ènsiklopédhi Bébas ing basa Jawa / Saking Wikipédia, Bauwarna Mardika mawi basa Jawi
Ékologi iku èlmu sing nyinaoni interaksi antarané organisme karo lingkungan lan liya-liyané. Asalé saka tembung Yunani oikos ("habitat") lan logos ("èlmu").
Ékologi, biologi lan èlmu kauripan liyané silih nglengkapi karo zoologi lan géografi sing nggambaraké babagan yèn ékologi nyoba ngira-ira, lan ékonomi ènèrgi sing nggambaraké akèh-akèhé rantai panganan manungsa lan tingkat tropik.
Ékowilayah bumi lan risèt owah-owahan iklim yaiku rong wilayah fokus ekolog (wong sing nyinaoni ékologi) saiki.
Bab lan Paragraf |
[sunting] Ékologi ing pulitik
Ékologi nimbulaké akèh filsafat sing kuwat banget lan pergerakan pulitik – kalebu gerakan konservasi, kaséhatan, lingkungan, lan ékologi sing awaké dhéwé kenal saiki. Nalika kabèh digabungaké karo gerakan perdamaian lan Enem Asas, disebut gerakan ijo. Umumé, njupuk kasehatan ékosistem sing sepisanan ing daftar moral manungsa lan prioritas pulitik, kaya dalan kanggo nuju kasehatan manungsa lan kaharmonisan sosial, lan ékonomi sing luwih becik.
Wong sing nduwé kapercayan-kapercayan iku disebut ékolog pulitik. Sapérangan wis ngatur ing sajroning Klompok Ijo, nanging ana bener-bener ékolog pulitik ing sakèhing partai pulitik. Asring banget saka wong-wong mau migunaaké argumen saka ékologi kanggo nerusaké kawicaksanan, khususé kawicaksanan alas lan ènèrgi. Asring argumen-argumen iku tetentangan siji lan sijiné, kadidéné akèh dilakokaké déning akademisi uga.
[sunting] Ékologi ing ékonomi
Akèh ékolog nggandhèngaké ékologi karo ékonomi manungsa:
- Lynn Margulis nelakaké yèn studi ékonomi priyé manungsa nggawé kauripan. Studi ékologi priyé saben kéwan liyané nggawé kauripan.
- Mike Nickerson nelakaké yèn "ékonomi teli pralimané ékologi" wiwit ékosistem nyiptaaké sumber lan mbuwang sampah, ing ngendi ékonomi nganggep dilakoni "supaya bébas".
Ékonomi ékologi lan téori perkembangan manungsa nyoba misahaké pranyatan ékonomi karo liyané, nanging angèl. Akèh wong menggalih ékonomi lagi waé dadi bagéyan ékologi, lan ékonomi ngirwakakaké salah. "Modhal alam" yaiku 1 conto 1 téori sing nggabungaké 2 perkara iku.
[sunting] Ékologi ing kacatingal antropologi
Sok-sok ékologi dibandhingaké karo antropologi, sebab kaloroné migunaaké akèh métodhe kanggo nyinaoni sawijining perkara sing awake dhéwé ora isa ninggal tanpa kuwi mau. Antropologi yaiku ngenani priyé awak lan pikiranné awake dhéwé dipengaruhi lingkungan, ékologi yaiku ngenani priyé lingkungané awake dhéwé dipengaruhi awak lan pikiranné awaké dhéwé.
Sapérangan wong menggalih wong-wong mau mung sawijining èlmuwan, nanging paradigma mékanistik puguh nyèlèhaké subyèk manungsa ing kontrol obyèk ékologi — masalah subyèk-obyèk. Nanging ing psikologi évolusionèr utawa psikoneuroimunologi upamané cetha yèn kamampuan manungsa lan tantangan ékonomi ngrembaka bebarengan. Kanthi becik ditetepaké Antoine de Saint-Exupery: "Bumi ngajaraké awake dhéwé luwih akèh ngenani dhiri awaké dhéwé tinimbang kabè buku. Amarga iku nulak awake dhéwé. Manungsa nemokaké dhiriné dhéwé nalika mbandhingaké diriné marang rerendhet."
[sunting] Pranala njaba
Artikel punika taksih tulisan rintisan (stub). Sinten kémawon ingkang kersa mbenakaken, sumangga kémawon.
