Imperio roman
De Wikipedia, le encyclopedia libere
Corrige le errores de grammatica, ortographia o stilo del articulo. Depost, elimina iste patrono.
Imperio roman (Res publica romana in le Lingua latin) era imperio antique creado per le citate Roma. Le Imperio succedeva le Republica roman.
 |
|
| Motto: Senatus Populusque Romanus |
|
| Lingua | Lingua latin e Greco ancian |
| Capital | Roma |
| Leader | Caesar |
| Legislatura | Senato roman |
| Area |
4,400,000 km² in 390. |
| Population - |
88,000,000 in 117. |
| Caesar prime | Caesar Augustus (27 BC - 14 AD) |
| Stato oficial | Republica libera |
| Haeredes | Imperio Byzantinum, Imperio Romano Sacre |
| Moneta | Aureus, Denarius, Sestertius, As |
| Zonas tempore | UTC +0 ad +4 |
Tabula de contento |
[modificar] Historia
[modificar] Augustus Caesar
Leader Octavian Augustus (27 BC -14 AD) voleva stabilisar le Imperio roman postea su ascension que unic leader roman. Le Senato roman dava Octavian le nomine Augustus. Ille era leader autocratic ma no voleva parer tyranno et adoptava un accordo que initio le periodo de Pax Romana.
[modificar] Dynastia Julio-Claudian
Le successor de Augustus, Tiberius (14–37), asecurava su poter in Roma e inricchiva la tresoreria. Ille se retraheva a vivir in su villa in Capri.
Caligula (37–41) era le successor de Tiberius comenciava como un leader bon, e finiva le persecutiones de su oncle. Caligula vadeva demente e in un occasion ordineva que se da a su cavallo favorite un sede in le Senato roman.
Le successor de Caligula era Claudius. Ille meliorava le bureaucratia del imperio. Claudius prudenter regnabat, sed uxor eius Agrippina veneno eum interfecit ut filius Nero (54–68) imperium recipiat. Ille Christianos insectabatur, et eos incendii Romae anni 64 accusavit. Imperite regnabat et seditiones contra eum ortae sunt. Roma inimicis capta fugans se interfecit.
Mors Neronis bellum civile effecit, inter quam milites Romani ordine quattuor imperatores designaverunt, Galbam, Othonem, Vitellium et Vespasianum, quam ob rem annus 69 annus quattuor imperatorum appellatur. Hoc rem publicam redarguit: imperium Caesaris exercitu vincebatur.
[modificar] Dynastias de Flavian e Antonine
Vespasian (69-79) esseva le commandante principal e governator del imperio Roman oriental. Novos senatores e terris extra Italiae finibus et duces fideles designavit , et novam domum regnatricem constitutit: Flaviam. Fiscum replevit, et post mortem eius filius Titus. Quamquam regnum eius brevis fuit (79–81), bonum Romani recordati sunt, at successor et frater eius Domitianus tyrannus aestimabatur, etiam multae victoriae militares famam eius meliorem facere non potuerunt. Domitianus munitiones a Rheno usque ad Danuvium munitiones struit. Senatui non fidens apparatum terroris speculationisque amplificavit, sed denique coniuratione interfectus est.
Senatus Nervae (96-98) imperium dedit, qui gubernatorem honoratum Germaniae adoptavit Traianum (98-117); sic domus regnatrix Antonina facta est. Traianus primus imperator extra Romam (in Hispania) natus fuit, dux eminens qui nonnullas provincias novas cepit: Daciam, Armeniam, Arabiam, et Mesopotamiam. Propter facultatem administrandi consiliaque prudentia unus ex optimis imperatoribus aestimatur. Instituta etiam auxilii communis creavit, inter alios distributio cibi pueris pauperibus. Traiano imperatore terrae Romae ab Arabia et Aegypto usque ad Scotiam et ab Mauretania usque ad Dacia: hae erant fines imperii anno 117.
Cognatus Traiani et successor Hadrianus (117-138) erat peregrinator inexorabilis amatorque cultus Graeci. Regnum incipit copias Romanas e Armenia et Mesopotamia retrahens, sustentatio quorum erat pretiosissima. Administrationem emendavit et vias munitionesque plures struit, inter alias clarum Murum Hadriani in Britannia. Post eum recepit imperium Antoninus Pius (138-161), cuius regnum tranquillissimum optima aetas Imperii dicitur. Successor eius Marcus Aurelius (161-180) magna parte regni cum gentibus Germaniae bellum gerere debuit qui iam in fines imperii progredebantur. Bellum non gerens studium philosophie se dedebat, et fuit auctor maximi operis Stoici - Disputationes.
Rerum gestarum scriptores hos quinque imperatores (Nervam, Traianum, Hadrianum, Antoninum Pium et Marcum Aurelium) "bonos" appellant. Filium autem et successorem Commodum (180-192) sic appellari vix potest. Commodo mortuo (vel, id quod veri simile est, interfecto) praetoriani de salute rei publicae desperati auctionem habuerunt ipsius imperii. Mox legiones etiam potestatem capere volebant, et coepit bellum civile rem Romanam vastaturum.
[modificar] Principes milites
Bello civile perfecto imperium cepit Septimius Severus (193-211), dux Libycus exercitus Danuvii. Maxima parte regni sua pugnas in limites imperii exardescentes extinguere debebat. Senatui non fidebat, quam ob rem senatoribus honores militares ademit. Etiam praetorianis non fidebat, et custodiam praetorianam dissolvit. Constante stipendio instituto et disciplina relaxata fidem exercitus confirmavit—militibus permisit nuberi, et agros locaque in castra extra urbem dedit. Militibus etiam nonnulla pensa administrationis commisit, inter alia vestigalium exactio. Haec emendationes tamen nationem infirmiorem non fortiorem fecerunt, et quinque eius successores interfecti sunt quamquam exercitu placabatur. Severi successor Caracalla iura civium Romanum hominibus liberis omnium provinciarum anno 212 dedit. Regnum generis Severorum anno 235 Alexandro Severo interfecto.
Exercitus nunc se putabat vicarium populi Romani et fontem et originem imperii. A 235 ad 284 milites circa viginti imperatores designaverunt qui Romam cepi potuerunt et circa triginta qui non ceperunt urbem. Modo unus ex his morte naturale obiit - ceteri sunt interfecti. Propter instabilitatem regni oeconomia Romana dilapsa est: magistratus summa tributa ad exercitus sustinendos postulabant, et agricolae pauperes servos in latifundiis vel fures fiebant. Interea terras derelictas Germani Rhenum et Danuvium transeuntes capiebant; Sassanides limites orientales imperii fregerunt; et Palmyra se nationem sui potentem declaravit. Anarchia et desuetudo viarum commercium sisterunt. Pecunia pretium vel potius valorem perdidit (nummi anni 270 unam partem ex centum argenti habebant), et homines permutatione mercium uti coeperunt. Magistratus nunc non pecuniam sed merces exigebant, e.g. cibum vel arma. Paupertate etiam eruditio cultus ludi festaque minuebantur. Aureliano imperatore Romae, quae multis annis ultra moenia IV saeculo a.C.n extensa erat, nova moenia structa sunt - indicium infirmitatis imperii.
[modificar] Correctiones de Diocletianus e Constantine
Decade septima III saeculi salus oeconomica militarisque imperii convalescebat. Stabilitatem politicam retulit Diocletianus, (284-305). Se aestimans omnia officia explere solum non posse Maximillianum etiam dabit imperium ut provincias occidentales regnat. Mox uterque imperator (augustus) adiutorem (Caesarem) recepit. Regnum quattuor Caesarum a Diocletiano institutum ex Graeca tetrarchia appellatur. Anno 305 Diocletianus se abdicavit imperiumque Caesari suo dedit, sed translatio imperii tranquilla non fuit, et coorta est bellum civile. Fuit victor Constantinus, qui anno 312 occidentalem annoque 324 partem imperii cepit.
Regnis Diocletiani et Constantini imperium mutata est. Exercitus est amplificatus divisusque in partes duas: limitaneos, qui fines defendebant, et comitatenses, exercitum agilem castrensem. Stabilitas communis revenit, sed cum ea instituta nova administrationis segnia et corrupta, et plures agricolae pauperes servi fiebant. Etiam religio imperii mutabatur: religio Christiana fiebat popularior, et Constantinus moriens Christianus factus est, et omnes imperatores sequentes Christiani erant, prater Iulianum Apostatam, ultimum paganum imperatorem. Anno 392 Theodosius I religionem publicam Christianam dixit, et omnes aliae vetatae sunt.
[modificar] Exitum imperii occidentalis
Al anno 330 Constantinus moveva la capital del Imperio roman al Byzantium que postea era Constantinopolis. Al anno 395, le imperio tandem divisum est in partes ad occidentem et ad orientem solem vergentes, cuius Mediolanum et postea Ravenna hic capita erant, illic Constantinopolis. Imperium autem occidentale mox interiit. Multe gente Germanica in fines imperii invaserunt. Anno 410, Visigothi Romam ceperunt, ut quae urbs octingentos annos incolumis steterat, ea diriperetur. Eodem anno Honorius Augustus (qui ab anno 395 ad annum 423 regnavit) Britanniam praesidiis privavit, ita ut mox illa provincia a Saxonibus occuparetur. Postea imperio vix ulla victoria fuit, licet anno 451 Romani cum quibusdam gentibus Germanicis foederatis incursionem Hunnorum ducisque eius populi Attilae in Galliam factam repellerent. Post quattuor autem annos Vandali, qui in Africa septentrionali consederant, Romam ipsam exspoliaverunt. Denique anno 476 imperium Romanum perditum est, cum dux ex populo Germanorum natus Odoacer Romulo Augustulo principe regno depulso regem Italiae se declaravit.
In partibus orientalibus saeculum V tranquillius fuit: Hunni quidem Gothique regiones Europaeas vastaverunt, sed Asia et Aegyptus et Syria intacta manserunt. Imperium Romanum Orientale, postea Byzantinum appellatum, Occidentali mille annis supervixit.
In medio quod dicitur aevo sane Sacrum Imperium restitutum est, quod postea Sacrum Imperium Romanum et saeculis XV et XVI Sacrum Imperium Romanum nationis Germanicae nominatum anno denique 1815 extinctum est.
[modificar] Linguage
Le linguage oficial del Imperio roman era Latino classic e la lingua parlata era Latino vulgar. Habeva differente formas de la lingua in diferentes provincias. La lingua grec era la lingua multe parlata in le imperio, que deveniva a esser la lingua del iglesia commun e la lingua de erudition e arte.
[modificar] Vide etiam
- Republica roman
- Roma ancian
- Caesar
