Yisrael Beitenu

Z Wikipedii

Yisrael Beitenu
Lider	Avigdor Lieberman
Data założenia	1999
Adres siedziby	Irmiahu St. 78, Jerozolima 94467, Izrael
Ideologia polityczna	nacjonalizm, neokonserwatyzm, syjonizm rewizjonistyczny
Barwy	granatowo-niebiesko-białe
Obecni posłowie (%)	11 (9%)
http://www.beytenu.org

Yisrael Beitenu ^[1] (hebr.: ישראל ביתנו, Izrael Nasz Dom) - prawicowa nacjonalistyczna ^[2] partia polityczna w Izraelu, złożona w większości i reprezentująca imigrantów, którzy przybyli z krajów byłego Związku Radzieckiego.

Ugrupowanie to postuluje zdecydowaną, twardą politykę wobec Arabów, a w szczególności Palestyńczyków, twierdząc iż nigdy nie uznają oni prawa Żydów do posiadania własnego państwa na Bliskim Wschodzie. Jednym z głównych założycieli i liderem partii jest Avigdor Lieberman. Jest on byłym członkiem Likudu i zwolennikiem koncepcji ponownego wytyczenia tzw. Zielonej Linii oddzielającej Izrael od Zachodniego Brzegu. Jego zdaniem skupisko arabskich osad na równinie Szaron (tzw. Trójkąt) i obszar Wadi Ara - przekazane pod zwierzchnictwo Izraela na mocy układu o zawieszeniu broni z 1949 roku - powinny zostać oddane Jordanii. Oznaczałoby to utratę obywatelstwa izraelskiego przez 1/3 Arabów zamieszkujących państwo żydowskie. Lieberman stwierdza, że realizacja jego planu jest koniecznością, ponieważ mieszkańcy wymienionych wyżej obszarów są Arabami i nigdy nie będą identyfikować się z Izraelem. Z tego względu muszą być zachęcani do zjednoczenia się ze swoimi rodakami. Postuluje nawet finansowe wsparcie dla izraelskich Arabów, którzy chcą wyemigrować. Jest też zwolennikiem utworzenia osobnego państwa palestyńskiego.

Pomimo tego, Lieberman znany jest ze swej sympatii do populacji izraelskich Druzów (którzy uznają Izrael i służą w jego armii), co przyciąga do jego partii wielu wyborców należących do tej grupy etniczno-religijnej ^[3].

Yisrael Beitenu w wyborach 2006 roku uzyskał 11 mandatów w 120-osobowym Knessecie. W październiku 2006 roku ugrupowanie weszło w skład koalicji rządowej, ale wystąpiło z niej w styczniu 2008 roku.

Spis treści 1 Historia 1.1 Powstanie ugrupowania 1.2 Wybory 2003 roku 1.3 Wybory 2006 roku 1.3.1 W koalicji z Kadimą 1.3.2 Wyjście z rządu Olmerta 2 Program 2.1 Krytyka 3 Wyniki wyborcze 4 Przypisy 5 Bibliografia 6 Zobacz też 7 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

[edytuj] Powstanie ugrupowania

Yisrael Beitenu zostało założone przez Avigdora Liebermana, który chciał stworzyć ugrupowanie reprezentujące Żydów, którzy imigrowali do Izraela z krajów rosyjskojęzycznych, postulujących utrzymanie twardej linii w negocjacjach z Autonomią Palestyńską. Decyzja ta została w dużym stopniu spowodowana przez premiera i lidera Likudu, Beniamina Netanjahu, który w 1997 roku zawarł porozumienie z Palestyńczykami w Wye River, na mocy którego podzielono Hebron znajdujący się na Zachodnim Brzegu - miasto mające spore znaczenie zarówno dla wyznawców judaizmu, jak i muzułmanów. Ponadto Lieberman wdał się w wewnątrzpartyjny spór z szefem Likudu, domagając się rozpisania referendum ^[4] pośród członków ugrupowania, którego przedmiotem miało być wprowadzenie prawyborów w procedurze ustalania składu i kolejności na liście wyborczej partii ^[5].

Jednym z ugrupowań wchodzących w skład koalicji rządowej Netanjahu była partia Yisrael Ba'aliyah, złożona przede wszystkim z imigrantów pochodzących z krajów byłego ZSRR. Jej liderem był Natan Sharansky, którego poglądy można było opisać jako centroprawicowe. Gdy Lieberman opuścił Likud w proteście przeciwko porozumieniu z Palestyńczykami, miał nadzieję, że tak samo postąpi Sharansky. Tak się jednak nie stało. Pomimo tego dwóch członków ugrupowania Sharansky'ego, Michael Nudelman i Yuri Stern, opuściło jego partię, tworząc nowe stronnictwo - Aliyah ^[6].

Tuż przed wyborami 1999 roku, Lieberman i Aliyah stworzyli razem ugrupowanie Yisrael Beitenu. Nowa partia uzyskała 4 miejsca w Knessecie, dwa mniej niż Yisrael Ba'aliyah. Nieco później dwóch członków tego ostatniego ugrupowania opuściło je i przeszło do partii lewicowych. W 2001 roku Yisrael Beitenu weszło do rządu. Lieberman został ministrem narodowej infrastruktury. Zrezygnował z tego stanowiska w 2002 roku, ponieważ, jego zdaniem premier Ariel Szaron nie rozmawiał z Palestyńczykami wystarczająco nieustępliwie ^[7].

[edytuj] Wybory 2003 roku

Przed wyborami 2003 roku, partia połączyła siły z Izraelską Unią Narodową, sojuszem skrajnie prawicowych ugrupowań pod przywództwem Benyamina Elona. Wkrótce wszedł on do koalicji rządowej. Lieberman został ministrem transportu. 4 czerwca 2004 roku szef Yisrael Beitenu został jednak zdymisjonowany ^[8]. Powodem tego był brak zgody Liebermana na zrealizowanie planu Ariela Szarona, polegającego na likwidacji wszystkich osiedli żydowskich w Strefie Gazy i części na Zachodnim Brzegu. "Jestem dumny z tego, że zostałem wyrzucony przez premiera, który wykonał bezprecedensowy krok, wyrzucając ministra tylko dlatego, że... się z nim nie zgadza" ^[9]. Zamiast planu Szarona, Lieberman w maju 2004 roku zaproponował separację terytoriów zamieszkanych przez obie nacje. Stwierdził, iż tylko ci Arabowie, którzy czują się "związani z Państwem Izrael" i byli "całkowicie mu lojalni", mogliby pozostać w Izraelu. Jednak 30 maja premier Ariel Szaron odrzucił plan Liebermana, oświadczając m.in. "Uznajemy izraelskich Arabów za część Państwa Izrael" ^[10]. 4 czerwca 2004 roku Szaron zdymisjonował Liebermana i Elona, pragnąc uzyskać dzięki temu większość na posiedzeniu rządu, który dyskutować miał nad kwestią realizacji planu jednostronnych posunięć. Gdy obaj dowiedzieli się o decyzji szefa rządu, próbowali się ukryć, aby uniemożliwić doręczenie powiadomienia o dymisji. Chcieli następnie pojawić się na posiedzeniu rządu i, formalnie będąc wciąż jego członkami (decyzja o dymisji członka gabinetu wchodzi w życie Izraelu 48 godzin od jej wydania), zagłosować przeciwko planowi Szarona. Elon ukrywał się przez jakiś czas przed doręczycielem, lecz Lieberman został szybko odnaleziony w swojej prywatnej siłowni ^[11]. Rząd przegłosował przyjęcie planu Szarona stosunkiem głosów 17:5 ^[12].

[edytuj] Wybory 2006 roku

W wyborach 2006 roku Yisrael Beitenu wystartowało samodzielnie. Przyłączył się do niego były wicedyrektor Szin Bet, Israel Hasson (który zajął trzecie miejsce na liście wyborczej) ^[13]. Wyniki wyborów okazały się sukcesem. Ugrupowanie zapewniło sobie 11 miejsce w Knessecie, a jednym z posłów został m.in. Yosef Shagal, który został członkiem Yisrael Beitenu na miesiąc przed wyborami ^[14]. Sukces ten w dużej mierze był zasługą zatrudnienia amerykańskiego eksperta od kampanii wyborczych, Arthura Finkelsteina. Ugrupowanie wykorzystało m.in. rosyjskojęzyczny slogan "Niet, Niet, Da" ("Nie, Nie, Tak") - opisującego sposób głosowania na ugrupowania odpowiednio Netanjahu, Olmerta i Liebermana ^[15]. Początkowo Lieberman zdecydował, że jego partia nie wejdzie do centrolewicowego rządu i będzie w opozycji. Niedługo po wyborach lider Yisrael Beitenu "zasłynął" wypowiedzią z 5 maja 2006 r., iż ci z arabskich deputowanych do Knessetu, którzy spotykają się z liderami Hamasu i Hezbollahu, powinni zostać osądzeni jako zdrajcy i kolaboranci. Lieberman przyrównał ich do osób współpracujących z nazistami podczas II wojny światowej, którzy zostali za to skazani na śmierć. W tej sprawie głos zabrał premier Ehud Olmert, który stanął w obronie arabskich deputowanych do Knessetu, mówiąc iż jest pewien tego, że "działają oni w interesie Izraela" ^[16].

[edytuj] W koalicji z Kadimą

W październiku 2006 roku, Yisrael Beitenu weszło jednak do koalicji rządowej ^[17]. Avigdor Lieberman został wicepremierem i ministrem ds. strategicznych (ta posada została stworzona specjalnie dla niego ^[18], w związku z zagrożeniem ze strony potencjału nuklearnego Iranu), a Yitzhak Aharonovich - ministrem turystyki. Początkowo stanowisko to miał otrzymać Hasson, ale Lieberman oświadczył, że posiada on zbyt wysokie kwalifikacje jak na tę posadę. Wywołało to niezadowolenie tego pierwszego, który stwierdził, iż brak nominacji jest przejawem wewnątrzpartyjnej walki ^[19]. Brana była również pod uwagę kandydatura Esteriny Tartman, ale okazało się, że podawała ona nieprawdziwe dane o swoim wykształceniu ^[20].

Porozumienie koalicyjne z Kadimą, podpisane 23 października 2006 roku postawiło Partię Pracy w niełatwym położeniu, ponieważ poprzednio wielu jej prominentnych członków wyrażało sprzeciw wobec zasiadania z Liebermanem w jednym rządzie. Minister kultury, sportu, nauki i technologii, Ophir Pines-Paz powiedział m.in. "minister ds. strategicznych to żart. Lieberman sam w sobie jest strategicznym zagrożeniem", i dalej: "Zrobię wszystko co w mojej mocy aby zapobiec wejściu tej partii do rządu" ^[17]. Kiedy rząd zgodził się na wejście Yisrael Beitenu, Pines-Paz zrezygnował z posady ministerialnej, twierdząc iż nie ma innego wyjścia, ponieważ w gabinecie znaleźli się ludzie głoszący "rasistowskie i antydemokratyczne twierdzenia" ^[21].

Pod koniec 2006 roku partia, a zwłaszcza postać jej lidera znacznie zyskała na popularności wśród Izraelczyków. W sondażu opublikowanym w gazecie Yediot Ahronot z 21 września 2006 roku, Avigdor Lieberman znalazł się na drugim miejscu pod względem popularności, zaraz po Beniaminie Netanjahu. Ehud Olmert zajął dopiero piąte miejsce, uzyskując poparcie rzędu 7% ^[22].

Zachowanie polityków Yisrael Beitenu stało się obiektem kontrowersji m.in. w styczniu 2007 roku, kiedy to ówczesny lider Partii Pracy, Amir Peretz nominował Raleba Majadele na kandydata na ministra nauki i technologii, na miejsce Pines-Paza. Ehud Olmert przyjął tę kandydaturę i w ten sposób Majadele został pierwszym Arabem i muzułmaninem, który został ministrem w rządzie Izraela ^[23]. Lieberman potępił tę nominację, zażądał ustąpienia Peretza ze stanowiska przewodniczącego Partii Pracy i stwierdził, że spowodował on zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa. W odpowiedzi Peretz oskarżył lidera Yisrael Beitenu i jego partię o rasizm ^[24]. Członkini parlamentu z ramienia partii Liebermana, Esterina Tartman powiedziała, że decyzja ówczesnego szefa Partii Pracy może naruszyć "Charakter Izraela jako żydowskiego państwa" ^[23]. Komentarz Tartman został natychmiast potępiony przez innych członków Knessetu jako opinia rasistowska ^[25].

[edytuj] Wyjście z rządu Olmerta

17 stycznia 2008 roku Yisrael Beitenu wyszło z rządu Ehuda Olmerta, w proteście przeciwko rozmowom pokojowym z Autonomią Palestyńską. Szef Yisrael Beitenu oświadczył, że jego partia opuściła gabinet, ponieważ Kadima ma zamiar oddać Palestyńczykom ziemie zajęte w 1967 roku ^[26].

[edytuj] Program

Platforma programowa Yisrael Beitenu nawiązuje do wartości syjonizmu rewizjonistycznego. Partia, zdaniem jej liderów, jest "narodowym ruchem z jasną wizją kontynuowania dzielnej drogi Ze'eva Żabotyńskiego" ^[27]. Program Yisrael Beitenu opiera się na dwóch głównych postulatach. Pierwszym z nich jest utworzenie środowiska socjoekonomicznego korzystnego dla nowych imigrantów w Izraelu. Drugim założeniem polityki postulowanej przez tę partię jest wprowadzenie nieustępliwego i mało elastycznego kierunku w stosunkach z Palestyńczykami i krajami arabskimi. Podstawą dla tego drugiego dążenia są publikacje naukowe wydawane w Izraelu, przestrzegające przed zwiększającą się liczbą Arabów zamieszkujących w granicach państwa żydowskiego. Zdaniem liderów i członków Yisrael Beitenu stanowi to zagrożenie dla bezpieczeństwa i charakteru tego kraju. Lieberman nie chce żyć w jednym kraju z Arabami:

"Nie wierzę w koegzystencję. Koegzystencję w sensie klasycznej lewicy, takim, że możemy żyć tutaj razem jako przyjaciele i sąsiedzi - to opowieść starych bab. Nie winię Arabów. Wszyscy, którzy połączyli swój los z naszym, przegrali. Beszir Dżemajel został zamordowany, Anwar Sadat został zamordowany" ^[28].

Jednym rozwiązaniem takiej sytuacji jest, według lidera Yisrael Beitenu, zwiększenie ilości imigrantów przybywających do Izraela, i/lub przekonanie jak największej liczby izraelskich Arabów do opuszczenia Izraela. W tym celu Yisrael Beitenu proponuje m.in. zmiany w prawie mające zliberalizować kwestie świeckich małżeństw i ułatwić uzyskiwanie obywatelstwa imigrantom o wątpliwym żydowskim pochodzeniu. Jednocześnie Lieberman protestował przeciwko ustępstwom wobec żądań Jasera Arafata i innych przywódców palestyńskich, twierdząc, że polityka ustępstw rządu doprowadzi tylko do rozszerzenia tzw. "prawa do powrotu" na kolejne grupy Palestyńczyków. Pomimo silnego poparcia dla wartości syjonistycznych i imigracji, partia postuluje rozwiązanie konfliktu poprzez utworzenie oddzielnego państwa palestyńskiego. Motto Yisrael Beitenu to: "Izrael naszym domem, Palestyna ich". Lieberman:

"Nie powiedziałem, że nie zgadzam się na utworzenie państwa palestyńskiego. Mówiłem o Autonomii Palestyńskiej. Interesuje mnie tylko państwo żydowskie. Jeśli oni chcą stworzyć państwo palestyńskie - pozwólmy im" ^[28].

W 2005 roku partia przedstawiła tzw. Plan Liebermana, który miał być alternatywą dla zamierzeń Ariela Szarona. Jego głównym założeniem było przekazanie dużych terenów na Zachodnim Brzegu, zamieszkałych przez Arabów, pod zwierzchnictwo Autonomii Palestyńskiej. W zamian za to, Palestyńczycy mieliby uznać terytoria na których znajdują się duże osiedla żydowskie, za tereny izraelskie. Plan ten był krytykowany jako rasistowski, głównie przez lewą stronę izraelskiej sceny politycznej. Pomimo tego, jego pojawienie się oznaczało częściowe zerwanie z tradycyjnym poglądem ugrupowań narodowych w Izraelu, twierdzących, że jedynym rozwiązaniem rzekomego problemu nielojalnych Arabów jest transfer ludności pomiędzy państwami. Plan Liebermana został skrytykowany także przez izraelskich Arabów. Nie służą oni w Siłach Obrony Izraela i identyfikują się z Palestyńczykami, ale pragną takiego samego statusu jak inni obywatele Izraela i nie chcą tracić jego obywatelstwa ^[29]. Z tego powodu Yisrael Beitenu zaproponowało wprowadzenie dla wszystkich obywateli przysięgi na wierność krajowi i jego symbolom:

"(...) nowe prawo, zgodnie z którym każdy przed otrzymaniem dowodu osobistego, podpisywać będzie deklarację lojalności wobec Państwa Izrael jako syjonistycznego państwa żydowskiego, flagi, narodowego hymnu, Deklaracji Niepodległości i przyrzeczenie wypełnienia służby wojskowej lub służby zastępczej" ^[28].

Yisrael Beitenu propaguje także wprowadzenie zmiany ustroju politycznego Izraela. Lieberman pragnie jego zmiany z systemu parlamentarno-gabinetowego na prezydencki. Ustawą przygotowaną przez tę partię zajął się Knesset ^[30].

[edytuj] Krytyka

Poglądy propagowane przez członków Yisrael Beitenu są postrzegane przez większość środowisk oraz organizacji arabskich, lewicowych, centrolewicowych i liberalnych za ultranacjonalistyczne ^[31], rasistowskie ^[32] czy nawet faszystowskie ^[33]. Centrum praw obywatelskich Mossawa porównało natomiast Avigdora Liebermana do postaci austriackiego skrajnie prawicowego populisty Jörga Haidera ^[34].

Izraelski aktywista pokojowy, lewicowy publicysta i były polityk, Uri Awneri, pisał o Yisrael Beitenu tuż po wejściu tego ugrupowania do rządu Olmerta:

"Partia Liebermana różni się od Kadimy i rozpadającej się Partii Pracy. Zorganizowana jest w militarnych szeregach, z Liebermanem jako jej jedynym, niekwestionowanym liderem. Stworzona została przede wszystkim z imigrantów z byłego Związku Radzieckiego i rozszerza się także na inne społeczności. Zwraca się do biednych i odrzuconych. Przypomina partię bolszewicką, którą Lieberman widział, jako młody człowiek w Związku Sowieckim. (Można ukuć formułę: Bolszewizm minus marksizm równa się faszyzm)" ^[35]

Deputowany Partii Pracy narodowości arabskiej Raleb Majadele, stwierdził, że Lieberman jest rasistą, nie akceptuje decyzji narodu i jest dwulicowy. Lider lewicowej partii Hadasz, Mohammad Barakeh opisał szefa Yisrael Beitenu jako mafiosa. Stwierdził także, że należy wznowić procesy norymberskie, by "osądzić neonazistów takich jak Lieberman". Podobnego zdania są inni arabscy deputowani do Knessetu, Ibrahim Sarsur i Ahmad Tibi. Taleb El-Sana ze Zjednoczonej Listy Arabskiej skomentował wypowiedzi Liebermana na antenie telewizji izraelskiej mówiąc, że:

"Musimy przegłosować ustawę zatrzymującą rasistowskich faszystów takich jak ten, przed wchodzeniem do parlamentu i zajmowaniem oficjalnych stanowisk" ^[16].

[edytuj] Wyniki wyborcze

Wybory	Liczba mandatów (na 120)	Miejsce	Liczba głosów	Procent głosów	Zmiana
1999 [36]	4	13.	86.153	2,6%	plus 4
2003 [37]	4 (7)*	5.**	173.973**	5,53%**	0
2006 [38]	11	5.	281.880	9,0%	plus 7

* W wyborach w 2003 roku Yisrael Beitenu wystartowało ze wspólnej listy z Izraelską Unią Narodową. W nawiasie suma mandatów uzyskanych przez obie partie.
** Dane dla całej listy.

Źródło danych: Oficjalna strona Knessetu.

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Balke Ralf: Izrael. Warszawa: "Cyklady", 2005. ISBN 83-60279-02-0. 
• Bensimon Doris, Errera Eglal: Żydzi i Arabowie: historia współczesnego Izraela. Warszawa: "Cyklady", 2000. ISBN 8386859554. 

[edytuj] Zobacz też

• Ustrój polityczny Izraela
• Partie polityczne Izraela

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona (heb)
• Informacje o partii na oficjalnej stronie Knessetu (en)