Đảo Jarvis

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

**Đảo Jarvis**


Làm chủ bởi	Hoa Kỳ
Xác nhận bởi	Đạo luật Đảo Phân chim
Loại đảo	Đảo san hô
Tìm ra	1821
Tuyên bố cho Hoa Kỳ	Tháng 3 năm 1857
Tìm ra bởi	Edward, Thomas và William Jarvis trên chiến hạm Anh Eliza Frances
Diện tích	4,5 km²
Dân số	Không người ở. Có người ở 1935-1942 trước khi di tản
Giao thông	Chỉ neo tàu ngoài khơi; 2 nơi lên xuống tàu
Nơi định cư chính	Millersville
Nhóm đảo	Quần đảo Line
Sử dụng	Lấy phân chim 1858-1879; hiện thời là nơi bảo vệ hoang dã

Đảo Jarvis (trước đây gọi là Đảo Bunker^[1]) là đảo san hô không người ở rộng khoảng 4,5 km² nằm trong vùng Nam Thái Bình Dương, khoảng nữa đường từ Hawaii đến Quần đảo Cook. Nó là một trong các đảo thuộc Quần đảo Line và nằm giữa trong nhóm. Là lãnh thổ chưa sát nhập của Hoa Kỳ được quản lý từ Washington, D.C. qua Cục Bảo vệ Cá và Hoang dã Hoa Kỳ thuộc Bộ Nội vụ Hoa Kỳ^[2].

Không có hải cảng hay bến thuyền nhưng có các điểm neo tàu ngoài khơi. Có một nơi lên xuống tàu ở giữa bờ phía tây và một cái khác ở gần góc tây nam của đảo. Một điểm hướng dẩn tàu thuyền lưu thông nằm giữa bờ phía tây^[3].

Khí hậu nhiệt đới, mưa không nhiều, gió thường xuyên và nắng gắt. Có nhiều cao độ khác nhau so với mặt biển đến 7 mét (23 ft), đất chính là cát và đảo san hô này được bao bọc bởi một dãy đá ngầm. Cỏ chùm thưa thớt, những bụi cây thấp và dây leo là nơi sinh đẻ và sinh sống cho các loại chim và sinh vật biển hoang dã^[2].

Đảo không có nước sạch mát thiên nhiên^[4].

Vì mục đích thống kê, Đảo Jarvis được xếp vào nhóm các tiểu đảo xa của Hoa Kỳ.

[sửa] Lịch sử

Cục Bảo vệ Cá và Hoang dã Hoa Kỳ dựng bản "Không được xâm phạm"

Đảo được tìm ra vào ngày 21 tháng 8 năm 1821 bởi tàu nước Anh tên Eliza Francis, (hay Eliza Frances) do Edward, Thomas và William Jarvis làm chủ^[5]. Hoa Kỳ tuyên bố chủ quyền trên đảo không người này bằng Đạo luật Đảo Phân chim vào tháng 3 năm 1857 và chính thức thôn tính ngày 23 tháng 2 năm 1858. Phân chim được mang về Hoa Kỳ để xử dụng làm phân bón. Khoảng 21 năm, Đảo Jarvis được khai thác phân chim liên tục. Vào năm 1879 thì các doanh nghiệp Hoa Kỳ không còn hứng thú với việc khai thác phân chim nữa nên bỏ hoang đảo sau khi đã khai thác hàng ngàn tấn phân chim.

Vào ngày 3 tháng 6 năm 1889, Anh thôn tính hòn đảo này nhưng chưa từng thực hiện một chương trình khai khẩn nào hơn. Trong thời kỳ này không biết là phân chim có được khai thác hay không.

Hoa Kỳ tái chiếm và tuyên bố chủ quyền trở lại trên đảo vào 1935 như một lãnh thổ chưa xác nhập (unincorporated territory) được quản lý bởi Bộ Nội vụ Hoa Kỳ ngày 13 tháng 5 năm 1936 đến 27 tháng 6 năm 1974.

Bờ biển Đảo Jarvis

Hoa Kỳ thuộc địa hóa đảo 26 tháng 3 năm 1935 đến 7 tháng 2 năm 1942 dưới thẩm quyền của hai trưởng ban kế tiếp đặc trách Vụ Thuộc địa Baker, Howland và Jarvis. Một tiềm thủy đỉnh Nhật Bản trồi lên mặt nước ngoài bờ tây của đảo lúc bắt đầu Thế chiến thứ hai. Những người thực dân cứ tưởng là của Hoa Kỳ đến để rước họ nên họ tập trung ra bờ biển nhưng họ bị pháo kích. Rất may là không có thương vong. Tất cả mọi người trên đảo được di tản vào tháng 2 năm 1942^[6].

Khu định cư Millersville nằm ở phía tây của đảo là nơi có cư dân ở và có một trạm thời tiết từ năm 1935 là năm đảo được thuộc địa hóa cho đến Thế chiến thứ hai khi nó bị bỏ rơi. Khu định cư này sau đó có người ở trở lại là năm 1957 bởi các khoa học gia thuộc nhóm Năm Địa cầu Quốc tế nhưng sau đó bị bỏ hoang vào 1958.

Từ 27 tháng 6 năm 1974 Đảo Jarvis được quản lý bởi Cục Bảo vệ Cá và Hoang dã Hoa Kỳ. Vào đảo cần có giấy phép xử dụng đặc biệt và chỉ dành riêng cho các khoa học gia và các nhà giáo dục mà thôi. Đảo được viếng thăm thường xuyên bởi Cục Bảo vệ Cá và Hoang dã Hoa Kỳ và Lực lượng Tuần Duyên Hoa Kỳ^[7].

[sửa] Tham khảo

^ Darwin, Charles; Thomas George Bonney (1897). Cấu trúc và phân bố các đảo san hô, 207, New York: D. Appleton và Công ty.
^ ^a ^b "Đảo Jarvis". DOI Phòng Quốc hải vụ. Được truy cập ngày 2007-01-26.
^ "Đảo Jarvis". Sách dử liệu về thế giới. CIA (2003). Được truy cập ngày 08-06-2007.
^ "Các vùng bảo tồn hoang dã thuộc Thái Bình Dương Hoa Kỳ". Được truy cập ngày 08-06-2007.
^ "Hoa tiêu Bắc Thái Bình Dương trang 282" (png). Được truy cập ngày 08-06-2007.
^ "Lịch sử Đảo Jarvis". Chương đoạn "Chiến tranh thế giới lần thứ hai".. Được truy cập ngày 2007-01-25.
^ "Các vùng bảo vệ hoang dã đảo Thái Bình Dương thuộc Hoa Kỳ". Được truy cập ngày 2007-01-26.

[sửa] Liên kết ngoài

Jarvis Island Home Page - Trang mạng có hình ảnh, thời tiết và hơn nữa.
Jarvis Trang mạng thông tin Đảo Jarvis
WorldStatesmen

Các đơn vị hành chính Hoa Kỳ
Các tiểu bang:	Alabama \| Alaska \| Arizona \| Arkansas \| Bắc Carolina \| Bắc Dakota \| California \| Colorado \| Connecticut \| Delaware \| Florida \| Georgia \| Hawaii \| Idaho \| Illinois \| Indiana \| Iowa \| Kansas \| Kentucky \| Louisiana \| Maine \| Maryland \| Massachusetts \| Michigan \| Minnesota \| Mississippi \| Missouri \| Montana \| Nam Carolina \| Nam Dakota \| Nebraska \| Nevada \| New Hampshire \| New Jersey \| New Mexico \| New York \| Ohio \| Oklahoma \| Oregon \| Pennsylvania \| Rhode Island \| Tây Virginia \| Tennessee \| Texas \| Utah \| Vermont \| Virginia \| Washington \| Wisconsin \| Wyoming
Đặc khu liên bang:	Đặc khu Columbia
Các vùng quốc hải Mỹ:	Guam \| Puerto Rico \| Quần đảo Bắc Mariana \| Quần đảo Virgin \| Samoa thuộc Mỹ
Các tiểu đảo xa:	Đảo Baker \| Đảo Howland \| Đảo Jarvis \| Đảo Johnston \| Đảo san hô Kingman \| Đảo san hô Midway \| Đảo Navassa \| Đảo san hô Palmyra \| Đảo Wake