Архимед

Аз Википедиа

Архимед (юнонӣ: Αρχιμήδης) (287-212 п.а.м.) ихтироъкор, файласуф ва математики Юнони Қадим буд. Яке аз теоремаҳои дӯстдоштаи ӯ, гуфтан мумкин аст шиори ӯ ин "Ба ман як нуқта ва як такягоҳе диҳед ва ман ҷои заминро иваз карда метавонистам".

Дуюм гуфтори дӯстдоштаи ӯ ин, ривоят дар бораи подшоҳе, ки фикр мекард, ки ӯ тоҷи тиллоӣ харида буду лекин тоҷ пур аз тилло набуда боз ба ӯ фурӯшанда нуқра илова карда буд. Ва подшоҳ барои санҷидани тилло будани тоҷ, онро аз рӯи чанд тероемаҳои худ санҷиду баъдтар ӯ мехост танашро шуяд. Дар хамин вақт вақте ки ӯ луч буд ва дар ванна дар зери об нишаста буд ва фаҳмид, ки тоҷ на танҳо аз тилло иборат аст, ӯ бо тани луч либосашро ҳам ба бар накарда, ба кӯчаи шаҳраш баромада Еврика, Еврика (ман ёфтам) гӯён ба назди подшоҳ давон мешуд.

Архимед, яке аз муҳандисҳои машҳури замони худ ва ҳозира, ки дар асри III пеш аз милод зиндагӣ мекард. Ба ғайр аз он ки ӯ муҳандис буд, боз ӯ физик, ситорашинос, математик ва файласуф буд. Далелҳои бисёр мавҷуд аст дар бораи зиндагӣ ва ихтироъкориҳои Архимед. Архимед тақрибан соли 287 п.а.м. дар Суракуз таваллуд гаштааст. Падари ӯ Фидиас ситорашинос буда, бо подшоҳи Суракуз Хиромон II дӯст буд. Суракуз як шаҳри боҳашамате буд, ки бо портҳои баҳрии худ дар наздикии Ситсилия машҳур буд. Вақте ки Архимед 10 сола шуд, вай аз Сиракуз барои таҳсил ба Искандария кӯчида меравад. Ба хеҷ кас маълум нест, ки Архимед зан гирифт ё не?. Архимед бо ҷанговари Пунич хеле машҳур шуда буд. Пунич Сиракузро аз ҳамлаи римиҳо эмин карда буд, ӯ аз дастгоҳҳое, ки Архимед сохта буд истифода мебурд.

Архимед соли 287 то давраи мо дар шахри Сиракузии Юнон тавлид ефтааст ва тамоми хаеташро дар зодгохаш гузаронидааст. Номи падараш Фидий мебошад, у ситорашинос буд.Архимед низ монанди дигар донишчуен дар Александрия, Ки дар ончо донишчуени бехтарин чамъ меомаданд, омухтааст. Пас аз хатми донишгох у ба зодгохаш баргашта вазифаи падари худро гирифтааст.

Архимед асосан бо математикаи амали( геометрия), физика, механика Сару кор дошт. У якумин маротиба чи тавр хисоб кардани масохати параболаи квадратиро ихтиро намудааст ва у инро ду хазор сол пеш аз то хисобкунии интеграл пешниход кардааст. Дар сохаи геометрия бошад у кимати “пи” – ро хисоб намудасст ва кайд намуд,Ки дарозии давра ба диаметраш вобаста аст ва исбот намуд, ки дар хама давра якхел мебошад.

Архимед медонист, ки чисм на факат хачм доранд,балки онхо харакат мекунанд е дар харакатанд вобаста ба ягон кувва. Архимеди машхур ин куввахоро омухта дар фанни физика хиссаи калонро гузоштааст.

У инчунин дар чанги соли 212 то давраи мо хизмати арзанда кардааст. У машинахои чанги бунед намудки кариб се сол бо воситаи ин машинахо худро мухофизат кардаанд. Архимед дар атакаи Сиракуз вафот кардааст, уро чанговари рими куштааст. Архимед дар сини пири вафот кардааст. У аз худ чизхои бисерро боки гузоштааст, ки олимони мо имруз аз руи коидаю конуни у кор мекунанд.