Wilhelm I Hohenzollern

Z Wikipedii

Wilhelm I Friedrich Ludwig von Hohenzollern (ur. 22 marca 1797 w Berlinie, zm. 9 marca 1888 tamże) – regent, a później król Prus w latach 1861-1888, od 1871 cesarz niemiecki.

Wilhelm I znany był powszechnie pod przydomkiem "księcia kartaczy" (Kartätschenprinz), jaki przylgnął do niego po stłumieniu powstania w Wielkim Księstwie Badenii w kwietniu 1848 oraz "białobrody"– w aluzji do średniowiecznego cesarza Fryderyka I "Barbarossy" – "rudobrodego".

W latach 1858-1861 zastępował swego ciężko chorego brata Fryderyka Wilhelma IV w sprawowaniu władzy, w 1861 r. koronował się w Królewcu na króla Prus. Z jeszcze większym honorem spotkał się dziesięć lat później (18 stycznia 1871) po zwycięstwie Prus w wojnie z Francją – w podparyskim Wersalu obwołano go cesarzem niemieckim (wzniesiono wówczas okrzyk na cześć "Cesarza Wilhelma"). Żywot swój zakończył w "roku trzech cesarzy" (1888).

Spis treści 1 Dzieciństwo i młodość 2 Książę Prus 3 Nowa era 4 Król Prus 5 Cesarz Niemiec 6 Zamachy 7 Genealogia 8 Linki zewnętrzne 9 Zobacz też

[edytuj] Dzieciństwo i młodość

Wilhelm był drugim synem Fryderyka Wilhelma III i królowej Luizy z dynastii meklemburskiej. Wychowywaniem kronprinca – zgodnie z obowiązującymi wówczas trendami – zajmował się Johann Friedrich Gottlieb Delbrück – rektor szkoły pedagogicznej w Magdeburgu. Już w wieku 10 lat został mianowany oficerem przez swego ojca (po pamiętnej klęsce pod Jeną i Auerstedt). W 1814 uczestniczył w kampanii antynapoleońskiej, podczas której otrzymał pruski Krzyż Żelazny. Po pobycie we Francji zajmował się dowodzeniem jednym z batalionów w Szczecinie, po czym spotykały go kolejne awanse w wojsku.

Po rozstaniu z Elizą Radziwiłłówną zaręczył się w 1830, z księżniczką Augustą von Sachsen-Weimar – córką Wielkiego Księcia Sasko-Weimarskiego.

[edytuj] Książę Prus

Po śmierci swego ojca w 1840 r. otrzymał tytuł księcia Prus (tytuł królewski zarezerwowany był dla starszego brata), awansowano go do stopnia generała piechoty, odziedziczył również po ojcu dobra złotowskie. Podczas Wiosny Ludów optował za nadaniem Prusom nowoczesnej konstytucji, zdecydowanie wypowiadał się jednak przeciw zbrojnym powstaniom i zamieszkom. Wypowiedział się również za bezwzględnym stłumieniem powstania w Berlinie (marzec 1848) poprzez ostrzelanie miasta kartaczami, podobnie jak miesiąc później w przypadku Badenii. Złośliwi dziennikarze nie zapomnieli mu tego i od tego czasu funkcjonuje w zbiorowej pamięci jako książę kartaczy (Kartätschenprinz).

Po 1848 r. jego osoba spotykała się w Prusach z tak nieskrywaną niechęcią, że brat Fryderyk Wilhelm IV doradził mu wyjazd do Londynu. W Anglii zapoznał się z wieloma politykami i działaczami, m.in. Russellem, Peelem, księciem Albertem, z którymi wymieniał swoje spostrzeżenia odnośnie sytuacji w Niemczech. Po dwóch miesiącach wrócił do Prus, gdzie został wybrany deputowanym do Zgromadzenia Narodowego. Po paru miesiącach porzucił jednak mandat i wrócił do swego ulubionego Poczdamu. Miał swój udział w tworzeniu nowego, porewolucyjnego rządu Prus. W 1849 r. zajmował się tłumieniem powstania w księstwie Badenii (pełnił tam funkcję dowódcy armii), po czym mianowano go wojskowym gubernatorem Nadrenii-Westfalii.

[edytuj] Nowa era

Po stłumieniu rewolucji 1848 zmienił swój polityczny image, tak że nawet wiele kręgów reformatorskich i liberalnych zaczęło wiązać z nim nadzieję. W 1857 r. został zastępcą chorego psychicznie króla, po 1858 r. mianowano go regentem. Od tego czasu de facto samodzielnie sprawował władzę. W listopadzie 1858 powołał osobne Ministerium "Hohenzollern – Nowa Era", które miało za zadanie zajmować się reformami instytucjonalnymi skostniałego państwa pruskiego. W polityce zagranicznej zasłynął znacznie bardziej krytycznym nastawieniem do Rosji niż zmarły w 1861 r. brat, a w stosunkach wewnętrznych silnym antyklerykalizmem (wymierzonym jednak głównie w katolików), co szczególnie spodobało się ówczesnym liberałom. Opowiadał się również za zreformowaniem i wzmocnieniem wojska.

[edytuj] Król Prus

Uroczysta koronacja króla nastąpiła 18 stycznia 1861 i od razu Wilhelm przystąpił do pracy w służbie kraju. W polityce wewnętrznej sceptycznie odnosił się do bismarckowskich planów zjednoczenia Niemiec przez walkę z Austrią. 8 lutego 1863 zawarł z Rosją tzw. konwencję Alvenslebena, zakładającą współdziałanie w tłumieniu powstania styczniowego.

W 1866 r. osobiście dowodził wojskiem (w wieku 69 lat!), które odniosło sukces pod Sadową. Krzywo patrzył na dyplomatyczne gry żelaznego kanclerza podczas rozmów pokojowych (żądał m.in. wcielenia do Prus całej Saksonii, co nie w smak było Bismarckowi).

Na mocy konstytucji Związku Północnoniemieckiego Wilhelm został prezydentem tego tworu. W polityce wewnętrznej coraz bardziej powracał do ideałów umiarkowanie liberalnych, zwalniając twardogłowych ministrów z okresy wojny prusko-austriackiej. W 1870 r. znów przyszło mu dowodzić wojskiem – tym razem przeciwko Francji.

[edytuj] Cesarz Niemiec

Po zjednoczeniu Niemiec, które było w dużej mierze jego udziałem, poświęcił się pracy organicznej na rzecz nowego państwa, m.in. założył i promował rozbudowę floty cesarskiej, ograniczając swe zainteresowania reformami w Prusach. W 1872 r. zainicjował spotkanie przywódców trzech mocarstw rozbiorowych w Berlinie, podczas którego doszło do zbliżenia politycznego między ich władcami. 22 października 1873 dołączył do konwencji wojskowej Austro-Węgier i Rosji, co formalnie zapoczątkowało Sojusz Trzech Cesarzy.

[edytuj] Zamachy

Wilhelm I w trakcie swego panowania stał się obiektem co najmniej trzech zamachów. 14 lipca 1861 omal nie padł ofiarą młodziutkiego studenta Oskara Beckera. Kolejny atak na Jego Cesarską Mość miał miejsce 11 maja 1878 r. z inicjatywy socjaldemokraty Maxa Hödela, który oddał parę strzałów w stronę cesarza i jego małżonki. Trzeci zamach nastąpił 2 czerwca tego samego roku – dokonał go w berlińskim Tiergarten rolnik Karl Nobiling. Dwa ostatnie ataki wykorzystał Bismarck dla wprowadzenia w parlamencie tzw. ustaw antysocjalistycznych, choć nigdy nie dowiedziono związku między sprawcami a organizacjami socjaldemokratów.

Cesarz Wilhelm I zmarł w wyniku choroby 9 marca 1888. Tydzień później został pochowany w Mauzoleum w Charlottenburgu.

[edytuj] Genealogia

Prapradziadkowie	Król w Prusach Fryderyk Wilhelm I Hohenzollern (1688-1740) ∞1706 Zofia Dorota Hanowerska (1687-1757)	Ferdynand Albert II Braunschweig (1680–1735) ∞1712 Anatonina Amaila Braunschweig (1696–1762)	Krystian III Wittelsbach (Pfalz-Zweibrücken) (1674–1735) ∞ 1719 Karolina Nassau-Saarbrücken (1704–1774)	Ludwik VIII Hessen-Darmstadt (1691–1768) ∞ 1717 Charlotta Krystyna Hanau-Lichtenberg (1700–1726)		Krystian Karol Leiningen-Dagsburg-Falkenburg (1695–1766) ∞ 1726 Katarzyna Polyxena Solms-Rödelheim (1702–1765)	Adolf Fryderyk II Mecklenburg-Strelitz (1658–1708) ∞ 1705 Krystyna Emilia Schwarzburg-Sondershausen (1681–1715)	Ernest Fryderyk I Sachsen-Hildburghausen (1681–1724) ∞ 1704 Zofia Albertyna Erbach-Erbach (1683–1742)
Pradziadkowie	August Wilhelm Hohenzollern (1722-1758) ∞1742 Ludwika Amalia Brunswick-Lüneburg (1722-1780)		Karolina Wittelsbach (1721-1774) ∞1741 Ludwik IX Hesse-Darmstadt (1719-1790)		Jerzy Wilhelm Hesse-Darmstadt (1722-1782) ∞1748 Maria Luiza Leiningen-Dagsburg-Falkenburg (1729-1818)<br /		Karol I Mecklenburg-Strelitz (1708-1752) ∞1735 Elżbieta Albertyna Sachsen-Hildburghausen (1713-1761)
Dziadkowie	Król Prus Fryderyk Wilhelm II Hohenzollern (1744-1797) ∞1769 Fryderyka Luiza Hessen-Darmstadt (1751-1805)				Fryderyka Karolina Hessen-Darmstadt (1752-1782) ∞1768 Wielki Książę Karol II Mecklenburg-Strelitz (1741-1816)
Rodzice	Król Prus Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern (1770-1840) ∞1793 Luiza Mecklemburg-Strelitz (1776-1810)
Wilhelm I Hohenzollern (1797-1888), Cesarz niemiecki

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Nieistniejący pomnik Wilhelma I w Gdańsku
• Nieistniejący pomnik Wilhelma I we Wrocławiu

[edytuj] Zobacz też

• 7 Pułk Grenadierów im. Króla Wilhelma I (2 Zachodniopruski)