Triduum Paschalne

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: Zweryfikować tekst, porównać z innymi artykułami o Triduum Paschalnym, sprawdzić opisy poszczególnych dni z Mszałem Rzymskim i Ogólnym Wprowadzeniem do Mszału Rzymskiego'. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Święte Triduum Paschalne (z łac. triduum – Święte Trzy Dni) jest to najważniejsze wydarzenie w roku liturgicznym katolików, którego istotą jest celebracja Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa. Rozpoczyna się wieczorną mszą w Wielki Czwartek, a kończy się drugimi nieszporami po południu Niedzieli Wielkanocnej.

Święta Wielkanocy wiążą się z żydowską Paschą. Samo słowo Pascha wywodzi się z hebr. paesah, co znaczy omijać, przejść i jest wspomnieniem niewoli narodu izraelskiego w Egipcie. Wyjście z Egiptu poprzedziło rytualne spożycie baranka paschalnego. Chrześcijanie wierzą, że Chrystus, kiedy spożywał ostatnią wieczerzę paschalną, wypełnił symbole starotestamentowe i że był Barankiem Paschalnym, który dopełnił zbawczej ofiary.

Wielki Tydzień, którego częścią jest Triduum Paschalne był świętowany dopiero od IV wieku, a samo Triduum Paschalne zastępuje Triduum Sacrum, obchodzone do 1929.

Spis treści 1 Wielki Czwartek 2 Wielki Piątek 3 Wielka Sobota 4 Wigilia paschalna i Niedziela Wielkanocna 5 Linki zewnętrzne 6 Kategorie

[edytuj] Wielki Czwartek

W tym dniu odbywa się rano tylko jedna msza, tzw. Krzyżma świętego, celebrowana w kościele katedralnym przez biskupa i prezbiterów diecezji, podczas której poświęca się oleje chorych, krzyżma świętego (m.in. do bierzmowania,konsekracji świątyni, sakramentu kapłaństwa)oraz olej katechumenów. Nowe oleje zabierane są do parafii, stare pali się. Msza z poświęceniem krzyżma kończy okres Wielkiego Postu.

Msza wieczorna rozpoczyna Triduum Paschalne. Przypomina ona Ostatnią Wieczerzę, w czasie której Chrystus ofiarował Bogu Ojcu pod postaciami chleba i wina swoje ciało i swoją krew, a następnie dał Apostołom do spożycia oraz nakazał im i ich następcom w kapłaństwie, by czynili to na Jego pamiątkę. Ma ona także szczególne znaczenie dla kapłanów, gdyż nawiązuje do ustanowionego przez Chrystusa w czasie ostatniej wieczerzy sakramentu kapłaństwa i eucharystii. W niektórych kościołach zachował się obrzęd mandatum czyli zwyczaj obmywania przez kapłanów nóg dwunastu mężczyznom, na pamiątkę tego, jak Chrystus mył nogi swoim uczniom i nakazał im to czynić. Zwyczaj ten oznacza służbę i miłość Chrystusa, który sam służył innym. Na zakończenie mszy w uroczystej procesji, najczęściej przy śpiewanym hymnie "Pange lingua" (Sław, języku, tajemnicę) Najświętszy Sakrament przenosi się do kaplicy przechowywania (ciemnicy), która ma przypomnieć uwięzienie Chrystusa po zdradzie Judasza. Po mszy na znak dokonanego spustoszenia, zdrady i opuszczenia Jezusa obnaża się ołtarz. Od hymnu "Gloria" (Chwała na wysokości), podczas którego biją wszystkie znajdujące się w kościele dzwony, aż do tego samego hymnu podczas Wigilii Paschalnej milkną organy, dzwony i wszelkie instrumenty muzyczne. Wolno używać jedynie drewnianych kołatek. Tabernakulum opróżniane jest jeszcze przed rozpoczęciem mszy świętej, ponieważ hostie do komunii powinny być konsekrowane podczas tej eucharystii, wygasza się także wówczas wieczną lampkę.

Wielki Czwartek ma charakter inauguracji Triduum Paschalnego.

[edytuj] Wielki Piątek

W dzień ten nie odprawia się mszy, gdyż tego dnia to właśnie sam Chrystus ofiarował się za grzechy świata. Jest to dzień powagi, skupienia i postu, w którym szczególnie czci się drzewo krzyża. Po raz ostatni odprawiana jest droga krzyżowa. Centrum tego dnia jest liturgia na cześć Męki Pańskiej, składająca się z czterech elementów:

• Liturgii słowa, która jest poprzedzona prostracją, czyli leżenie kapłana krzyżem.

• 1. czytanie Księga Izajasza 52,13 – 53,12 Prorok Izajasz przepowiada męki i cierpienia Mesjasza. "On dźwigał nasze boleści", "Jak baranek na rzeź prowadzony, jak owca niema wobec strzygących ją, tak on nie otworzył ust swoich"
  
• psalm 31 – "Ojcze w Twe ręce powierzam ducha mojego"
• 2. czytanie Hbr 4,14-16; 5,7-9 śmierć na krzyżu jako zbawienie, dokonane przez najwyższego Arcykapłana – Chrystusa
  
• Męka Pańska wg św. Jana, czytana lub śpiewana z podziałem na role.
  
• Modlitwa Powszechna – modlitwa sięgająca starożytności chrześcijańskiej, stanowi ją 10 wezwań, z których każde składa się z wstępu, modlitwy w ciszy, oracji śpiewanej przez kapłana i aklamacji "amen", która jest wyrazem potwierdzenia ze strony ludu. Kolejne modlitwy są w intencji: Kościoła, papieża, służących kościołowi, katechumenów, jedności chrześcijan, Żydów, nie wierzących w Chrystusa, nie wierzących w Boga, rządzących państwami, strapionych i cierpiących.
  

• Adoracji Krzyża – do prezbiterium przynosi się krzyż, który kapłan odsłania w trzech etapach, za każdym razem śpiewając: "Oto drzewo Krzyża, na którym zawisło Zbawienie świata" (Ecce lignum Crucis, in que salus mundi pependit), na co ludzie odpowiadają: "Pójdźmy z pokłonem" (Venite adoramus). Można również, zamiennie, ukazać odsłonięty krzyż w trzech miejscach świątyni. Następnie wierni oddają cześć odsłoniętemu krzyżowi poprzez pocałunek. W tym czasie śpiewa się tzw. Improperia.
• Komunii świętej. Rozdawana jest z hostii konsekrowanych w Wielki Czwartek. Liturgia Męki Pańskiej jest zatem "Liturgią z darów uprzednio konsekrowanych".
• Procesji do Grobu Pańskiego. Zgodnie z wielowiekową tradycją na koniec liturgii przenosi się nakryty przeźroczystym welonem Najświętszy Sakrament do Grobu Pańskiego. Tam odbywa się krótka modlitwa, po której kapłan udaje się do zakrystii.

Wieczorem pod przewodnictwem papieża odbywa się Droga krzyżowa w rzymskim Koloseum. Liturgię wielkopiątkową sprawuje się w ornacie czerwonym, a w liturgii trydenckiej w kolorze czarnym (w czarnej stule bez ornatu lub w czarnej kapie) i fioletowym (obrzędy komunijne). W tym dniu rozpoczyna się również nowenna do Miłosierdzia Bożego, która może trwać 9 godzin, 9 dni, 9 miesięcy lub nawet od 9 do 10 lat..

[edytuj] Wielka Sobota

W tym dniu Kościół milczy - jest to czas wielkiej ciszy, skupienia i czuwania przy Grobie Pańskim. Dawniej przed Liturgią Wigilii Paschalnej niszczono ołtarz i budowano nowy, współcześnie ołtarz zostaje obnażony, a kościoły sprzątane. Istnieje też zwyczaj odwiedzania symbolicznych Grobów Pańskich w kościołach, a także grobów bliskich osób na cmentarzach. Formalnie Wielka Sobota nie ma swojego nabożeństwa, a Liturgia Wigilii Paschalnej (p. niżej) należy już do Niedzieli Zmartwychwstania (z uwagi na żydowski system dat, wg którego po zachodzie słońca w sobotę rozpoczyna się niedziela).

W Polsce i niektórych sąsiednich krajach tradycyjnie wierni przynoszą w tym dniu w koszach potrawy wielkanocne, aby je poświęcić albo zapraszają kapłana do domostwa, gdzie poświęcony zostanie stół z potrawami.

[edytuj] Wigilia paschalna i Niedziela Wielkanocna

Jest to czas świętowania zmartwychwstania Chrystusa. Dawniej Wielka Niedziela rozpoczynała się poranną mszą, rezurekcją (resurrectio łac. oznacza zmartwychwstanie), którą zapowiada uroczyste bicie w dzwony, głoszące, że Chrystus zmartwychwstał. Obecnie liturgia uległa zmianie na rzecz nocnej Liturgii Wigilii Paschalnej.

Liturgia Wigilii Paschalnej jest najważniejszą celebracją w roku. Rozpoczyna się ona najwcześniej po sobotnim zmroku, a kończy się najpóźniej przed świtem niedzieli. Przed kościołem kapłan święci ogień, od którego odpala się paschał – symbol Chrystusa. Na świecy paschalnej kapłan kreśli krzyż i litery: Α (alfa) i Ω (omega). Jest to symbol oznaczający, że na początku był Bóg i on też przyjdzie na końcu jako miłosierny sędzia. Na paschale kapłan pisze bieżącą datę, chcąc podkreślić, że Chrystus przechodzi od punktu alfa (od stworzenia świata) do punktu omega (końca świata) historii zbawienia, która przechodzi również przez ten konkretny rok. Ponadto kapłan wbija w paschał pięć gwoździ (gron) symbolizujących pięć ran Chrystusa. Swoją symbolikę ma również światło świecy paschalnej, rozjaśniające mroki ciemnego kościoła, odwołuje się do Chrystusa, który rozprasza mroki ludzkiego życia, nadając mu sens, a także do stworzenia Świata kiedy w mrokach ciemności rozbłysła światłość. Następnie kapłan lub diakon wnosi zapalony paschał do świątyni, zatrzymując się u progu, na środku i przed ołtarzem głównym śpiewając Światło Chrystusa. Następnie śpiewa Exsultet – uroczyste Orędzie Wielkanocne zaczynające się od słów: "Weselcie się już zastępy Aniołów w Niebie..." Tylko w tym dniu można przeczytać osiem czytań: siedem starotestamentalnych i epistołę, które są przeplatane psalmami responsoryjnymi i modlitwami. Zawsze należy przeczytać urywek z Księgi Wyjścia, mówiący o przejściu przez Morze Czerwone. Po tym czytaniu lektor nie mówi "Oto słowo boże". Po ostatnim czytaniu ze Starego Testamentu i modlitwie kapłan intonuje "Gloria", w trakcie którego biją dzwony, i odmawia Kolektę. Następnie lektor odczytuje Epistołę, a później śpiewane jest uroczyste Alleluja i psalm responsoryjny. Potem kapłan czyta Ewangelię i wygłasza homilię. Po homilii celebrans święci wodę chrzcielną, zanurzając w niej trzy razy paschał. Następnie udziela się chrztu katechumenom. Następnie odbywa się przygotowanie darów i Liturgia Eucharystyczna. Ceremonię kończy uroczysta procesja rezurekcyjna z Najświętszym Sakramentem. W niektórych kościołach procesja następuje nie po Wigilii Paschalnej, a przed pierwszą mszą poranną w niedzielę. Rozpoczyna się ona wtedy przy Grobie Pańskim, przy którym kapłan śpiewem oznajmia zmartwychwstanie Chrystusa. Po powrocie do kościoła odśpiewuje się uroczysty Hymn Te Deum i błogosławi Najświętszym Sakramentem.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• O Triduum Paschalnym w Portalu Opoka
• Przewodnik po Triduum Paschalnym

[edytuj] Kategorie