Suahili
Z Wikipedii
| Kiswahili | |
| Obszar | Tanzania, Kenia, Uganda, Rwanda, Burundi, Demokratyczna Republika Konga, Somalia, Komory |
| Liczba mówiących | Pierwszy język: 5 milionów, Drugi język: 30-50 milionów |
| Pismo | łaciński |
| Status oficjalny | |
| Język urzędowy | Tanzania, Kenia, |
| Regulowany przez | brak oficjalnych regulacji |
| Kody języka | |
| ISO 639-1 | sw |
| ISO 639-2 | swa |
| SIL | swh |
| W Wikipedii | |
| Zobacz też: język, języki świata | |
Suahili (swahili, kiswahili) – język z rodziny bantu. Używany w Afryce Środkowej i Wschodniej (Kenia, Tanzania, Demokratyczna Republika Konga, Uganda), jest językiem kontaktowym. Zapisywany zarówno alfabetem łacińskim (obecnie) jak i arabskim (dawniej). Składa się z ok. 20 dialektów (kiamu, kimwita, kingwana i inne). Najczęściej używanym (tzw. standard swahili) jest dialekt kiunguja wywodzący się z Zanzibaru. Językiem suahili posługuje się około 50 mln ludzi.
 |
Artykuł wymaga poszerzenia. Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, czego brakuje i uzupełnij braki, jeśli to możliwe. |
Kilka słów (wymowa: y jak j, j jak dż, w jak ł, poza tym jak po polsku):
ja - mimi
ty - wewe
on - yeye
my - sisi
oni - wao
co? - nini?
kto? - nani?
gdzie? - mahali gani?
dokąd? - wapi?
kiedy? - hini?
jak? - vipi?
dlaczego? - kwanini?
który? - ipi?
Jedzenie:
- maziwa - mleko
- chai - herbata, śniadanie
- mkate - chleb
- nyama - mięso
- pombe - piwo
- siagi - masło
- kahawa - kawa
- baridi - zimne
- moto - gorące
- samaki - ryba
- chakula - jedzenie
- chumvi - sól
- sukari - cukier
Zwierzęta:
- simba - lew
- duma - gepard
- twiga - żyrafa
- punda milia - zebra
- nyani - małpa
- tembo - słoń
- kuku - kurczak, kura
- mbwa - pies
Liczebniki:
- moja - jeden
- mbili - dwa
- tatu - trzy
- nne - cztery
- tano - pięć
- sita - sześć
- saba - siedem
- nane - osiem
- tisa - dziewięć
- kumi - dziesięć
- kumi na moja - jedenaście
- kumi na mbili - dwanaście
- ishirini - dwadzieścia
- ishirini na moja - dwadzieścia jeden
- thelathini - trzydzieści
- arobaini - czterdzieści
- hamsini - pięćdziesiąt
- mia moja - sto
- elfu moja - tysiąc
Inne:
- leo - dzisiaj
- kesho - jutro
- sasa - teraz
- pole-pole - spokojnie, wolno
- haraka - szybko
- -enda - iść
- -la - jeść
- -ja - przyjść
- kununua - kupić
- kuuza - sprzedać
- -nywa - pić
- kulala - spać
- kusimama - zatrzymać
- barabara - droga
- duka - sklep
- fedha/pesa - pieniądze
- hoteli - hotel
- chumba - pokój
- kitanda - łóżko
- hospitali - szpital
- polici - policja
- bwana - pan
- bibi - pani
- bi - kobieta niezamężna
Zwroty w swahili:
- jambo - cześć [czyt. dżambo]
- una karibishwa - witam
- habari? - jak się masz?
- mzuri tu - nawet dobrze
- na wewe, je? - a ty?
- mbaya - źle/zły
- tafadhali - proszę
- asante [sana] - dziękuje [bardzo]
- samahani - przepraszam
- vipi? - cześć / co u Ciebie?
- nzuri - dobrze (najczęstsza odpowiedź)
- asabuhi njema - dzień dobry
- habari ya asubuhi - dzień dobry (do 12.00)
- habari ya mehana - dzień dobry (po 12.00)
- habari ya jioni - dobry wieczór
- kwaheri - do widzenia
- lala salama - dobranoc
- karibu ndani tafadhali - proszę wejść
- keti tafadhali - proszę usiąść
- ume kuja kutoka wapi? - skąd pochodzisz?
- nime toka... - pochodzę z...
- jina lako nani? - jak masz na imię?
- jina langu ni... - na imię mam...
- waweza kuongea kiswahili? - mówisz w suahili?
- ndiyo - tak
- hapana - nie
- kidogo tu - tylko trochę
- waonaje...? - jak ci się podoba w...?
- hapa napenda - podoba mi się
- hewa hapa in joto, sivyo? - jest gorąco, prawda?
- ndiyo, kidogo - tak, owszem
- una kwenda wapi? - dokąd idziesz/jedziesz?
- nakwenda... - idę do...
- geuka kulia - skręcić w prawo
- geuka kushoto - skręcić w lewo
- enda moja kwa moja - iść prosto
- simama hapa tafadhali - proszę, zatrzymaj się tutaj
- ngapi? - ile?
- inagharimu pesa ngapi? - ile to kosztuje?
- waweza kupunguza - drogo
- nita nunva - kupię to
- sawa - ładny
- ngoja kidogo - poczekaj chwilę
- ni badilishe pesa kwanza - muszę rozmienić pieniądze
- wapi choo? - gdzie jest toaleta?
- naweza kupata wapi kinywaji? - gdzie mogę się czegoś napić?
- kikombe kimoja cha kahawa - filiżanka kawy
- hoteli iko wapi? - gdzie jest hotel?
- njia hii ina-enda wapi? - dokąd prowadzi ta droga?
- tafadhali nisaidie kusukuma gari - proszę mi pomóc popchnąć samochód
- tafadhali badilisha gurudumu hili - proszę zmienić koło
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Kamusi Project Internet Living Swahili Dictionary
- Słowniczek suahili na stronie Kenyan-Polish Forum
- O suahili na stronie Kenyan-Polish Forum
amba • asu • bafia • bakwiri • balundu • banen • bangi • basaa • bemba • bembe • bena • bende • bira • boa • bondei • bubi • bulu • chiga • czhaga • cziczewa • digo • duala • duma • dzindza • embu • eton • fang • fipa • giryama • gogo • gusii • gwere • haya • hehe • herero • hunde • jita • kagulu • kaka • kalanga • kaonde • kela • kélé • kerebe • kikamba • kikuyu • kinga • komoryjski • konde • kongo • konjo • kota • kuria • kusu • kwanyama • lalia • langi • lega • lele • lingala • lokele • lozi • luganda • luhya • lunda • makaa • makua • manda • masaba • matumbi • mbama • mbati • mbete • mbo • mbole • mbundu • meru • mnala • mongo • mongo-nkundu • mundani • myene • ndamba • ndande • ndebele południowy • ndebele północny • ndonga • ngando • ngindo • ngombe • nilamba • nkutu • ntoumou • nyabungu • nyankole • nyali • nyamwezi • nyanja • nyaturu • nyoro • nyuli • nzebi • pangwa • pare • pende • pogoro • pokomo • pol • punu • ragoli • ronga • ruanda-rundi • rundi • rwanda • saamia • sagala • sakata • sambala • sanaga • segeju • shona • sira • soga • soko • sotho • suahili • suazi • suku • sukuma • taita • teke • tende • tetela • tonga • tongwe • tsangi • tsogo • tsonga • tswa • tswana • tumbuka • umbundu • venda • xhosa • yanzi • yao • yaunde • yela • yeye • zaramo • zigula • zulu
