Wikipedia:Styl - poradnik dla autorów

Z Wikipedii

Na tej stronie zebrano porady, zalecenia i wytyczne, które mają służyć autorom artykułów w polskiej Wikipedii. Uprasza się o zastosowanie do poniższych rad. Przyniesie to poprawę jakości artykułów i zwiększenie prestiżu, którym polska Wikipedia się cieszy.

Zobacz też:

• jak unikać powszechnych błędów językowych,
• poradnik autora Wikipedii.

Spis treści 1 Formatowanie 1.1 Początek artykułu 1.2 Wyróżnianie tytułów utworów 1.3 Określenia obcojęzyczne 1.4 Układ tekstu 1.4.1 Podział na akapity 1.4.2 Pierwszy akapit 1.5 Cytaty 2 Czego nie należy robić 2.1 Pytania retoryczne 2.2 Określanie osób imieniem 2.3 Czas gramatyczny 2.4 Formy odnoszące się do teraźniejszości 2.5 Subiektywne poglądy 2.6 Stosowanie skrótów myślowych 2.7 Omijanie orzeczenia 2.8 Używanie języka potocznego 2.9 Linkować ogólnie, ale gdy trzeba konkretnie 2.10 Przypisy

[edytuj] Formatowanie

[edytuj] Początek artykułu

Artykuł powinien rozpoczynać się wytłuszczonym tytułem artykułu (jeśli to niemożliwe, wytłuszczony tytuł artykułu należy umieścić w pierwszym zdaniu w inny sposób). Należy unikać wytłuszczania tytułu w dalszych częściach artykułu, chyba że jest to ze specjalnych względów konieczne, a artykuł jest długi.

Wytłuszczony tytuł artykułu nie powinien zawierać żadnych linków wewnętrznych, linki do istotnych pojęć zawartych w tytule powinny znaleźć się w definicji.

Tytuły filmów, utworów literackich i muzycznych itp. w pierwszym zdaniu należy jedynie wytłuszczać, np. Ojciec chrzestny, choć w dalszej części artykułu powinny być wyróżnione kursywą: Ojciec chrzestny.

Po tytule artykułu (i ew. jego rozwinięciu) powinien zostać umieszczony myślnik (zapisywany półpauzą "–"), a następnie definicja.

Przykłady prawidłowo sformatowanych początków artykułów:

Maciey Kolinka-Altrawierczyńszkiowicziuś (ur. 4 marca 1980 w Łodzi) – dziennikarz, prezenter radiowy, publicysta.

I Liceum Ogólnokształcące im. Kubusia Puchatka w Warszawie – warszawskie liceum ogólnokształcące, od 2008 roku noszące imię Kubusia Puchatka.

Zielony (ang. Green) – powieść amerykańskiej pisarki Jane Doe.

[edytuj] Wyróżnianie tytułów utworów

Tytuły filmów, utworów literackich, albumów muzycznych czy piosenek należy wyróżniać kursywą. Tytuły czasopism powinny być wyróżnione cudzysłowem.

[edytuj] Określenia obcojęzyczne

Okreśnienia obcojęzyczne należy wyróżnić kursywą.

[edytuj] Układ tekstu

[edytuj] Podział na akapity

Tekst artykułu należy podzielić na mniejsze, logiczne fragmenty.

Pisarskie standardy niektórych innych języków, zwłaszcza języka angielskiego, są w tej sprawie o wiele bardziej wymagające od polskich zwyczajów i wymagań, ale wydaje się, że w tej sprawie warto wzorować się na obcych standardach. Standard angielski jest następujący:

1. pierwszy akapit sumuje to, o czym całość tekstu będzie mówić;
2. środkowa część każdego akapitu rozwija myśl swojego pierwszego zdania;
3. ostatnie zdanie każdego akapitu oraz pierwsze zdanie następnego nawiązują wzajemnie do siebie;
4. ostatni akapit nawiązuje do pierwszego i podsumowuje całość.

Tak skonstruowany tekst jest bardziej komunikatywny i przekonujący od tekstów mniej wyraźnie rozplanowanych czy wręcz chaotycznych.

[edytuj] Pierwszy akapit

W pierwszym akapicie powinna się znaleźć definicja pojęcia opisywanego w danym artykule oraz wytłuszczenie tytułu artykułu.

Przy dłuższych artykułach w pierwszym akapicie należy zawrzeć jego streszczenie.

Język stosowany w pierwszym akapicie powinien być prosty, zrozumiały dla osoby posiadającej wiedzę na poziomie liceum ogólnokształcącego.

[edytuj] Cytaty

Dłuższe cytaty należy wyraźnie oddzielić od tekstu, co można uzyskać, korzystając z szablonów {{Cytat}} i {{CytatD}} lub wpisując bezpośrednio przed cytatem (w tej samej linii) znak ":"

To jest naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, naprawdę, zaiste dłuższy cytat.

Krótsze cytaty, wplecione w tekst akapitu, należy wyróżnić kursywą bądź cudzysłowem.

[edytuj] Czego nie należy robić

[edytuj] Pytania retoryczne

W artykułach nie należy stosować pytań retorycznych, czyli pytań jako figury stylistycznej, np.

I co to oznacza?

[edytuj] Określanie osób imieniem

Nie należy opisywać osób imieniem (jeśli mają imię i nazwisko), lecz pełnym imieniem i nazwiskiem, ewentualnie nazwiskiem lub inicjałem imienia i nazwiskiem.

...W lipcu 2003 roku Magda wystąpiła u boku... → ...W lipcu 2003 roku Magda Wójcik wystąpiła u boku...

[edytuj] Czas gramatyczny

Z reguły należy pisać artykuły w czasie przeszłym i niewłaściwe jest stosowanie wyłącznie czasu teraźniejszego lub przyszłego.

Reguła ta wskazuje na to, że niewłaściwe jest pisanie w artykule zdań wyłącznie w czasie teraźniejszym, co nie wyklucza pisania w artykule zdań w różnych czasach gramatycznych.

Encyklopedia Wiedzy o języku polskim^[1] definiuje pojęcie czasu następująco: "Czas jest kategorią fleksyjną czasownika, której funkcja polega na określeniu momentu akcji, o jakiej mowa w zdaniu, w stosunku do momentu mówienia (...) w polskim są trzy czasy gramatyczne: czas teraźniejszy, czas przeszły i czas przyszły". Podane jest również^[2], że "Tryb jest kategorią fleksyjna czasownika" (pod hasłem "kategoria fleksyjna" wyjaśnione zostało, że "jest to kategoria morfologiczna, wg której wyrazy się odmieniają ... wg przypadka, liczby, rodzaju – ta ostatnia tylko dla przymiotników, zaimków przymiotnych i liczebników), osoby, czasy, trybu)".

[edytuj] Formy odnoszące się do teraźniejszości

Nie należy używać sformułowań, które umieszczają tekst w kontekście teraźniejszości. Prawdziwe i istotne w chwili pisania, z biegiem czasu dezaktualizują się.

Na przykład:

• 9 grudnia 2005 roku organizacja XYZ obchodzi 25. rocznicę swojego istnienia.
• Dziś...
• Obecnie...

[edytuj] Subiektywne poglądy

Nie należy umieszczać w artykule własnych poglądów, opinii czy odczuć. Szczególnie należy na to uważać przy pisaniu artykułów o filmach, książkach, grach komputerowych itp. – hasło w encyklopedii nie może być recenzją.

Przykłady:

• Według mnie...
• Moim zdaniem...
• Dla mnie jest to...
• Miasto dynamicznie się rozwija

[edytuj] Stosowanie skrótów myślowych

Nie należy stosować skrótów myślowych takich jak:

Lista piosenek Spice Girls → Lista piosenek zespołu muzycznego Spice Girls

...podpisała wieloletni kontrakt z Pomatonem Emi... → ...podpisała wieloletni kontrakt z wytwórnią płytową Pomaton EMI...

[edytuj] Omijanie orzeczenia

Z wyjątkiem pierwszego zdania, należy unikać równoważników zdań (powszechnych w innych wydawnictwach encyklopedycznych)

Płyta wydana w maju 2006 → Płytę wydano w maju 2006.

Od 2005 profesor Uniwersytetu Warszawskiego → W 2005 roku został profesorem Uniwersytetu Warszawskiego.

[edytuj] Używanie języka potocznego

Należy unikać sformułowań stosowanych w języku potocznym.

...to typowa strzelanka TPP, osadzona w realiach sf. Fabuła kręci się wokół losów grupy..., lecz zamiast tego ...gra należy do typowych gier TPP i jest osadzona w realiach sf. Fabuła koncentruje się wokół losów grupy...

Zespół powstał w roku 1995 na gruzach zespołów...

...totalna^całkowita zmiana wyglądu auta.^samochodu

[edytuj] Linkować ogólnie, ale gdy trzeba konkretnie

• ...dehydrogenaza mleczanowa... → dehydrogenaza mleczanowa
• ..Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna w Krakowie.. → Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna w Krakowie

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Encyklopedia Wiedzy o języku polskim, wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich (Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk), Wydawnictwo 1978 – ISBN 83-04-00447-X, str. 39
2. ↑ tamże str. 359