Pan Tadeusz

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi.
Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Ten artykuł dotyczy dzieła Mickiewicza. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Okładka pierwszego wydania

Grzybobranie ilustracja do III księgi Pana Tadeusza autorstwa Franciszka Kostrzewskiego z 1860

Polowanie ilustracja do IV księgi Pana Tadeusza autorstwa Franciszka Kostrzewskiego z 1886

Pan Tadeusz czyli ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem – poemat (gatunek literacki: epopeja narodowa z elementami gawędy szlacheckiej) Adama Mickiewicza.

Dzieło powstało w latach 1832-34 w Paryżu. Składa się z dwunastu ksiąg pisanych wierszem, trzynastozgłoskowym aleksandrynem polskim. Rękopis poematu znajduje się w Ossolineum we Wrocławiu wraz ze specjalną ozdobną szkatułką do jego przechowywania, z mahoniu i kości słoniowej, zamówioną przez Stanisława Tarnowskiego i wykonaną w 1873 przez lwowskiego artystę Józefa Brzostowskiego. Pierwsze wydanie "Pana Tadeusza" na ziemiach polskich powstało w Toruniu w 1858 r. w drukarni miejskiej dzierżawionej przez Ernsta Lambecka.

Czas akcji: pięć dni z roku 1811 i jeden dzień z roku 1812.

[edytuj] Postacie

Bohaterem poematu jest szlachta polska. Miedzy innymi:

Jacek Soplica (ksiądz Robak) – ojciec Tadeusza Soplicy, zabójca Stolnika, przybiera tożsamość mnicha i planuje powstanie przeciw Moskalom,
Tadeusz Soplica – tytułowy bohater epopei, dwudziestoletni chłopak, syn Jacka Soplicy,
Zosia – córka Ewy Horeszkówny, zakochana w Tadeuszu Soplicy,
Sędzia Soplica – gospodarz Soplicowa, brat Jacka, gorący patriota,
Telimena – opiekunka Zosi, mieszkanka Petersburga,
Hrabia – krewny Horeszków, prawowity właściciel zamku, o który kłóci się z Soplicami
Gerwazy Rębajło – klucznik Horeszków (służył jeszcze Stolnikowi),
Protazy – woźny Soplicowa,

[edytuj] Księgi

Inwokacja
Księga I – Gospodarstwo
Księga II – Zamek
Księga III – Umizgi
Księga IV – Dyplomatyka i łowy
Księga V – Kłótnia
Księga VI – Zaścianek
Księga VII – Rada
Księga VIII – Zajazd
Księga IX – Bitwa
Księga X – Emigracja. Jacek
Księga XI – Rok 1812
Księga XII – Kochajmy się
Objaśnienia poety
Epilog

[edytuj] Wątki

wątek miłosny Tadeusza i Zosi – wątek rozwijający się od początku utworu, kiedy to Tadeusz zauważa młodą dziewczynę. Potem Tadeusz myli Zosię z Telimeną. Następnie Tadeusz wyjawia stryjowi swą miłość do Zosi, a Zosia czule żegna Tadeusza. Wątek ten rozwija się przez cały utwór, aż doprowadza do wesela Tadeusza i Zosi.

wątek Stolnika – Stolnik był wielkim panem z rodu Horeszków, o czym opowiada Gerwazy w II księdze. Posiadał jedyne dziecko, Ewę Stolnikównę. To właśnie Jacek Soplica ubiegał się o jej rękę. Niestety jej ojciec podał Jackowi czarną polewkę, co oznaczało odrzucanie zaręczyn. Horeszko został zamordowany przez Soplicę w zamku podczas najazdu Moskali. Od tego momentu Gerwazy przysięgł sobie zemścić się na rodzie Sopliców.

wątek sporu o zamek – przez cały utwór przewija się spór o zamek Horeszków. Teoretycznie należy on do Sopliców, gdyż został nadany im podczas konfederacji targowickiej. Hrabia, Gerwazy - Klucznik i okoliczna szlachta zamierzają dokonać zajazdu na Sopliców. Podburza ich do tego Klucznik.