Olej lniany

Z Wikipedii

Olej lniany - poprzez tłoczenie na zimno małych, brązowych nasion lnu (Linum Usitatissimum) otrzymywany jest olej roślinny o żółtawym zabarwieniu i intensywnym, cierpkim zapachu. Znany już w starożytnym Egipcie, do niedawna szeroko wykorzystywany do celów spożywczych i przemysłowych. Jako tłuszcz jadalny stracił na znaczeniu ze względu na stosunkowo wysoką cenę i specyficzny smak. Jako surowiec przemysłowy olej lniany był wykorzystywany ze względu na zdolność polimeryzacji pod wpływem światła i tlenu atmosferycznego.

Pochodzenie:	Argentyna, USA
Skład:	10% nasyconych kwasow tłuszczowych, 58% kwasu alfa-linolenowego, 15% kwasu linolowego, 17% kwasu olejowego, bogaty w witaminę E
Kategoria:	olej schnący
Ważność:	po otwarciu tylko 3-4 tygodnie
Wytrzymałość na temperatury:	nie ogrzewać
Udział % w gotowym produkcie:	50%
Zastosowanie	w przemyśle spożywczym - niegdyś stosowany powszechnie, obecnie rzadko, ze względu na stosunkowo wysoką cenę i specyficzny smak; do celów artystycznych - do zabezpieczania powierzchni malowideł i polichromowanych rzeźb, jako spoiwo i medium w malarstwie - obecnie powoli traci tutaj znaczenie na rzecz materiałów syntetycznych; jako surowiec przemysłowy - obecnie olej lniany jest wykorzystywany sporadycznie w postaci tzw. pokostu naturalnego (z dodatkiem tzw. sykatyw czyli mydeł ołowiowych i manganowych) w stolarstwie i szkutnictwie do konserwacji starych mebli czy łodzi w przemyśle kosmetycznym używany jako dodatek do olejków do ciała, przeznaczony dla skóry tłustej, pękającej, skłonnej do zapaleń. Wykazuje działanie regenerujące, hamuje zapalenia skóry.

[edytuj] Olej lniany w malarstwie

Do celów artystycznych olej lniany był stosowany prawdopodobnie już od czasów starożytnych, głównie do zabezpieczania powierzchni malowideł i polichromowanych rzeźb. Pierwsze próby wykorzystywania oleju jako spoiwa farb były przeprowadzane już we wczesnym średniowieczu, jednak ze względu na niezrozumienie wymagań procesu oksydacji (a także używanie mieszanek oleju lnianego i olejów nieschnących, jak oliwy z oliwek) zostały zarzucone. Dopiero rozwój malarstwa temperowego doprowadził do wykorzystania właściwości oleju lnianego, początkowo jako ważnego składnika emulsji temperowej. Naturalnym krokiem rozwoju była rezygnacja z fazy wodnej w spoiwie temperowym i użycie czystego oleju lnianego jako medium. Pierwsze udane próby malarstwa "czysto" olejnego przypisuje się braciom Van Eyck (XV w.) jednak ich wkład w rozwój tej techniki może być anegdotyczny. W każdym razie na przełomie XV i XVI w. sztalugowe malarstwo olejne zwłaszcza w Holandii i Włoszech jest już dominujące wobec wcześniejszych, wodnych technik. Obecnie olej lniany jako spoiwo i medium w malarstwie powoli traci na znaczeniu na rzecz materiałów syntetycznych (np. roztworów metakrylanów), ale z pewnością będzie jeszcze bardzo długo używany.

Istnieje szereg technik i sposobów na polepszenie jakości oleju lnianego, choć obecnie sprzedawany do celów artystycznych olej lniany jest na ogół całkowicie wystarczający. Zalecane już w renesansie przechowywanie oleju lnianego w płytkich naczyniach ołowianych wystawionych na słońce jest chyba najlepszym, choć bardzo czasochłonnym sposobem na polepszenie jego właściwości. Inne metody to gotowanie z opiłkami ołowiu, tlenkiem manganu lub wodą utlenioną, a także naświetlanie promieniami UV (uwaga: przy podgrzewaniu oleju w warunkach domowych, zwłaszcza w obecności utleniaczy, należy zachować szczególną ostrożność ze względu na realną groźbę pożaru lub eksplozji). Tak potraktowany olej musi być przed użyciem starannie przefiltrowany i sklarowany, ale ma z punktu widzenia malarza szereg interesujących właściwości, tzn. szybkie, równomierne schnięcie, gładkość i połysk po stwardnieniu, i szczególną, sprzyjającą modelowaniu szczegółów obrazu metodą "mokre w mokrym" konsystencję.