Libiąż
Z Wikipedii
|
Współrzędne: 50°06' N 19°19' E
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Libiąż – miasto w woj. małopolskim, w powiecie chrzanowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Libiąż. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa katowickiego.
Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 17 671 mieszkańców. Położone w sąsiedztwie miast: Jaworzno, Chrzanów, Oświęcim, Chełmek.
W Libiążu znajduje się stacja kolejowa. Odjeżdżają z niej pociągi do Krakowa, Trzebini, Oświęcimia, Czechowic-Dziedzic a także Żiliny.
Libiąż jest miastem przemysłowym. Na jego terenie znajdują się m.in. Kopalnia Węgla Kamiennego "Janina", fabryka okien i profili PCW "Thermoplast", kopalnia dolomitu a także fabryka kostki brukowej "Libet". Należy do Jaworznicko-Chrzanowskiego Okręgu Przemysłowego.
Gmina Libiąż jest gminą miejsko-wiejską. W jej skład wchodzą:
- miasto Libiąż (17,77 tys. mieszkańców)
- sołectwa: Żarki (3,55 tys. mieszkańców) i Gromiec (1,75 tys. mieszkańców).
Spis treści |
[edytuj] Historia
Pierwsza historyczna wzmianka na temat Libiąża pochodzi z "Kronik" Jana Długosza. Dotyczy ona przekazania w roku 1243 miejscowości Libiąż Wielki i Libiąż Mały w posiadanie Zakonowi Benedyktynek przez dotychczasowych właścicieli pochodzących z rodu Gryfitów. W trakcie swego rozwoju Libiąż przechodził kolejno w posiadanie różnych rodów. Początkowo przynależny do Ziem Śląskich, znalazł się ostatecznie w obrębie Księstwa Krakowskiego. Ścisłe związki z Ziemią Krakowską uwidoczniły się m.in. w tradycjach, obrzędach, gwarze, a także w sferze kultury materialnej (strój, zabudowa) tutejszych mieszkańców.
Ważnym faktem w dziejach Libiąża było ufundowanie przez hrabiego Wielopolskiego w 1735 roku w Libiążu Wielkim parafii rzymsko - katolickiej pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego. Do XIX wieku Libiąż był typową osadą rolniczą. Budowa linii kolejowej Kraków - Wiedeń stała się powodem migracji zarobkowej i osiedlaniem się ludności na tych terenach.
Momentem przełomowym w historii Libiąża stał się fakt odkrycia tutaj u schyłku XIX wieku bogatych złóż węgla kamiennego. Na początku XX wieku rozpoczęto budowę kopalni węgla kamiennego "Janina", w której od 1907 roku eksploatuje się ten surowiec. Otworzyło to nowe perspektywy przed Libiążem. Tutejsi mieszkańcy otrzymali zatrudnienie, a miejscowość zaczęła być atrakcyjna także dla ludzi z zewnątrz. Od tej pory rozpoczął się szybki rozwój gospodarczy i kulturalny osady. Przybywali wykwalifikowani robotnicy oraz sporo inteligencji. W tym czasie zmienił się także kształt urbanistyczny Libiąża. Wokół kopalni zaczęły powstawać nowe osiedla mieszkaniowe i obiekty użyteczności publicznej (szkoła, poczta i telegraf). Do wybuchu I wojny światowej trwał szybki i potężny rozwój miejscowości.
Po odzyskaniu niepodległości nastąpił dalszy rozwój urbanistyczny i gospodarczy. Powstały nowe szlaki komunikacyjne, linia elektryczna i budynki użyteczności publicznej. Okres międzywojenny to czas silnego rozwoju działalności samorządowej, której kontynuacja nastąpiła dopiero w 1990 roku.
Okres II wojny światowej i pierwsze lata powojenne zahamowały aktywność społeczną i samorządową. Dopiero dalszy rozwój kopalni "Janina" spowodował ponowny napływ ludności na te tereny. Zaowocowało to uzyskaniem w 1969 roku praw miejskich przez Libiąż.
Obecnie w skład miasta i gminy Libiąż wchodzą: miasto Libiąż oraz dwa sołectwa - Żarki i Gromiec.
[edytuj] Miejsca warte odwiedzenia
- Staraniem władz miasta w ostatnim czasie otwarto kilka nowych parków.
- Główny park libiąski " Park Młodości" znajduje się przy alei Jana Pawła II. W parku tym znajduje się zegar wodny i liczne wodne kaskady. Również tu znajduje się pomnik Jana Pawła II pobłogosławiony przez Metropolitę Krakowskiego Stanisława Kardynała Dziwisza.
- Pozostałe parki umieszczone są przy ulicy Górniczej (tu pomnik Skarbnika), na Placu Zwycięstwa (pomnik Janiny - dziewczyny której imieniem została nazwana kopalnia węgla kamiennego oraz park przy ulicy Chrzanowskiej.
[edytuj] Pomniki
- Pomnik "Poległym za Wolność i Lud" przy ulicy 1 Maja w Libiążu
- Pomnik "Wdzięczności dla Armii Radzieckiej" przy Placu Zwycięstwa - w ostatnich latach zrzucono czerwoną gwiazdę ze szczytu cokołu - grób 21 żołnierzy Armii Czerwonej
- Pomnik upamiętniający miejsce obozu jeńców radzieckich przy ulicy Armii Krajowej (przy stacji PKP)
- Pomnik na miejscu obozu koncentracyjnego "Janinagrube" na Obieżowej
- Pomnik "Partyzantów" - ma miejscu leśnego bunkra partyzantów zgrupowania AL w lesie pod Kroczymiechem
- Pomnik Odsieczy Wiedeńskiej przy Gimnazjum nr 1 przy ulicy Szkolnej
- Pomnik Tadeusza Kościuszki obok LCK przy ulicy Górniczej
- Pomnik Papieża Jana Pawła II w Parku Młodości
- Pomnik Gwarka - dobrego, opiekuńczego ducha kopalnianych podziemi - w parku przy ulicy Górniczej
- Pomnik Janiny - dziewczyny, której imię nosi libiąska kopalnia
- Pomnik "Krzyż na Lipiu" - pomnik z okazji 25-lecia pontyfikatu Jana Pawła II, ufundowany przez wiernych parafii pw. Przemienienia Pańskiego
[edytuj] Rekreacja
- Kino - w Libiążu działa "Ale Kino". Znajduje się ono przy ulicy Górniczej. Seanse odbywają się głównie w weekendy.
- Libiąskie Centrum Kultury - przy ulicy Górniczej, w budynku tym znajduje się sala kinowo - teatralna, sala baletowa, mniejsza sala, siłownia, kafejka internetowa.
- Parki - zostały opisane powyżej
- Ośrodek sportowo rekreacyjny im. Solidarności 1980 - znajduje się przy ulicy Marszałka Józefa Piłsudskiego. W kompleksie tym jest stadion GKS Janina, basen letni, lokal "Kombajn", boiska do gry.
- Plac słoneczny utworzony w centrum miasta, niedaleko Parku Młodości. Cyklicznie odbywają się tu obchody "Dni Libiąża" oraz inne imprezy okolicznościowe.
- Zrekultywowana hałda odpadów pokopalnianych przy ulicy Krakowskiej
- Biblioteka publiczna - przy ulicy Górniczej - otwarta od 12 do 19
[edytuj] Kościoły i związki wyznaniowe
- Kościół rzymskokatolicki pw. Przemienienia Pańskiego - ul. Oświęcimska 81
- Kościół rzymskokatolicki pw. św. Barbary - ul. Ks. Pieli
- Kościół polskokatolicki pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy wybudowany na początku lat 60. XX wieku przez Polonię amerykańską. Jest to wotum dla twórcy Kościoła polskokatolickiego - a pochodzącego z pobliskich Żarek. Jest to kościół jednonawowy.
- Dom Zakonny Sióstr Służebniczek NMP - przy ulicy Oświęcimskiej
- Sala Królestwa Świadków Jehowy przy ulicy Rouvroy
[edytuj] Zabytki
- Młyn wodny w Żarkach (z roku 1834 - obecnie niszczejący bez właściwej opieki i konserwacji)
- Neogotycki kościół pw. Przemienienia Pańskiego
Kościół został wybudowany w latach 1904 - 1911 według projektu bardzo znanego polskiego architekta - Teodora Talowskiego, który był zwolennikiem stylów historycznych, rysownikiem i specjalistą w opracowywaniu skrajnie romantycznych fasad. Kościół w Libiążu należał do jednych z jego ostatnich projektów. Architekt zmarł w 1910 roku. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Walerego Eliasza-Radzikowskiego
- Zabytkowy układ wsi - ulicówki (Libiąż Wielki)
- Zabytkowy cmentarz parafialny przy ul. Oświęcimskiej
- Cmentarzysko kultury łużyckiej w Żarkach
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi
- Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
