Kazimierz Tumidajski
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: uzupełnić infobox. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
| Kazimierz Tumidajski | |
|---|---|
| Marcin | |
| Życie |  generał brygady |
| Data urodzenia | 28 lutego 1897 Radłów |
| Data śmierci | 4 lipca 1947 Skopino koło Riazania |
| Kariera | |
| W służbie od | |
| Pełniona funkcja | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
Kazimierz Tumidajski (ps. Marcin, Grabowski, Edward; ur. 28 lutego 1897 Radłowie w Małopolsce - zamordowany 4 lipca 1947 w Skopinie pod Moskwą) - tytularny generał brygady Armii Krajowej.
Kształcił sie w Tarnowie, skąd w 1914 uciekł do 2 pułku piechoty Legionów Polskich (pp LA). Walczył w Karpatach i Besarabii. W październiku 1917 po kryzysie przysięgowym internowany, potem wcielony do armii austriackiej. Uciekł z wojska i od marca 1918 działał w Oddziale Lotnym Polskiej Organizacji Wojskowej. Od listopada 1918 służył w 36 pułku piechoty Legii Akademickiej. Walczył w wojnie bolszewickiej w l. 1919 - 1921, gdzie się został odznaczony krzyżem Virtuti Militari i czterokrotnie Krzyżem Walecznych. Od stycznia 1919 w sztabie Frontu Wołyńskiego w II Oddziale 3 Armii oraz w Grupie Operacyjnej gen. Rydza Śmigłego. Po zakończeniu wojny kończy kurs dowódców kompanii w Rembertowie, po czym pełnił służbę w 6 pułku piechoty w Płocku, Ministerstwie Spraw Wojskowych (MSWoj) i w sztabie Dowództwa Okręgu Korpusu X w Brześciu, w Departamencie Piechoty MSWoj. W 1929 kapitan. W stopniu majora w 1934 kwatermistrz 36 pp LA, potem dowódca batalionu w 2 pułku strzelców podhalańskich w Sanoku.
We wrześniu 1939 jako dowódca 3 batalionu 156 rezerwowego pułku piechoty przeszedł szlak bojowy 21 Dywizji Piechoty (walki koło Bochni, Wiśnicza, w Lasach Radłowskich). otoczony 9 września podejmuje walkę , wychodzi z okrążenia i tworzy jeden z oddziałów walczących na tyłach niemieckich do października 1939. Bezpośrednio po klęsce wrześniowej w listopadzie włącza sie do działalności konspiracyjnej. na początku 1940 inspektor Służby Zwycięstwa Polski w Tarnowie. Potem był w Krakowie zastępcą komendanta Obszaru Południowego Związku Walki Zbrojnej. Wiosna 1941 przeniesiony do Lublina, gdzie do grudnia 1942 był szefem Sztabu Okręgu Lubelskiego AK. W 1942 r. spotkał się z późniejszym marszałkiem Michałem Rolą-Żymierskim na prośbę tego ostatniego, który zwrócił się o podjęcie starań o włączenie go w struktury Armii Krajowej w stopniu sprzed degradacji. W 1944 r. organizował akcję "Burza" na terenie lubelszczyzny. Po wkroczeniu Armii Sowieckiej na lubelszczyznę nie zgodził sie na wcielenie swoich żołnierzy do I Armii Wojska Polskiego gen. Z. Berlinga. zdecydował się na rozbrojenie oddziałów. Spotkał sie z Berlingiem. Pod koniec lipca podstępnie aresztowany przez NKWD. Został przewieziony do Moskwy, gdzie przetrzymywany był w wiezieniu Lefortowo, później w Charkowie, a następnie w obozie w Diagilewie k/Riazania. Miał być świadkiem na procesie gen. Leopolda Okulickiego w czerwcu 1945 ale z powodu "złych warunków atmosferycznych" nie został dostarczony na rozprawę do niedalekiej Moskwy. Przywódca i uczestnik strajku głodowego w więzieniu. 4 lipca 1947 podczas przymusowego karmienia uduszony w szpitalu NKWD w Skopino pod Moskwą. Tam też został pochowany w anonimowej (numerowanej) mogile. Oficjalne zaświadczenie władz sowieckich jako przyczynę śmierci wskazywało arteriosklerozę. Po wielu latach starań ostatecznie prochy sprowadziła do Polski w 1991 córka Generała Wanda Tumidajska-Styrczula, dzięki pomocy Stowarzyszenia "Memoriał" (Oddział w Riazaniu). Generał został pochowany na Cmentarzu Wojskowym w Lublinie, co było ostatnią wolą generała.
Odznaczenia;Virtuti Militari 4 i 5 kl., Krzyż Walecznych czterokrotnie, krzyż Niepodległości z mieczami, Krzyż Armii Krajowej, medale X i XX lecia.
[edytuj] Źródła:
- H. P Kosk "Generalicja Polska" t. 2 wyd.: oficyna Wydawnicza "Ajaks' Pruszków 2001.
- "Po latach powrócił do Ojczyzny". Polska Zbrojna z 13 września 1997
