Karścino

Z Wikipedii

Współrzędne: 54°03' N 15°47' E54.05 15.7833333 (Karścino)


Karścino
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	białogardzki
Gmina	Karlino
Położenie	54° 03' N 15° 47' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	400
Strefa numeracyjna (do 2005)	94
Tablice rejestracyjne	ZBI
Położenie na mapie Polski Karścino

kościół w Karścinie

pałac w Karścinie (stan obecny)

Karścino – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie białogardzkim, w gminie Karlino.

Karścino – w dokumentach z 1227 r. występuje nazwa Karstino, Carstino; z lat 1779, 1780, 1804 – Kerstin. Nazwa pochodzi od nazwy osobowej Karsta.

Stara wieś słowiańska, wspomniana już w 1276 r. Przez wiele lat była własnością Kapituły Kołobrzeskiej. Majątek Karścino to stare dobra rycerskie i wieś kościelna o wielkości ponad 962 ha. Przyjmuje się, że w już w XIII wieku wybudowano tam kościół. Na unowocześnienie majątku Karścino, Krukowo, i założenie folwarku Wietrzno, król Fryderyk II przyznał w latach 1773 – 1774 kwotę 4200 talarów rocznie (w zamian za to majatki obciążono daniną 84 talarów rocznie). Po śmierci landrata Ch. A. von Manteuffel dobra: Karścino, Skronie, Krukowo, Kędrzyno przypadły jedynemu synowi – ministrowi Ernstowi hrabiemu Rzeszy von Manteuffel (od 1719 r. wyniesiony do rangi hrabiego) , a 14 września 1731 r. dobra zostały alodyfikowane (wolne od daniny).

Jego następca odstąpił majątek swojemu zięciowi, podpułkownikowi Friedrichowi Balthafarowi von der Goltz i jego żonie, hrabinie Henrietcie von Manteuffel.

W 1764 r. majątek został sprzedany żonie rotmistrza Johanna von Gaudeckera, Sophii baronecie von Hertefeld.

W 1804 r. właścicielem majątku był porucznik Otto von Gaudecker, w 1827 r. majątek Krukowo odziedziczył jego syn Karol von Gaudecker, a Karścino i Skronie w 1830 r. Jego rezydencja cały czas mieścila się w Karścinie. W 1939 r. ostatnim właścicielam Karścina był Herman von Gaudecker.

[edytuj] Zabytki

Już w XIII wieku wybudowano tam kościół. Z protokołu wizytacyjnego (superintendenta G. Keipera) z dnia 11 VIII 1809 r. wiemy, że kościół był w bardzo złym stanie technicznym, dlatego władze rejencji pomorskiej ze Stargardu nakazały kościół i plebanię naprawić. Dokonano niewielkich, koniecznych napraw, po kilku latach stan kościoła był tak zły, że nie opłacało się go odbudować.

W 1830 r. kościół, oprócz starej, drewnianej wieży całkowicie przebudowano (zachowując jego formę). Nowy obiekt zbudowano w stylu zbliżonym do neoromantycznego (z elemantami eklektycznymi), jednonawowy, z kamieni polnych. Ponad 30 lat później, w 1866 r. starą wieżę rozebrano i zastąpiono ją nową, masywną, murowaną z cegły palonej.

Według stanu z 1982 r. - Kościół w Karścinie jest orientowany z prezbiterium nie wyodrębnionym, zakończonym prosto. Od strony zachodniej jest trzykondygnacyjna wieża zakończona wielobocznym ostrosłupem, pokryta łupkiem. Portal ostrosłupowy, profilowany. Okna zakończone łukiem półokrągłym. Strop płaski, drewniany z podbitką ornamentową. Chór muzyczny prosty, wsparty na 4 słupach, na nim nieczynne organy. Dach dwuspadowy, kryty dachówką.

Do pojedynczych ruchomych dzieł sztuki należą:

barokowy ołtarz główny z końca XVII wieku
barokowa (neobarokowa) ambona z przełomu XVII i XVIII wieku
chrzcielnica z XVI wieku
8 drewnianych, niezidentyfikowanych rzeźb postaci świętych, które znaleziono na strychu epitafium pamięci Zofii Ch. von Manteuffel
W 1886 r. żona patrona von Gaudecker ofiarowała dla kościoła 3 pokrycia na ołtarz, ambonę i chrzcielnicę.

Kościół zbudowano przy drodze wewnętrznej, dochodzącej do zabudowań dworskich. Za kościołem usytuowano duży, owalny staw. Kościół obsadzono kasztanowcami i lipami. Przy bramie kościoła rośnie grab pospolity, który jest pomnikiem przyrody. Na obrzeżach parceli współcześnie nasadzono drzewa. Przy głównym wejściu jest drewniany krzyż misyjny oraz pomnik z murowanym cokołem, na którym stoi figura Matki Bożej. Za nią znajduje się cmentarz (nie użytkowany).

Park o powierzchni około 5 ha (w tym 0,4 ha wód) został założony w II połowie XVIII wieku. Został przekształcony w XIX wieku na styl krajobrazowy z elementami romantycznymi. W kierunku kościoła wiedzie aleja kasztanowców. Za dworem w ozdobnych kwaterach posadzono świerki, buki czerwonolistne, zwisające jesiony, wzbogacono drzewostan o gatunki egzotyczne. Dużą cześć parku zajmowały trawniki, na których jako solitery posadzono malownicze drzewa lub niewielkie grupy jednogatunkowe np. graby. Duży staw przy wjeździe ogrodzono ozdobnym parkanem z bramkami. Przed pałacem utworzono gazony i ogrody ozdobne. Po II wojnie światowej układ parku i jego granice nie uległy zmianom. Wycięto żywotniki, dęby stożkowe, wejmutki, jedlice Douglasa, lipy. Na skutek obniżenia poziomu wód gruntowych w parku wyschły stawy i starodrzewia. Park wymaga renowacji.

Klasycystyczny, murowany pałac (główny budynek w parku) pochodzi z początku XIX wieku. W centralnej części elewacji w tympanonie znajduje się kartusz herbowy. Budynek usytuowany osiowo w stosunku do parku, prowadzi do niego podjazd długości około 200 m od szosy. Przed pałacem znajduje się duży staw, resztki gazonów. Po II wojnie światowej budynek pełnił funkcję biura PGR i mieszkania. Budynki gospodarcze znajdują się we wschodniej części parku.