Filip Golikow
Z Wikipedii
Filip Iwanowicz Golikow (ros. Филипп Иванович Голиков) (ur. 29 lipca 1900, zm. 29 lipca 1980) - radziecki dowódca wojskowy - marszałek ZSRR, uczestnik agresji na Polskę w 1939, dowódca kilku frontów podczas II wojny światowej, szef wywiadu wojskowego GRU w latach 1940 – 1941.
Spis treści |
[edytuj] Początek kariery
Urodzony 29 lipca 1900 (16 lipca 1900 jul.), we wsi Borysowo na zachodniej Syberii w rodzinie chłopskiej, w wieku 18 lat w 1918 roku wstąpił do partii komunistycznej RKP(b) i Armii Czerwonej. Jako żołnierz oddziałów specjalnych uczestniczył w tłumieniu antybolszewickich wystąpień chłopskich i walczył w wojnie domowej, m.in. w składzie 1. Chłopskiego Komunistycznego Pułku Strzelców "Czerwone Orły". Po zakończeniu wojny domowej dowodził pułkiem, następnie do 1931 roku pracował w pionie politycznym, oddelegowany został wówczas na zaoczne studia do akademii im. Frunzego, którą ukończył w 1933 roku. Po ukończeniu akademii dowodził kolejno dywizją, brygadą zmechanizowaną i korpusem zmechanizowanym. Od 1938 roku sprawował funkcję członka Rady Wojennej Białoruskiego Okręgu Wojskowego. Od listopada 1938 dowodził Winnicką Grupą Wojsk.
17 września 1939 roku jako dowódca Winnickiej Grupy Wojsk (6. Armii) uczestniczył w agresji na Polskę, podczas której przyjął kapitulację Lwowa oraz zdobył Tarnopol.
[edytuj] Służba w wywiadzie wojskowym jako szef GRU
W 1940 roku (po przywróceniu dawnych stopni oficerskich) został mianowany generał-lejtnantem. W tym samym roku w lipcu objął stanowisko szefa wywiadu wojskowego GRU i zastępcy szefa Sztabu Generalnego. Odbudowa struktur całkowicie zdezorganizowanego po krwawych czystkach z końca lat trzydziestych GRU i ponowne przekształcenie go w zdolną do efektywnego działania służbę wywiadowczą, była w znacznej mierze zasługą Golikowa. Agenci GRU wielokrotnie ostrzegali o przygotowaniach Niemiec do wojny z ZSRR, śląc raporty do Moskwy, które lądowały na biurku Golikowa. Jednakże aby przypodobać się Stalinowi i uniknąć ewentualnego gniewu, ukrywał on przed nim niepomyślne informacje o przygotowaniach Niemiec do ataku na Związek Radziecki, wierząc w skuteczność paktu o nieagresji. W przeddzień inwazji niemieckiej na ZSRR, GRU przekazywało Moskwie ostrzeżenia o narastającej groźbie wybuchu wojny, jednak wszystkie tego rodzaju informacje były ignorowane przez Stalina.
[edytuj] II wojna światowa
Po wybuchu 22 czerwca 1941 roku wojny radziecko-niemieckiej, Golikow nie został zwolniony z zajmowanego stanowiska szefa wywiadu wojskowego i nie podzielił losu swoich poprzedników. Wręcz przeciwnie, pozostając szefem GRU i zastępcą szefa sztabu generalnego Armii Czerwonej, został mianowany także przewodniczącym pierwszej misji radzieckiej, która udała się do Londynu i Waszyngtonu w nadziei uzyskania pomocy wojskowej (zob. Lend-Lease). W październiku 1941 roku, po odwołaniu z funkcji szefa GRU, podczas kontrofensywy moskiewskiej, Golikow dowodził 10. Armią, następnie w lutym 1942 objął dowództwo nad 4. Armią Uderzeniową, a w kwietniu został dowódcą Frontu Briańskiego. Po krótkim okresie dowodzenia Frontem Woroneskim w lipcu 1942, Golikowa mianowano w sierpniu 1942 zastępcą dowódcy Frontu Stalingradzkiego i dowódcą 1. Armii Gwardii. Podczas wykonywaniu swych obowiązków przy obronie Stalingradu, został mocno skrytykowany przez Nikitę Chruszczowa.
Z wysłanej do nas przez pewnego oficera ze Stalingradu depeszy wynikało, że Golikow zupełnie stracił głowę i zachowuje się jak szaleniec. Jego obecność nie tylko nie przyniosła nam nic dobrego, ale zaczyna być uciążliwa. Zwolniliśmy go z wszelkich obowiązków, a następnie spowodowaliśmy, że został odwołany.
Krytyka Chruszczowa podczas jego służby w sztabie Frontu Stalingradzkiego nie przeszkodziła Golikowowi w jego dalszej karierze. Od 22 października 1942 do 28 marca 1943 dowodził ponownie Frontem Woroneskim, a w maju 1943 roku został mianowany przez Stalina Szefem Głównego Zarządu Kadr Ludowego Komisariatu Obrony, gdzie pracował aż do 1950 roku. Od 1944 organizował również repatriację ludności ZSRR z terenów odzyskanych od Niemców, co wiązało się także w wielu przypadkach z represjami ludności pod zarzutem współpracy z wrogiem.
[edytuj] Dalsza kariera wojskowa
W latach 1956-1958 był komendantem Akademii Wojsk Pancernych, w 1958 roku po odwołaniu Gieorgija Żukowa ze stanowiska ministra obrony, Golikowowi powierzono funkcję szefa Głównego Zarządu Politycznego Armii Czerwonej oraz kierownika wydziału Komitetu Centralnego KPZR.
[edytuj] Stopień marszałka Związku Radzieckiego
W 1961 roku Filip Golikow został awansowany do stopnia marszałka Związku Radzieckiego, przeszedł na honorową emeryturę rok później, w 1962 roku. umarł 29 lipca 1980 roku.
Ponadto, w latach 1937-1946 i 1954-1966 był deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR, w latach 1941-1952 członkiem Komitetu Centralnego WKP(b), a w 1961-1966 - KC KPZR.
Dwukrotnie przyznano mu tytuł Bohatera Związku Radzieckiego. Był odznaczony czterokrotnie orderem Lenina, czterokrotnie Orderem Czerwonego Sztandaru, Orderem Rewolucji Październikowej, Orderem Suworowa I st., Orderem Kutuzowa I st., dwukrotnie orderami Czerwonej Gwiazdy i innymi.
[edytuj] Zobacz też
Siemion Aralow • Siergiej Gusiew • Gieorgij Piatakow • Władimir Aussem • Jan Lenzman • Arvid Seebot • Jan Berzin • Siemion Uricki • Jan Berzin • Aleksandr Nikonow • Siemion Giendin • Aleksandr Orłow • Iwan Proskurow • Filip Golikow • Aleksiej Panfiłow • Iwan Iliczow • Fiodor Kuzniecow • Nikołaj Trusow • Matwiej Zacharow • Michaił Szalin • Siergiej Sztiemienko • Michaił Szalin • Iwan Sierow • Piotr Iwaszutin • Władlen Michajłow • Jewgienij Timochin • Fiodor Ładygin • Walentin Korabielnikow
Linki zewnętrzne:
