Dzień Kowieński
Z Wikipedii
Dzień Kowieński (lit. Kauno diena) - oficjalny organ mniejszości polskiej na Litwie ukazujący się regularnie w latach 1919-40 w stolicy Litwy.
Spis treści |
[edytuj] Początki polskiego dziennika
Pierwszy numer ujrzał światło dzienne 9 lutego 1919 roku za zgodą Niemców okupujących Litwę. Ukazywał się trzy razy w tygodniu pod redakcją Czesława Stefanowicza, Kazimierza Błażewicza i Wiktora Piotrowicza. Mimo zamieszczenia w czwartym numerze z 16 lutego 1919 roku poparcia dla odrodzonego państwa litewskiego gazeta została przyjęta nieprzychylnie przez środowiska litewskie, co doprowadziło do jej zamknięcia w marcu 1919 roku.
Miesiąc później Polacy rozpoczęli wydawanie "Ziemi Kowieńskiej", tym razem jako dziennika finansowanego m.in. przez władze polskie w Warszawie, co stało się przyczyną aresztowania redakcji i dziennikarzy. Ostatni numer pisma ukazał się we wrześniu 1919 roku - kilka okolicznościowych numerów wydano również w okresie wyborów do Sejmu Ustawodawczego Litwy na wiosnę 1920 roku. Od maja do września 1920 roku ukazywał się w Kownie "Dziennik Kowieński", jednak zamknięto go w wyniku napiętych stosunków polsko-litewskich po zajęciu przez poilskie wojska Suwalszczyzny. Przez kilka miesięcy ukazywały się i były kolejno zamykane czasopisma "Gazeta Kowieńska" i "Goniec Kowieński".
[edytuj] Dzień Kowieński
Najdłużej polski dziennik istniał pod nazwą "Dnia Kowieńskiego" (lit. "Kauno diena"). Jego pierwszy numer wydrukowano 10 sierpnia 1921 roku. Pismo było redagowane przez Czesława Stefanowicza i Bohdana Paszkiewicza. Wśród publicystów znalazł się ziemianin Władysław Wielhorski, który zamieszczał w gazecie swoje felietony aż do emigracji do Polski w 1923 roku.
W 1923 roku redakcje pisma przejął na długi okres Bohdan Paszkiewicz.
Właścicielem i wydawcą gazety była spółka "Omega", pismo drukowano początkowo w żydowskich drukarniach Kowna, później założono własną - "Primę" przy ulicy Orzeszkowej 12 (Ožežkienės 12).
Litwini od początku bardzo niechętnie przyjęli ukazywanie się "Dnia Kowieńskiego". Z pismem walczono nie tylko za pomocą propagandy i ograniczania kolportażu, ale również poprzez cenzurę prewencyjną i konfiskate numerów. Redaktorzy i dziennikarze byli wielokrotnie wzywani na przesłuchania oraz aresztowani pod zarzutem prowadzenia wrogiej propagndy wobec państwa.
9 października 1925 roku władze litewskie posunęły sie do sfałszowania treści pisma na kanwie piątej rocznicy zajęcia Wilna przez wojska Żeligowskiego, wzywając czytelników do wywieszania w tym dniu żałobnych kirów.
W styczniu 1935 roku gazecie zakazano używania nazwy "Kowieński", sugerując, iż jest to nomenklatura okupacyjna. Redakcja nie chcąc się godzić na zatosowanie przymiotnika "Kaunaski", zmieniła nazwę na "Dzień Polski" - szata graficzna pisma, dyrekcja i współpracownicy pozostały jednak te same.
Na początku 1936 roku redaktorem pisma w wyniku tzw. buntu młodych - domagających się zacieśniania kontaktów polskiej mniejszości z rządem warszawskim - został Edmund Jakubowski (ps. Żagiel).
Ostatni numer "Dnia Polskiego" ukazał się 26 lipca 1940 roku po wkroczeniu na Litwę wojsk okupacyjnych, później gazetę jako nieodpowiadającą rzeczywistości radzieckiej, zamieniona na "Gazetę Ludową", ukazującą się jednak w Wilnie.
[edytuj] Źródła
- Buchowski Krzysztof, "Polacy w niepodległym państwie litewskim 1918-40", Białystok 1999, ISBN 83-87881-06-6
- Buchowski Krzysztof, "Szkice polsko-litewskie", Toruń 2006, ISBN 83-89588-57-9
- Krajewski Zenon, "Polacy w Republice Litewskiej 1918-1940", Lublin 1998, ISBN 83-906321-3-6
[edytuj] Zobacz też
- Chata Rodzinna - polski tygodnik na Litwie ukazujący się w latach 1922-40.
