19 Eskadra Myśliwska
Z Wikipedii
19 Eskadra Myśliwska - jednostka polskiego lotnictwa wojskowego (eskadra) początków II RP, istniejąca w latach 1919-1921. Przekształcona następnie w 18 Eskadrę Myśliwską.
Spis treści |
[edytuj] Formowanie
Eskadra została utworzona na bazie francuskiej eskadry Spa 162 (162 Eskadra Spadów), która została przydzielona do Armii generała Hallera i przyjechała z nią do Polski z w maju 1919. Wyposażona była w samoloty Spad VII, personel początkowo stanowili Francuzi, do końca września 1919 zastąpieni przez Polaków.
W sierpniu 1919 na bazie eskadry Sp 162 sformowano 19 Eskadrę Lotniczą. Pierwszym dowódcą był kpt. pil. Stefan Ciecierski.
20 września 1919 roku Eskadra stacjonowała na lotnisku Warszawa, pozostając w dyspozycji Naczelnego Dowództwa. Na przełomie 1919 i 1920 eskadra szkoliła się.
Rozkazem z 13 kwietnia 1920 roku eskadra otrzymała nazwę 19 Eskadry Myśliwskiej.
[edytuj] Działania na froncie
[edytuj] Działania w maju 1920
25 kwietnia 1920 Eskadrę wysłano na Front Litewsko-Białoruski, gdzie aktywność rozpoczęło duże radzieckie zgrupowanie lotnicze Aleksieja Szyrynkina z lotniska w Sławnie. W skład eskadry wchodziło początkowo jedynie trzech pilotów: por. Antoni Mroczkowski (dowódca), ppor. Stefan Pawlikowski i pchor. Władysław Turowski, ponadto od 14 maja pchor. Eugeniusz Guttmejer. Eskadra miała 6 myśliwców Spad VII, w kiepskim stanie technicznym (część niezmontowana).[1]
Eskadra działała z lotniska w Żodzinie, w rejonie Borysowa, osłaniając samoloty 14 Eskadry Wywiadowczej i usiłując przechwytywać samoloty radzieckie. W większości próby przechwycenia były jednak nieskuteczne z uwagi na zbyt poźne alarmowanie. Dochodziło do walk powietrznych z samolotami radzieckimi, lecz na ogół bez rezultatów, ostrzeliwano też sporadycznie cele naziemne. Pierwszy lot bojowy Eskadra wykonała 6 maja. Do końca maja eskadra wykonała 52 loty bojowe.[1]
6 maja Mroczkowski raportował uszkodzenie i zmuszenie do lądowania radzieckiego samolotu, lecz brak jest potwierdzenia w źródłach rosyjskich. 14 maja Pawlikowski uszkodził radziecki myśliwiec Spad VII (pil. Nikołaj Pietrow), ale przerwał walkę sądząc błędnie, że radziecki pilot się poddaje i zamierza lądować. Tego dnia Pawlikowski i Turowski osłaniali samolot Halberstadt CL.II z 14 Eskadry, który jednak został zestrzelony, gdy polskie myśliwce były związane walką. 17 i 22 maja Pawlikowski zniszczył dwa balony obserwacyjne radzieckiego 25 Oddziału Balonowego, pozbawiając ten oddział sprzętu. 19 maja Mroczkowski podczas przymusowego lądowania uszkodził samolot (raportował uszkodzenie tego dnia samolotu nieprzyjacielskiego, który miał przymusowo lądować, lecz brak jest potwierdzenia w źródłach rosyjskich).[1]
23 maja eskadra ewakuowała się na lotnisko koło Mińska w związku z postępami wojsk radzieckich. 27 maja samolot Turowskiego został uszkodzony przez radzieckie myśliwce Nieuport i rozbity przy lądowaniu, a on sam poważnie ranny. 28 maja radziecki myśliwiec Nieuport 24 uległ strukturalnym uszkodzeniom w walce z Pawlikowskim i Guttmejerem nad Borysowem. 29 maja samolot Pawlikowskiego, atakującego lotnisko w Sławnie, został uszkodzony w walce powietrznej (przebicie zbiornika paliwa) i został następnie rozbity w przymusowym lądowaniu na własnym terenie. Wówczas też zakończyły się walki z lotnictwem radzieckim na tym obszarze.[1]
Majowe walki 19 Eskadry były to jedyne walki powietrzne na większą skalę podczas wojny polsko-radzieckiej, w toku których kilkunastu samolotom będącym do dyspozycji strony radzieckiej przeciwstawiały się 2-3 sprawne myśliwce. Mimo braku jednoznacznych sukcesów w walce z samolotami, polscy piloci nie pozwalali Rosjanom uzyskać panowania w powietrzu.[1] Wszyscy trzej piloci służący bojowo od 6 maja zostali za walki w maju odznaczeni Orderami Virtuti Militari.
[edytuj] Dalsze działania
W lipcu 1920 Eskadra przeszkalała się w Dęblinie na nowe samoloty Sopwith 5F.1 Dolphin. 13 sierpnia wyposażona w 4 angielskie Sopwith 5F.1 Dolphin. Samoloty te nie były jednak lubiane przez pilotów.
W sierpniu 1920 dowodzona przez por. pil. Antoniego Mroczkowskiego stacjonowała w Warszawie. W bitwie warszawskiej przydzielono jej zadanie obrony powietrznej stolicy, jednak z powodu braku aktywności lotnictwa radzieckiego, głównym zajęciem Eskadry było atakowanie wojsk naziemnych. 18 sierpnia 3 myśliwce Spad prawdopodobnie z 19 Eskadry uszkodziły nad Mińskiem Mazowieckim myśliwiec Nieuport (pil. Iwanow), który następnie przymusowo lądował i został utracony.
Pierwsze 18 myśliwców nowszej wersji SPAD XIII trafiło do Polski w sierpniu 1920 roku. Po montażu w CWL przekazano część z nich 19 Eskadrze Myśliwskiej, która od 25 września działała na Froncie Litewsko-Białoruskim. W wyniku dużej aktywności Eskadry w działaniach bojowych utracono trzy Spady.
Ostatni lot bojowy wykonała 19 Eskadra Myśliwska 13 października atakując Mińsk.
[edytuj] Przeformowanie
Na mocy rozkazu z 18 stycznia 1921 eskadry 18 Wywiadowczą i 19. połączono tworząc 18 Eskadrę Myśliwską w Dęblinie.
W maju 1921 18 Eskadra Myśliwska wchodziła w skład III Dywizjonu Myśliwskiego 1 Pułku Lotniczego w Warszawie. W 1925 została przemianowana na 122 Eskadrę Myśliwską, a w 1928 na 112 Eskadrę Myśliwską, pod którą nazwą walczyła w 1939.
Przypisy
[edytuj] Żródła
[edytuj] Zobacz też
Brygady lotnicze: Pościgowa • Bombowa • Pułki lotnicze: 1 plot • 2 plot • 3 plot • 4 plot • 5 plot • 6 plot • 11 pmyśl. •
Grupy lotnicze (dywizjony) (1920): I • II • III • IV • V • VII
Eskadry (1920): wywiadowcze: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 14 • 16 • 17 • 18 • myśliwskie: 7 • 13 • 15 • 19 • niszczycielska: 21
Dywizjony (1939): morski • myśliwskie: III/1 • III/2 • III/3 • III/4 • III/5 • III/6 • IV/1 • liniowe: II • VI • X • XV
Eskadry (1921-1938) lotnicze: 13 • 23 • 24 • 33 • 36 • 43 • 44 • 54 • 143 •
Eskadry (1939): towarzyszące (obserwacyjne): 13 • 16 • 19 • 23 • 26 • 29 • 33 • 36 • 39 • 43 • 46 • 49 • 53 • 56 • 59 • 63 • 66 • 69 •
Eskadry (1939) liniowe (rozpoznawcze i bombowe): 11 • 12 • 21 • 22 • 24 • 31 • 32 • 34 • 35 • 41 • 42 • 51 • 55 • 61 • 62 • 64 • 65 •
Eskadry (1939) myśliwskie: 111 • 112 • 113 • 114 • 121 • 122 • 123 • 131 • 132 • 141 • 142 • 151 • 152 • 161 • 162 •
Eskadry bombowe: 211 • 212 • 213 • 214 • 215 • 216 • 217 • 221 • 222 •
|
Samoloty szkolne
|
|
|
¹) obcej produkcji, używane przez Wojsko Polskie
|
|
