Partai Kamardikan Puerto Riko
Saka Wikipédia, Ènsiklopédhi Bébas ing basa Jawa / Saking Wikipédia, Bauwarna Mardika mawi basa Jawi
Partai Kamardikan Puerto Riko (Inggris Puerto Rican Independence Party; Spanyol Partido Independentista Puertorriqueño lan dicekak dari "PIP") iku sawijining partai pulitik Puerto Riko sing kampanye lan nggayuh kamardikan Puerto Riko dari Amérika Sarékat. Partai iki salah siji saka telung partai pulitik utama lan sing lawas dhéwé kapindho ing antaraning kabèh partai pulitik.
Wong-wong sing manut karo pahamé PIP biyasané ing basa Spanyol diarani independentistas utawa pipiolos, utawa namung aktivis pro-kamardikan waé.
Bab lan Paragraf |
[sunting] Sajarah
Partai pulitik iki wiwitané saka swiwi élèktoral gerakan pro-kamardikan Puerto Riko. Partai iki sing gedhé dhéwé saka kabèh partai pro-kamardikan lan siji-sijiné sing sing bisa dicoblos nalika pamilihan umum (kandidat liyané kudu ditulis mawa tangan).
[sunting] Pangadegan
Partai ini diadegaké ing surya 20 Oktober 1946 déning Gilberto Concepción de Gracia (deceased in 1968). Dhèwèké nggagas yèn gerakan kamardikan wis "dicidrani" déning Partido Popular Democrático ("Partai Dhémokrat Rakyat") sing tujuan purwané iku kamardikan.
[sunting] Dasawarsa 1970-an
Ing taun 1971, kandidat gubernur PIP sing lagi waé kapilih, Rubén Berríos sing nalika iku 31 taun umuré, mimpin protès marang Bala Segara (Angkatan Laut) Amérika Sarékat ing Culebra. Dhèwèké kala iku dicekel lan dijeblosaké ing penjara mawa tudhuhan nyebrang tanah fédheral.
Nalika pemilihan umum 1972, partai iki nudhuhaké patuwuhan sing gedhé dhéwé amerga nduwé kampanya sosialis, pro-buruh lan pro wong mlarat. Nanging sataun sawisé iku, nalika ana pasemon para wakil, Rubén Berríos ngwetokaké kabèh anggota faksi sing pro-Marxisme lan diarani terceristas. Kelompok iki mengko bakal ngadegaké Gerakan Sosialis Rakyat, baboné Gerakan Sosialis Buruh.
[sunting] Dasawarsa 1990-an
Ing 1999, para pamimpin PIP, utamané Rubén Berríos, dadi terlibat ing protès marang Bala Segara AS manèh ing Vieques saiki. Protès iki démontrasi nglawan militèr AS ing komunitas pulo iki.
[sunting] Pemilu 2004
Nalika Pemilu 2004, PIP kaancam mèh ilang, lan namun olèh 2,4% swara rakyat (miturut undhang-undhang pemilu Puerto Riko, sawijining partai pulitik sing olèh kurang saka 3% swara kaanggep ilang). Dhukungan kanggo PIP iku sapulo Puerto Riko ana ing kiwa-tengené 10% lan PIP bisa ngirim sénator siji lan wakil siji sing dadi juru wicara Partai Kamardikan Puerto Riko ing sénat lan parlemèn Puerto Riko.
Pemimpin historis PIP Rubén Berríos, nyatakaké menawa prekara iku kedadèn tenan, para pemimpin partai lan konstituènsiné sing amba bakal diadegaké manèh. Tibaké bener lan ing wektu namung pirang minggu, pemimpin PIP lan anggotané bisa nglumpukaké luwih saka 105.000 tapak tangan saka wong-wong Puerto Riko sing bisa mélu pemilu. Banjur María De Lourdes Santiago nggawé sejarah, amerga ing taun iki dadi anggota wanita PIP kapisan sing bisa mlebu sénat Puerto Riko.Victor Garcia San Inocencio, dipilih kanggo mangsa sing kaping telu dadi wakil lan juru wicara PIP wiwit Januari 1997.
[sunting] Mobilisasi Anti-Perang PIP lan protès
Para pemimpin lan anggota aktif PIP ing dasawarsa 2000-an aktif partisipasi ing protès anti-perang, utamané ing Irak lan nantang upaya pamaréntah AS sing nggolèk wong-wong Puerto Riko lan ngakon supaya dadi prajurit. PIP bisa suksès kampanye supaya para lulusan sekolah menengah dhuwur Puerto Riko napak tangani formulir sing bisa ngrahsyakaké informasiné saka pegawé pamaréntahan sing padha golèk wong.
[sunting] Pranala Jaba
- (en) www.independencia.net/ingles/welcome.html
