Wuhlik
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Kajkosće | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Powšitkowne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
mjeno, symbol, rjadowy ličbnik | Wuhlik, C, 6 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
serija | Njekow | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
skupina, perioda, blok | 14, 2, p | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
napohlad | čorny (grafit) bjezbarbny (diamant) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
masowy podźěl na zemskej wobalce | 0,09 % | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atomarne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
atomowa masa | 12,0107 u | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
atomowy radius (wuličeny) | 70 (67) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
kowalentny radius | 77 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Van-der-Waals-Radius | 170 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
elektronowa konfiguracija | [He]2s22p2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
elektrony na energijowym niwowje | 2,4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
wustupne dźěło | 4,81 eV | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1. ionizowanska energija | 1086,5 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2. ionizowanska energija | 2352,6 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3. ionizowanska energija | 4620,5 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4. ionizowanska energija | 6222,2 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fyzikaliske | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
agregatny staw | kruty | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Modifikacije | 3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
kristalowa struktura | G: heksagonalna D: kubisce bokocentrowana |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
hustosć | G: 2,25 g/cm3 D: 3,51 g/cm3 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
twjerdosć po Mohs | G: 0,5 D: 10 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
magnetizm | diamagnetiski | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
škrějny dypk | D: 3820 K (D: 3550 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
warjenski dypk | G: (Subl.) D: 5100 K (4800 °C) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
molarny wolumen | 5,29 · 10-6 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
wuparna ćopłota | sublimacija: 715 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
škrějna ćopłota | kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
parowy ćišć | 1 Pa při 2710 K | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
zwukowa spěšnosć | D: 18350 m/s | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
specifiska ćopłotna kapacita | G: 709 J/(kg K)[1] D: 427 J/(kg · K) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
elektriska wodźiwosć | G: 3 · 106 S/m D: 1 · 10-4 S/m |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ćopłotna wodźiwosć | G: 119–165 W/(m · K) D: 900–1300 W/(m · K) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Chemiske | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
oksydaciske stawy | 2, 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
oksidy (baziskosć) | CO2; CO (tróšku kisały) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
normalny potencial | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
elektronowa negatiwnosć | 2,55 (Pauling-Skala) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
izotopy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
NMR-kajkosće | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Njestrašnostne pokazy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Markěrowanje jako strašna maćizna | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
R- a S-sady | R: Předłoha:R-sady | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
S: Předłoha:S-sady | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Po móžnosći a jeli je zwučeny, so SI-jednoty wužiwaja. Jeli nic druhe zapisowany, płaća mjenowane daty při standardnych wuměnjenjach. |
Wuhlik Symbol C (wot łać. carbo „(drjewowe) wuhlo“, łaćonowane carbonium) je chemiski element 4. hłowneje skupiny. Wustupuje w přirodźe w čistej formje ale tež chemisce wjazany. Dla jeho wosebiteje elektronoweje konfiguracije (połpjelnjena L-skorpizna) kmanosć k tworjenju kompleksnych molekulow a wot wšěch chemiskich elementow najwjetšu wšelakorosć na chemiskich wjazbow wobsedźi. Wuhlikowe wjazby tworja molekularny zakład wšeho zemskeho žiwjenja.
[wobdźěłać] Wažne wjazby
[wobdźěłać] Oksidaj
Wuhlik wustupuje w dwěmaj oksidomaj, při tym ma rozdźělnu hódnosć.
- CO (wuhlikowy monoksid) je jara jědojty za čłowjekow a wjele zwěrjatow a nastanje přez njedospołne spalenje. Wuhlik je w tutej wjazbje dwuhódnotny.
- CO2 (wuhlikowy dioksid) je we wodźe rozpušćomny a reaguje z wodu k wuhlikowej kisalinje (H2CO3). Wón so z wjele žiwochow wudychuje, dokelž wón so z wuhlikowych hydratow a kislik nastanje. Wuhlik je w tutej wjazbje štworohódnotny.
[wobdźěłać] Kisalina
Wuhlik wustupuje w jednej anorganiskej kisalinje.
- H2CO3 (wuhlikowa kisalina) je słaba kisalina. Wona móže z wjele kowami sele tworić.
H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||
Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||
Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||
K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | As | Br | Kr | ||||||||||||||||
Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Te | I | Xe | |||||||||||||||
Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Rn | ||
Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Uub | Uut | Uuq | Uup | Uuh | Uus | Uuo |
Alkaliske kowy | Kowy alkaliskich zemicow | Lantanoidy | Aktinoidy | Přechadźace kowy | Kowy | Połkowy | Njekowy | Halogeny | Drohopłuny |