De Jouwer

Ut Wikipedy

De Jouwer

Gemeente	Skarsterlân
Gritenij	Haskerlân
Stimmen	40 (as Westermar)
Ynwenners (2005)	12.921
Huzen	{{{huzen}}}
Koördinaten	52° 58' NB, 5° 48' EL
Netnûmer	0513
Postkoade	8501-8502
Webstee	{{{webstee}}}

De Jouwer, it haadplak fan Skarsterlân, is in flekke, in plak dat eartiids mear rjochten hie as in doarp, bygelyks merkrjocht, mar dat gjin stedsrjocht hie. De Jouwer hat 12.921 ynwenners (1 jannewaris 2005).

Ynhâld

1 Skiednis
2 Ballonfeesten
3 Midstrjitte
4 Geografy
- 4.1 Wenwiken
- 4.2 Yndustryterreinen
5 Untwikkeling ynwennertal
6 Ferneamde Jousters
7 Iepenbier Ferfier
8 Strjitten
9 Sjoch ek

[bewurkje seksje] Skiednis

De Jouwer is yn de Midsieuwen ûntstien as útbuorren fan it tsjerkedoarp Westermar, dêr't allinnich de toer op it krekt sa neamde âlde tsjerkhôf noch oan tinken docht. Yn 1466 krige De Jouwer merkrjocht en yn 1492 kaam dêr it rjocht om in jiermerk te hâlden by. Sa ûntstie de Jouster Merke, in ferneamde jiermerk dy't noch alle jierren de fjirde tongersdei fan septimber hâlden wurdt.

It winkeltsje fan Egbert Douwes.

Keapjlu en ambachtslju kamen nei de merk, en trochdat in part fan harren har yn de Jouwer nei wenjen sette woeks De Jouwer. Ien fan de Jouster keaplju wie Egbert Douwes, dy't yn 1753 in winkeltsje yn kofje, tabak, tee en koloniaal guod iepene, wat útwoeks ta Douwe Egberts. De oanwêzigens fan ambachtslju late ta de ûntwikkeling fan yndustry, lykas klokmakkerij en skipsbou, wat wer mear spesjalisearre ambachtslju oanluts, lykas koperslaggers. Hjirút kaam om 1900 hinne wer in bloeitiid fan it goud- en sulversmeien. Yn 1900 is Penninga's mole boud.

[bewurkje seksje] Ballonfeesten

Opstigen ballonnen op de Nutsbaan

Fierder is De Jouwer ferneamd om har Fryske Ballonfeesten en it grutte tal loftballonbedriuwen. De Jouwer wurdt dan ek wolris 'Balloon City' neamd.

De woansdei as de ballonfeesten begjinne wurdt ek de Boerebrulloft hâlden, mei as mûglik in echte trouwerij. Ek wurdt der dy dei hurddraafd en middeis is der ringriden.

De Fryske Ballonfeesten wurde al fan 1985 ôf hâlden. Der stige elke dei sa'n 35 hiteluchtballonnen op fan de Nutsbaan op De Jouwer. Alle jierren binne der in protte toeristen om it evenemint te besjen. Neist it omheech gean fan de ballonnen binne der ek altyd optredens fan artysten.

[bewurkje seksje] Midstrjitte

Midstrjitte mei de Jouster Toer

Sintrum De Jouwer

De histoaryske Midstrjitte foarmet it hert fan de Jouwer. Dizze winkelstrjitte is fan 2001-2004 alhiel fernijd en kin wer besjen lije. Oan dizze Midstrjitte stiet ek de Jouster Toer. Oan de ein fan de Midstrjitte is it park mei dêryn it gemeentehûs. It gemeentehûs is fêstige yn de Herema State.

[bewurkje seksje] Geografy

[bewurkje seksje] Wenwiken

Op De Jouwer binne 8 wenwiken (fan âld nei nij).

Sintrum
Blaauwhof
Suderfjild
Westermar
Skippenkertier
Haskerfjild
Skipsleat
Wyldehoarne

[bewurkje seksje] Yndustryterreinen

Op De Jouwer binne 5 yndustryterreinen (fan âld nei nij).

Tolhúswei
Douwe Egberts
Sewei
Wâldfinnen
De Ekers

[bewurkje seksje] Untwikkeling ynwennertal

De befolkingsoantal is sûnt de jierren 1950 fertrijefâldige. Yn de tsien jier fan 1993 oant 2003 binne der dan ek mear as 1000 ynwenners by komd. Dit is foar fryske begripen in hiel soad. It sakjen fan de oantallen nei 2003 komt troch it sluten fan it asylsikerssintrum.

2005 - 12.921
2004 - 12.904
2003 - 13.081
2002 - 13.091
2001 - 13.033
2000 - 12.838
1999 - 12.760
1993 - 12.077
1974 - 9.002
1969 - 7.180
1964 - 6.107
1959 - 5.332
1954 - 4.334
1913 - 3.726

[bewurkje seksje] Ferneamde Jousters

Elias Annes Borger (1784-1820): Ferneamde skriuwer en dichter út de 19e ieu.
Egbert Douwes starte hjir syn winkeltsje mei de namme 'De Witte Os' dat letter útgroeid is ta it kofjebedriuw Douwe Egberts.
Arend Glas: Bobslydzjer berne op De Jouwer.
Charles Groenhuijsen: Sjoernalist.
Jacob Jongbloed: Fysiolooch en útfiner fan it keunsthert.
Roland Kortenhorst: Twadde Keamerfraksjelid fan de CDA yn de Twadde Keamer.
Tony van der Meulen: Sjoernalist en âld-haadredakteur fan it Brabânsk Deiblêd; auteur fan it boek "Anders nog iets?" (Utjouwerij L.J. Veen, Amsterdam 2001), dêr't er syn jeugd op De Jouwer yn beskiuwt.
Jelle ten Rouwelaar: De hjoeddeistige doelman fan NAC Breda.
Bert Jan van der Veen: Nederlânske Maratonrider.
Geert Aeilco Wumkes (1869-1954): teolooch, histoarikus en publisist dy’t it wichtich fûn dat der mear Frysk praten wurde moast yn de tsjerke. Hy wie de driuwende krêft efter de earste Fryske Bibeloersetting (1941).