Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης είναι ένα από τα πέντε Βραβεία Νόμπελ, που θεσπίστηκε από το Σουηδό βιομήχανο και εφευρέτη Άλφρεντ Νόμπελ. Με βάση τη διαθήκη του Νόμπελ το βραβείο αυτό πρέπει να δίνεται «στο πρόσωπο που είχε τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην αδελφοποίηση των εθνών, στην κατάργηση ή τη μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων και στη διεξαγωγή και προώθηση ειρηνευτικών διαδικασιών».
Το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται σε ετήσια βάση στο Όσλο, πρωτεύουσα της Νορβηγίας και συγκεκριμένα στο δημαρχείο της πόλης. Τα υπόλοιπα βραβεία απονέμονται στην Αίθουσα Συναυλιών της Στοκχόλμης την ίδια ημέρα. Η βράβευση γίνεται στις 10 Δεκεμβρίου, επέτειο του θανάτου του Νόμπελ, παρουσία του βασιλιά της χώρας. Ο βραβευθείς παραλαμβάνει ένα αναμνηστικό δίπλωμα, ένα μετάλλιο και ένα αποδεικτικό για την είσπραξη του χρηματικού επάθλου. Την τελευταία δεκαετία η τελετή βράβευσης ακολουθείται από μία συναυλία για την ειρήνη. Η συναυλία αυτή λαμβάνει χώρα την επόμενη η ημέρα από τη βράβευση, μεταδίδεται σε περισσότερες από 150 χώρες παγκοσμίως και παρακολουθείται από περισσότερες από 450 εκατομμύρια οικογένειες. Έχει λάβει διεθνή φήμη και αποτελεί πόλο έλξης διασήμων προσωπικοτήτων από το χώρο της μουσικής. Η επιλογή των βραβευθέντων δημιουργεί κατά καιρούς αντιδράσεις, καθώς επιλέγονται πρόσωπα που παλαιότερα είχαν προωθήσει τη βία σαν μέσο επίλυσης διαφορών και στη συνέχεια ακολούθησαν επιλεκτικά ειρηνικές μεθόδους για να επιτευχθεί η ειρήνη.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Διαδικασία βράβευσης
Ο Νόμπελ μέχρι το θάνατό του το 1896 δεν ξεκαθάρισε ποτέ την επιλογή ενός βραβείου για την ειρήνη. Οι υπόλοιπες επιλογές του, όπως η χημεία και η φυσική, ήταν περισσότερο προφανείς, καθώς υπήρξε εκπαιδευμένος χημικός μηχανικός. [1] Διατυπώθηκε βέβαια από ορισμένους η άποψη ότι ο Νόμπελ ζήτησε τη θέσπιση του βραβείου για να επανορθώσει για την εφεύρεση καταστροφικών υλικών. Ωστόσο κανένα από τα εκρηκτικά που εφεύρε δε χρησιμοποιήθηκε όσο ήταν ακόμα εν ζωή, με εξαίρεση ίσως το βαλλιστίτη. Το κοινοβούλιο της Νορβηγίας, Στόρτινγκ, διορίζει την νορβηγική επιτροπή νόμπελ, η οποία επιλέγει το βραβευθέντα. Ο πρόεδρος τη επιτροπής αυτής απονέμει ο ίδιος το βραβείο. Την περίοδο θανάτου του Νόμπελ η Σουηδία και η Νορβηγία αποτελούσαν μια οντότητα. Η Σουηδία ήταν αρμόδια για την εξωτερική πολιτική και η Νορβηγία για την εσωτερική της πολιτική. Ο Νόμπελ ωστόσο ποτέ δεν εξήγησε την επιθυμία του η Νορβηγία να είναι υπεύθυνη για την απόδοση αυτού του βραβείου[2]. Πιθανόν λόγω της μη ενασχόλησης της Νορβηγίας με τα εξωτερικά, ο Νόμπελ να θεώρησε ότι μια νορβηγική επιτροπή θα ήταν ανεπηρέαστη κατά τη βράβευση.
[Επεξεργασία] Υποψηφιότητες
Οι υποψηφιότητες για το βραβείο μπορούν να προταθούν από μια ευρεία ομάδα ειδικών, όπως παλαιότερους βραβευθέντες, μέλη εθνικών συνελεύσεων και κοινοβουλίων, πανεπιστημιακούς ορισμένων ειδικοτήτων, διεθνείς δικαστές και ειδικοί σύμβουλοι της επιτροπής βράβευσης. Μερικές χρονιές οι προτάσεις έχουν αγγίξει τις 199. Η επιτροπή διατηρεί μυστικές τις προτάσεις και ζητά βέβαια και από αυτούς που τις υπέβαλλαν να πράξουν το ίδιο. Κατά καιρούς πολλοί χαρακτηρίζονται σαν υποψήφιοι για το βραβείο αλλά δεν προέκυψε ποτέ επίσημη τεκμηρίωση για αυτό[3]. Για την περίοδο 1901 – 1955 όμως οι υποψηφιότητες δημοσιοποιήθηκαν σε μία βάση δεδομένων [4]. Μ ε τη δημοσίευση των δεδομένων αυτών αποκαλύφθηκε ότι το 1939 ο Έρικ Μπραντ, Σουηδός πολιτικός είχε προτείνει τον Αδόλφο Χίτλερ. Απέσυρε όμως την πρόταση του τέσσερεις ημέρες αργότερα.[5] Άλλες διάσημες υποψηφιότητες περιλαμβάνουν τον Ιωσήφ Στάλιν και το Μπενίτο Μουσολίνι. Βέβαια εφόσον κάθε υποψηφιότητα προτείνεται από ένα μεμονωμένο πρόσωπο, τέτοιες υποψηφιότητες δεν εκφράζουν την άποψη της νορβηγικής επιτροπής.
Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα βραβεία, με τα οποία αναγνωρίζεται η ολοκληρωμένη συνεισφορά ενός προσώπου, το βραβείο αυτό μπορεί να απονεμηθεί σε πρόσωπα ή οργανισμούς κατά τη διάρκεια της προσπάθειας τους για αντιμετώπιση συγκρούσεων ή τη δημιουργία ειρήνης. Ελλοχεύει βέβαια ο κίνδυνος οι διαπραγματεύσεις να μην οδηγήσουν στο προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Γι αυτό και ορισμένα βραβεία ήρθαν αντιμέτωπα με την έντονη κριτική του κοινού. Για παράδειγμα τα βραβεία που δόθηκαν στους Θεόδωρο Ρούσβελτ, Σιμόν Πέρες, Γιτζάκ Ράμπιν, Γιασέρ Αραφάτ και στους Χένρι Κίσινγκερ και Λι Ντουκ Το. Το τελευταίο βραβείο μάλιστα οδήγησε σε παραίτηση δύο μέλη της επιτροπής. [6]
Το 2005 δημιουργήθηκε το Κέντρο Νόμπελ Ειρήνης. Σκοπός του είναι η παρουσίαση των βραβευθέντων και της συνεισφοράς τους καθώς και τις τρέχουσες διαμάχες και πολέμους ανά την υφήλιο.
[Επεξεργασία] Διαμάχες
Το Νόμπελ Ειρήνης έχει γίνει αντικείμενο διαφωνιών κατά τη διάρκεια της ιστορίας του. Υποστηρίζεται ότι το κοινοβούλιο της Νορβηγίας, που διορίζει την επιτροπή βράβευσης, είναι το ίδιο κοινοβούλιο, που αποφάσισε το 1949 τη συμμετοχή τη χώρας στο ΝΑΤΟ, τη φιλοξενία δυνάμεων του ΝΑΤΟ στη χώρα και την παροχή λιμανιών και χωρικών υδάτων στα βαλλιστικά υποβρύχια των ΗΠΑ το 1983.Ωστόσο το κοινοβούλιο δεν έχει λόγο στην τελική επιλογή. Ένα μέλος του κοινοβουλίου δε μπορεί ταυτόχρονα να είναι μέλος της επιτροπής και η επιτροπή περιλαμβάνει μέλη από όλα τα μεγάλα κόμματα, και συνεπώς συμπεριλαμβάνει και αυτά που αντιτίθενται στη συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ.
Μία κοινώς αποδεκτή αδυναμία του βραβείου αυτού είναι η αμεσότητα της βράβευσης. Τα επιστημονικά και λογοτεχνικά Νόμπελ απονέμονται συχνά μετά την παρέλευση δύο ή και τριών δεκαετιών από το αναγνωρισμένο επίτευγμα. Αντίθετα το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται την ίδια χρονιά ή την αμέσως επόμενη. Ορισμένοι σχολιαστές επισημαίνουν ότι αυτό μπορεί να είναι άδικο ή και ειρωνικό καθώς οι κριτές δεν μπορούν να είναι πλήρως αμερόληπτοι. Υπάρχει όμως και η αντίθετη άποψη με βάση την οποία η άμεση απονομή εστιάζει το γενικό ενδιαφέρον σε ένα σημαντικό διεθνές πρόβλημα και πιθανότατα ενισχύει τις προσπάθειες για την ειρήνη. Μια κοντινότερη ματιά στους νομπελίστες μας δίνει διαφορετικές περιπτώσεις ανθρώπων. Κάποιοι όπως ο Άλμπερτ Σβάιτσερ (1952), ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (1964), η Μητέρα Τερέζα (1979) και η Αούνγκ Σαν Σούου Κίι (1991) αφιέρωσαν τη ζωή τους σε ανθρωπιστικά ζητήματα. Άλλοι, όπως ο Τζίμμυ Κάρτερ (2002) και ο Μοχάμεντ ελ Μπαραντέι (2005) επιλέχτηκαν για την ασταμάτητη προσπάθεια τους. Άλλοι πάλι θεωρούνται αμφιλεγόμενοι, ακόμη και σήμερα, εξαιτίας κυρίως της πολιτικής τους δραστηριότητας. Στην τελευταία κατηγορία περιλαμβάνονται πρόσωπα όπως ο Χένρι Κίσινγκερ (1973), ο Μοχάμεντ Ανουάρ ελ-Σαντάτ και ο Μεναχέμ Μπέγκιν (1978), ο Γιτζάκ Ράμπιν και ο Γιασέρ Αραφάτ (1994).
Ένα άλλο θέμα είναι οι αξιοσημείωτες απουσίες, δηλαδή η μη βράβευση διεθνώς αναγνωρισμένων προσωπικοτήτων. Η λίστα περιλαμβάνει τον Μαχάτμα Γκάντι, τον Πάπα Ιωάννη ΚΓ, τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄, τον Στιβ Μπίκο, τον Ραφαέλ Λέμκιν, τον Χέρμερτ Χούβερ, τον Σέζαρ Τσάβεζ, τον Χοσέ Φερέρ και τον Όσκαρ Ρομέρο. Ιδιαίτερη αίσθηση είχε προκαλέσει η παράλειψη του Γκάντι. Υπήρξαν μάλιστα και επίσημες ανακοινώσεις της επιτροπής για το θέμα.[7][8] νωστοποιήθηκε μάλιστα από την επιτροπή ότι ο Γκάντι ήταν υποψήφιος το 1937, το 1938, το 1939, το 1947 και τον Ιανουάριο του 1948, λίγες μέρες πριν δολοφονηθεί. Αργότερα νέα μέλη της επιτροπής εξέφρασαν δημόσια τη λύπη τους για την παράλειψη βράβευσης του Γκάντι[β] [9] Στις περισσότερες περιπτώσεις οι παραλείψεις αυτές προέκυψαν εξαιτίας του όρου της διαθήκης του Νόμπελ, με βάση την οποία μόνο πρόσωπα εν ζωή μπορούν να τιμηθούν με το βραβείο.
Έρευνα του ανθρωπολόγου Ντείβιντ Στολ σχετικά με την Ριγκομπέρτα Μεντσού, η οποία βραβεύθηκε το 1992 αποκάλυψε μερικά κατασκευασμένα στοιχεία στην αυτοβιογραφία της με τίτλο «Το όνομά μου είναι Ριγκομπέρτα Μεντσού και έτσι δημιουργήθηκε η συνείδησή μου (Me llamo Rigoberta Menchú y así me nació la conciencia)». Η Μεντσού αργότερα παραδέχτηκε ότι άλλαξε ορισμένα στοιχεία του βιογραφικού της. Μετά την αρχική διαμάχη, η επιτροπή βράβευσης αποφάσισε ότι δεν πρέπει να ανακαλέσει τη βράβευση της Μεντσού, εξαιτίας των διαφορών αυτών. Ο γραμματέας της επιτροπής δήλωσε ότι η βράβευση της δε βασίστηκε πρωταρχικά ή αποκλειστικά στην αυτοβιογραφία. [10].
[Επεξεργασία] Βραβευθέντες
Έτος | Όνομα | Χώρα καταγωγής | Σημειώσεις |
---|---|---|---|
1901 | Ερρίκος Ντυνάν | Ελβετία | ιδρυτής του Ερυθρού Σταυρού |
Φρειδερίκος Πασί | Γαλλία | ιδρυτής και πρόεδρος της Διακοινοβουλευτικής Ενωσης,. | |
1902 | Ελί Ντικομάν Σαρλ Αλμπέρ Γκομπά |
Ελβετία | εξέχοντα μέλη του Διεθνούς Μόνιμου Γραφείου για την Ειρήνη |
1903 | Ουίλιαμ Ράνταρ Κρέμερ | Ηνωμένο Βασίλειο | γραμματέας της Ένωσης Διεθνούς Διαιτησίας. |
1904 | Ινστιτούτο Διεθνούς Δικαίου | Βέλγιο | |
1905 | Μπέρτα φον Ζούτνερ | Αυστροουγγαρία | επίτιμη πρόεδρος του Διεθνούς Μόνιμου Γραφείου για την Ειρήνη |
1906 | Θεόδωρος Ρούσβελτ | Ηνωμένες Πολιτείες | πρόεδρος των ΗΠΑ, πρωτοστάτης στην ίδρυση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου της Χάγης |
1907 | Ερνέστο Τεοντόρο Μονέτα | Ιταλία | μέλος του Διεθνούς Γραφείου για την Ειρήνη |
Λουί Ρενό | Γαλλία | καθηγητής διεθνούς δικαίου, δικαστής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης | |
1908 | Κλας Πόντους Αρνολντσον | Σουηδία | ιδρυτής της Σουηδικής Επιτροπής Διαιτησίας και Ειρήνης |
Φρέντρικ Μπάγερ | Δανία | επίτιμος πρόεδρος του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης | |
1909 | Ογκούστ Μαρί Φρανσουά Μπερναέ | Βέλγιο | μέλος του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου |
Πολ Ανρί Μπαλλουέ | Γαλλία | ιδρυτής και πρόεδρος της επιτροπής διαιτησίας του γαλλικού κοινοβουλίου | |
1910 | Διεθνές Μόνιμο Γραφείο για την Ειρήνη | Ελβετία | με έδρα τη Βέρνη |
1911 | Τομπίας Μίκαελ Κάρελ Ασσερ | Ολλανδία | πρωθυπουργός της Ολλανδίας, πρωτοστάτης σε διεθνείς διασκέψεις για τη επίλυση νομικώ διαφορών μεταξύ των εθνών |
Αλφρεντ Χέρμαν Φριντ | Αυστροουγγαρία | μέλος του Διεθνούς Γραφείου για την Ειρήν | |
1912 | Ελάιχου Ρουτ | Ηνωμένες Πολιτείες | «για το ξεκίνημα πολλών διαιτητικών συμφωνιών» |
1913 | Ενρί λα Φοντέν | Βέλγιο | πρόεδρος του Διεθνούς Γραφείου για την Ειρήν |
1914 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1915 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1916 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1917 | Ερυθρός Σταυρός | Ελβετία | |
1918 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1919 | Γούντροου Ουίλσον | Ηνωμένες Πολιτείες | πρόεδρος των ΗΠΑ, πρωτεργάτης των Ηνωμένων Εθνών |
1920 | Λεόν Μπουρζουά | Γαλλία | πρόεδρος του συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών |
1921 | Σάλμαρ Μπράντινγ | Σουηδία | Σουδός πρωθυπουργός και ειδικός παρατηρητής της Κοινωνίας των Εθνών |
Κρίστιαν Λους Λανγκ | Νορβηγία | γενικός γραμματέας της Διακοινοβουλευτικής Ενωσης των Βρυξελλών | |
1922 | Φρίτζοφ Νάνσεν | Νορβηγία | Νορβηγός ειδικός απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών, ιδρυτής του Διεθνούς Γραφείου Νάνσεν για τους Πρόσφυγες και δημιουργός του διαβατηρίου Νάνσεν για τους πρόσφυγες |
1923 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1924 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1925 | Σερ Όστιν Τσάμπερλεϊν | Ηνωμένο Βασίλειο | «για τη συνθήκη του Λοκάρνο» |
Τσαρλς Ντόους» | Ηνωμένες Πολιτείες | πρόεδρος της επιτροπής αποζημιώσεων μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και οργανωτής του σχεδίου Ντόους | |
1926 | Αριστίντ Μπριάν | Γαλλία | «για τη συνθήκη του Λοκάρνο» |
Γκούσταβ Στρέσεμαν | Γερμανία | «για τη συνθήκη του Λοκάρνο» | |
1927 | Φερντινάντ Μπουισόν | Γαλλία | ιδρυτής και πρόεδρος της Κοινωνίας των Εθνών. |
Λούντβιχ Κίντε | Γερμανία | ειδικός απεσταλμένος σε πολλές διαπραγματεύσεις για την ειρήνη | |
1928 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1929 | Φρανκ Κέλογκ | Ηνωμένες Πολιτείες | «για τη συνθήκη Κέλογκ – Μπριάντ» |
1930 | Νάθαν Σέντερμπλομ | Σουηδία | ηγέτης του κινήματος του οικουμενισμού στον 20ό αιώνα |
1931 | Τζειν Ανταμς | Ηνωμένες Πολιτείες | ιδρύτρια και πρόεδρος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Γυναικών για την Ειρήνη και την Ελευθερία |
Νίκολας Μάρεϊ Μπάτλερ | Ηνωμένες Πολιτείες | για την προώθηση της συνθήκης Κέλογκ – Μπριάντ | |
1932 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1933 | Νόρμαν Έιντζελ | Ηνωμένο Βασίλειο | συγγραφέας, μέλος της εκτελεστικής Επιτροπής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και του Διεθνούς Συμβουλίου Ειρήνης |
1934 | Αρθουρ Χέντερσον | Ηνωμένο Βασίλειο | πρόεδρος της Διάσκεψης για τον Αφοπλισμό του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών |
1935 | Καρλ φον Οσιέτσκι | Γερμανία | Γερμανός δημοσιογράφος και πρωτοπόρος του κινήματος για την ειρήνη |
1936 | Κάρλος Σααβέδρα Λάμας | Αργεντινή | πρόεδρος της Κοινωνίας των Εθνών και διαμεσολαβητής στον πόλεμο μεταξύ Παραγουάης και Βολιβίας. |
1937 | Ρόμπερτ Σέσιλ | Ηνωμένο Βασίλειο | ιδρυτής και πρόεδρος της Διεθνούς εκστρατείας για την Ειρήνη |
1938 | Διεθνές Γραφείο Νάνσεν για τους Πρόσφυγες | Ελβετία | |
1939 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1940 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1941 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1942 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1943 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1944 | Ερυθρός Σταυρός | Ελβετία | απονεμήθηκε το 1945 |
1945 | Κόρντελ Χαλ | Ηνωμένες Πολιτείες | «για τη συμμετοχή του στην ίδρυση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών» |
1946 | Έμιλι Γκριν Μπαλτς | Ηνωμένες Πολιτείες | Επίτιμη διεθνής πρόεδρος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Γυναικών για την Ειρήνη και την Ελευθερία |
Τζον Ράλι Μοτ | Ηνωμένες Πολιτείες | πρόεδρος του Διεθνούς Ιεραποστολικού Συμβουλίου και της Παγκόσμιας Ένωσης των Χριστιανικών Αδελφοτήτων Νεολαίας | |
1947 | Αμερικανοί Κουακέροι Κουακέροι της Βρετανίας |
Ηνωμένο Βασίλειο Ηνωμένες Πολιτείες |
εκ μέρους της οργάνωση των Κουακέρων |
1948 | Δεν απονεμήθηκε [α] [β] | ||
1949 | Λόρδος Τζον Μπόιντ | Ηνωμένο Βασίλειο | Γενικός διοικητής του Οργανισμού Τροφίμων και Αγροτικών Προϊόντων, πρόεδρος του Διεθνούς Συμβουλίου για την ειρήνη, πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Οργανισμών για την Ειρήνη |
1950 | Ραλφ Μπαντς | Ηνωμένες Πολιτείες | «για την επιτυχή διαμεσολάβησή του μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, που είχε αποτέλεσμα την υπογραφή συνθήκης ανακωχής το 1948» |
1951 | Λεόν Ζιό | Γαλλία | πρόεδρος της Διεθνούς επιτροπής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αντιπρόεδρος της Διεθνούς Συνομοσπονδίας των Ελεύθερων Σωματείων |
1952 | Αλμπερτ Σβάιτσερ | Γαλλία | «για την φιλοσοφία του σχετικά με το «σεβασμό της ζωής» , η οποία εκφράστηκε μέσα από πολλούς τρόπους και κυρίως με την ίδρυση του νοσοκομείου Λαμπέν στη Γκαμπόν» |
1953 | Τζορτζ Μάρσαλ | Ηνωμένες Πολιτείες | για το σχέδιο Μάρσαλ |
1954 | Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες | Ηνωμένα Έθνη | |
1955 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1956 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1957 | Λέστερ Μπόουλς Πίρσον | Καναδάς | προέδρος της έβδομης γενικής συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών για την αποστολή ειρηνευτικών δυνάμεων στην αντιμετώπισης της κρίσης στο Σουέζ |
1958 | Ζορζ Πιρ | Βέλγιο | ηγέτης του Τάγματος των Δομινικανών, οργανισμού με σκοπό την ανακούφιση των προσφύγων |
1959 | Φίλιπ Νόελ-Μπέικερ | Ηνωμένο Βασίλειο | «για τη μακρόχρονη συνεισφορά του στη διεθνή ειρήνη και συνεργασία» |
1960 | Αλμπερτ Λουτούλι | Νότια Αφρική | πρόεδρος του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου |
1961 | Νταγκ Χάμαρσελντ | Σουηδία | γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών |
1962 | Λάινους Πόλινγκ | Ηνωμένες Πολιτείες | «για την εκστρατεία του ενάντια στις δοκιμές πυρηνικών όπλων» |
1963 | Ερυθρός Σταυρός | Ελβετία | |
1964 | Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ | Ηνωμένες Πολιτείες | ηγέτης της Συνδιάσκεψης της Χριστιανικής Ηγεσίας των Πολιτειών του Νότου, οργανωτής εκστρατειών για τα ανθρώπινα δικαιώματα |
1965 | Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά (UNICEF) | Ηνωμένα Έθνη | |
1966 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1967 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1968 | Ρενέ Κασέν | Γαλλία | πρόεδρος του Ευρωπαικού Δικαστήρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. |
1969 | Διεθνής Οργανισμός Εργασίας | Ελβετία | |
1970 | Νόρμαν Μπόρλογκ | Ηνωμένες Πολιτείες | «για την έρευνα που διεξήγε στο διεθνές κέντρο βελτίωσης καλαμποκιού και σιταριού » |
1971 | Βίλλυ Μπραντ | Δυτική Γερμανία | «για την πολιτική της Δυτικής Γερμανίας, που άσκησε, η οποία εμπεριείχε μία αναθεωρημένη αντιμετώπιση απέναντι στην ανατολική Ευρώπη και την ανατολική Γερμανία |
1972 | Δεν απονεμήθηκε [α] | ||
1973 | Χένρυ Κίσινγκερ Λι Ντουκ Το (αρνήθηκε το βραβείο) |
Ηνωμένες Πολιτείες Βιετνάμ |
για την επίτευξη της ειρήνης στο Βιετνάμ |
1974 | Σον Μακμπράιντ Εϊσάκου Σάτο |
Ιρλανδία Ιαπωνία |
πρόεδρος της Διεθνούς Αμνηστείας του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης στη Γενεύη και επικεφαλής της επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών στη Ναμίμπια. πρωθυπουργός της Ιαπωνίας |
1975 | Αντρέι Ζαχάροφ | ΕΣΣΔ | «για τις εκστρατείες του για τα ανθρώπινα δικαιώματα» |
1976 | Μπέτι Ουίλιαμς Μέιριντ Κόριγκαν |
Ηνωμένο Βασίλειο | ιδρύτριες της Κοινότητας του Λαού της Ειρήνης |
1977 | Διεθνής Αμνηστία | Ηνωμένο Βασίλειο | «για την εκστρατεία της ενάντια στην αιχμαλωσία» |
1978 | Μοχάμεντ Ανουάρ ελ-Σαντάτ Μεναχέμ Μπέγκιν |
Αίγυπτος Ισραήλ |
«για τις διαπραγματεύσεις τους στη διαμάχη μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ» |
1979 | Μητέρα Τερέζα | Αλβανία Ινδία |
«για τις εκστρατείες της σχετικά με την ενημέρωση για τη φτώχεια» |
1980 | Αδόλφο Περέζ Εσκιβέλ | Αργεντινή | «για τον αγώνα του για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» |
1981 | Γραφείο του Υπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες | Ηνωμένα Έθνη | |
1982 | Άλβα Μίρνταλ Αλφόνσο Γκαρσία Ρόμπλες |
Σουηδία Μεξικό |
απεσταλμένοι του γραφείου αφοπλισμού του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών |
1983 | Λεχ Βαλέσα | Πολωνία | ιδρυτής της Αλληλεγγύης |
1984 | Ντέσμοντ Τούτου | Νότια Αφρική | «για τη συνεισφορά του στην αντιμετώπιση του απαρτχάιντ» |
1985 | Διεθνής οργάνωση Γιατροί για την Αποφυγή Πυρηνικού Πολέμου | Ηνωμένες Πολιτείες | «για τη γνωστοποίηση των καταστροφικών επιπτώσεων της καταστροφικών συνεπειών των πυρηνικών
for spreading authoritative information and by creating an awareness of the catastrophic consequences of atomic warfare. |
1986 | Eλί Βιζέλ | Ηνωμένες Πολιτείες Ρουμανία |
συγγραφέας του βιβλίου Η νύχτα, στο οποίο περιγράφει πως επέζησε από το ολοκαύτωμα |
1987 | Όσκαρ Αρίας | Κόστα Ρίκα | για τις προσπάθειές του ώστε να τερματιστούν οι εμφύλιες συρράξεις στα κράτη της Κεντρικής Αμερικής |
1988 | Eιρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ | Ηνωμένα Έθνη | για τη συμμετοχή τους στην αντιμετώπιση πολυάριθμων διαμαχών από το 1956. Μέχρι τη στιγμή της βράβευσης 736 άνθρωποι διαφόρων εθνικοτήτων είχαν χάσει τη ζωή τους σε ειρηνευτικές αποστολές. |
1989 | Τενζίν Γκιάτσο, ο 14ος Δαλάι Λάμα | Θιβέτ | για τη συνεχή αντίσταση του στη χρήση όπλων από το λαό του στον αγώνα τους για την απελευθέρωσή τους |
1990 | Μιχαήλ Γκορμπατσώφ | ΕΣΣΔ | «για τον ηγετικό του ρόλο στην επικράτηση της ειρήνης, που σήμερα χαρακτηρίζει πολλά μέρη της διεθνούς κοινότητας» |
1991 | Αούνγκ Σαν Σούου Κίι | Μιανμάρ | «για τον ειρηνικό και μη-βίαιο αγώνα της κατά της στρατιωτικής δικτατορίας" |
1992 | Ριγκομπέρτα Μεντσού | Γουατεμάλα | «για τη συνεισφορά της στην κοινωνική δικαιοσύνη και τις διαπραγματεύσεις της για τα
δικαιώματα των Ινδιάνων» |
1993 | Νέλσον Μαντέλα Φρεντερίκ Ντε Κλερκ |
Νότια Αφρική | «για τη συνεισφορά τους στον ειρηνικό τερματισμό του απαρτχάιντ και για τη θεμελίωση μιας νέας δημοκρατικής Νότιας Αφρικής» |
1994 | Γιασέρ Αραφάτ Σιμόν Πέρες Γιτζάκ Ράμπιν |
Δυτική Όχθη Ισραήλ Ισραήλ |
«για το ρόλο τους στις ειρηνευτικές συνομιλίες ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Παλαιστινίους» |
1995 | Τζόζεφ Ρότμπλαντ Pugwash Conferences on Science and World Affairs |
Πολωνία Ηνωμένο Βασίλειο Καναδάς |
«για τη συνεισφορά τους στην εξάλλειψη του ρόλου των πυρηνικών όπλων στη διεθνή πολιτική» |
1996 | Κάρλος Φιλίπε Σιμένες Μπέλο Ζοζέ Ράμος Ορτά |
Ανατολικό Τιμόρ | «για την προσπαθειά τους προς μία ειρηνική επίλυση των διαφορών στο Ανατολικό Τιμόρ» |
1997 | Διεθνής Εκστρατεία για την Απαγόρευση των Ναρκών Τζόντι Ουίλιαμς |
Ηνωμένες Πολιτείες | "για τη συνεισφορά τους στην απαγόρευση και τον αφοπλισμό ναρκών εδάφους" |
1998 | Τζων Χιουμ Ντειβίντ Τριμπλ |
Ηνωμένο Βασίλειο | «για την προσπάθεια τους προς εξεύρεση λύσης στις διαμάχες της Βόρειας Ιρλανδίας» |
1999 | Γιατροί Χωρίς Σύνορα | Βέλγιο | «για την αναγνώριση της πρωτοπόρου ανθρωπιστικής τους συνεισφοράς σε πολλές ηπείρους»[11] |
2000 | Κίμ Ντάε Γιούνγκ | Νότια Κορέα | «για τη συνεισφορά του στην επικράτηση της δημοκρατίας και την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σ τη Νότια Κορέα και στην Ανατολική Ασία γενικότερα και για τις ειρηνικές του διαπραγματεύσεις με τη Βόρεια Κορέα»[12] |
2001 | Ηνωμένα Έθνη Κόφι Ανάν |
Ηνωμένα Έθνη Γκάνα |
«για τη δουλεία τους στη δημιουργία ενός ειρηνικότερου και καλύτερα οργανωμένου κόσμου»[13] |
2002 | Τζίμυ Κάρτερ | Ηνωμένες Πολιτείες | «για την επί δεκαετίες προσπάθεια του να βρει ειρηνικές λύσεις σε διεθνείς διαμάχες, να προάγει τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και να προωθήσει την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη»[14] |
2003 | Σιρίν Εμπάντι | Ιράν | «για την προσπάθεια της για την επικράτηση της δημοκρατίας και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και ιδιαίτερα για τον αγώνα της για τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών»[15] |
2004 | Ουανγκάρι Μαατάϊ | Κένυα | «για τη συνεισφορά της στην αειφόρο ανάπτυξη, τη δημοκρατία και την ειρήνη»[16] |
2005 | Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας Μοχάμεντ ελ Μπαραντέι |
Ηνωμένα Έθνη Αίγυπτος |
«για τις προσπάθειες τους στην αποτροπή της χρήσης πυρηνικών όπλων για στρατιωτικούς σκοπούς και στη διασφάλιση ότι η χρήση της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς θα γίνεται με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια»[17] |
2006 | Μοχάμεντ Γιουνούς Γκραμίν Μπανκ |
Μπαγκλαντές | «για τη δημιουργία οικονομικών και κοινωνικών ευκαιριών για τους φτωχούς, και ιδίως για τις γυναίκες, μέσω της καινοτόμου εργασίας τους στη χορήγηση μικρών δανείων και εγγυήσεων»[18] |
2007 | Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος Αλ Γκορ |
Ηνωμένα Έθνη Ηνωμένες Πολιτείες |
«για την προσπάθεια τους να αντληθεί γνώση σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές που προκλήθηκαν από τον ανθρώπινο παράγοντα και για το ότι έβαλαν τα θεμέλια για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών»[19] |
[Επεξεργασία] Σημειώσεις
- α Όλες τις χρονιές που δεν απονεμήθηκε το βραβείο, το αντίστοιχο ποσό κατατέθηκε στο Ειδικό Ταμείο για την Ειρήνη.
- β Το 1948, έτος θανάτου του Γκάντι, η επιτροπή βράβευσης απέφυγε να απονείμει βραβείο με τον ισχυρισμό ότι εκείνη τη χρονιά δεν υπήρχε κατάλληλος εν ζωή υποψήφιος. Αργότερα, το 1989, ο πρόεδρος της επιτροπής ισχυρίστηκε ότι ήταν ένα είδος φόρου τιμής προς το πρόσωπό του. Πολλοί ισχυρίζονται πάντως ότι ο Γκάντι θα βραβευόταν εκείνη τη χρονιά, αλλά η δολοφονία του απέτρεψε τη βράβευση του. [20]
[Επεξεργασία] Παραπομπές
- ↑ http://portal.kathimerini.gr/4Dcgi/4dcgi/_w_articles_kathextra_10_10/10/2006_167408
- ↑ http://www.nobel.no/eng_com_nor.html
- ↑ http://www.nobel.no/eng_com_nom.html
- ↑ http://nobelprize.org/nomination/peace/database.html
- ↑ Richardson, Gunnar, Förtroligt and hemligt : kunglig utrikespolitik och svensk neutralitet under andra världskriget. Stockholm : Carlsson, 2007
- ↑ http://nobelprize.org/peace/articles/controversies/index.html
- ↑ Tønnesson, Øyvind (1999-12-01). Mahatma Gandhi, the Missing Laureate. The Nobel Foundation. Ανακτήθηκε 2007-10-17 .
- ↑ http://nobelprize.org/prize_announcements/peace/ask_questions.html
- ↑ http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1989/presentation-speech.html
- ↑ http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1992/tum-bio.html
- ↑ http://www.hri.org/cgi-bin/brief?/news/greek/mpegr/1999/99-10-15.mpegr.html#06
- ↑ http://www.hri.org/news/greek/apegr/2000/00-10-13.apegr.html#01
- ↑ http://www.hri.org/cgi-bin/brief?/news/greek/apegr/2001/01-10-12.apegr.html#01
- ↑ http://www.hellenic.org/news/greek/mpegrb/2002/02-10-11.mpegrb.html#04
- ↑ http://www.voanews.com/greek/archive/2003-10/a-2003-10-10-7-1.cfm
- ↑ http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathcommon_2_13/11/2004_1283466
- ↑ http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=655099
- ↑ http://www.euro2day.gr/articles/113256/
- ↑ http://www.ert.gr/nature/index.php?option=com_content&task=view&id=145&Itemid=121
- ↑ Mahatma Gandhi, the Missing Laureate, Nobelprize.org
[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Βραβεία Νόμπελ για την ειρήνη:Εκατό χρόνια ιστορίας (αφιέρωμα του in.gr)
- (Αγγλικά) Κατάλογος των βραβευθέντων με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης
- (Αγγλικά) Οι τελετές βράβευσης των βραβείων Νόμπελ
- (Αγγλικά) Επίσημη ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Νόμπελ
- (Αγγλικά) Τα μετάλλια των βραβείων Νόμπελ κα του Βραβείου Νόμπελ Ειρήνης (άρθρο της Μπριγκίτε Λεμέλ για την ιστορία και τη σχεδίαση των μεταλλίων)
- (Αγγλικά) Βάση δεδομένων με τις υποψηφιότητες για το βραβείο την περίοδο 1901-1955
- (Αγγλικά) Ιστοσελίδα της νορβηγικής επιτροπής Νόμπελ
- (Αγγλικά) Τι κερδίζουν οι βραβευθέντε με το βραβείο
Το περιεχόμενο του άρθρου βασίζεται στο αντίστοιχο άρθρο της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL. (ιστορικό/συντάκτες). |