Mynyddog Mwynfawr
Oddi ar Wicipedia
Mynyddog Mwynfawr oedd brenin (o bosib) teyrnas Gododdin yn yr Hen Ogledd, rywbryd rhwng 500 a 600 OC. Ni wyddys ym mha lle 'roedd ei lys - efallai Dineiddin (Dùn Èadainn), efallai Caereiddyn (ger Bo'ness ar yr Iwdew Forth), efallai Tref Pren (Traprain Law, Dwyrain Llwyddion, ger East Linton).
Mae o'n enwog am ei fod yn bennaeth y Gododdin pan ymosododd eu llu ar yr Eingl yn Nghatraeth (ger Richmond, Gogledd Swydd Efrog), lle cawsant eu difetha bron yn llwyr gan y Deifr. Fe goffheir hyn yn Y Gododdin, cerdd a briodolir i Aneirin:
Gwyr a aeth Gatraeth oed fraeth eu llu. Y gwŷr a aeth i Gatraeth oedd yn llu barod glasved eu hancwyn a gwenwyn vu. Medd newydd eu pleser - a gwenwyn fu trychant trwy beiryant en catau. Tri chant yn marchogaeth i'r frwydr a gwedy elwch tawelwch vu. Ac wedi'r dathliad bu tawelwch ket elwynt lanneu e benydu. Er yr aethant i lannau i gael maddeuant dadyl dieu agheu y eu treidu. mae'n ddi-au mai angau oedd eu ffawd
[golygu] Darllen pellach
- Ifor Williams (gol.), Canu Aneirin (Caerdydd, 1958)
|
|
---|---|
Teyrnasoedd: |
Aeron • Dál Riata • Elmet • Gododdin • Manaw Gododdin • Rheged • Ystrad Clud |
Pobl: |
Aneirin • Brân Galed • Coel Hen • Cunedda • Cyndeyrn • Cynfarch • Dyfnwal Frych • Dygynnelw • Elffin ap Gwyddno • Fflamddwyn • Gwallog • Gwenddolau • Llywarch Hen • Mynyddog Mwynfawr • Myrddin Wyllt • Nudd Hael • Owain ab Urien • Rhiwallon fab Urien • Rhun fab Urien • Rhydderch Hael • Talhaearn • Taliesin • Tristfardd • Tudwal Tudclyd • Urien Rheged |
Lleoedd: |
Arfderydd • Alclut • Catraeth • Caer Liwelydd • Coed Celyddon • Din Eidyn • Dunragit • Ynys Metcauld |
Gweler hefyd: |