Стэфан Баторый
З Вікіпедыя.
Стэ́фан БАТО́РЫЙ (венг.: Báthory István, простамоўнае Сцяпан Батура; 27 верасня 1533 – 12 снежня 1586), кароль польскі, вялікі князь літоўскі.
Нарадзіўся на тэрыторыі сучаснай Румыніі. Паходзіў з венгерскага роду Баторыяў, з лініі Шо́мля (z Somlyó). З 15 гадоў на вайсковай службе ў караля Чэхіі і Венгрыі Фердынанда. Разам з ім быў у Італіі, вучыўся ў Падуі. Служыў у сямігародскага князя Януша Зігмунда з Заполья, быў паслом пры імператары Максіміляне II. Пасля разрыву адносінаў паміж гэтымі краінамі немцы тры гады трымалі яго закладнікам.
Пасля смерці Януша з Заполья стаў князем Сямі Гарадоў. Калі кароль польскі і вялікі князь літоўскі Генрык Валезы ўцёк у Францыю, Стэфан Баторый выставіў сваю кандыдатуру на сталец Рэчы Паспалітай і быў абраны (снежань 1575). Каранаваны 1 мая 1576, каранаваны на вялікага князя літоўскага ў чэрвені 1576.
Зрабіў значны ўклад ва ўмацаванне Рэчы Паспалітай, спрыяў падняццю яе аўтарытэту ў Еўропе. Прывёў Лівонскую вайну да задавальняльнага, для Рэчы Паспалітай, выніку.
Пры Баторыі кожны трэці сойм праходзіў у Гародні. У ВКЛ замест гаспадарскага суда як вышэйшай судовай інстанцыі былі зацверджаныя шляхецкія выбарныя трыбуналы.
Сваю рэзідэнцыю Стэфан Баторый трымаў у Гродне, у Старым замку. Жыхарам Гродна ён даў пэўныя ільготы. Падтрымліваў сяброўскія адносіны з Каспарам Бекешам.
Памёр у Гродне. З-за таго, што прычына яго смерці выклікала спрэчку паміж прыдворнымі медыкамі, было праведзенае першае на тэрыторыі Усходняй Еўропы анатамаванне трупа (14 снежня 1586).
[правіць] У Сеціве
| Папярэднікі | Стэфан Баторый | Наступнікі |
| Генрых III Валуа | кароль Польшчы 1576—1586 |
Жыгімонт Ваза |
| Генрых III Валуа | вялікі князь літоўскі 1576—1586 |
Жыгімонт Ваза |
|
|
|
|---|---|
| Князі палян |
Земавіт — Лешэк — Земамысл
|
| Каралі Польшчы |
Мешка I — Баляслаў I Храбры — Мешка II — Безпрым — Мешка II — Баляслаў Забыты — Казімір I Аднавіцель — Баляслаў II Смелы — Уладзіслаў I Герман — Баляслаў III Крывавусты — Збігнеў |
| Князь-прынцэпс Польшчы |
Уладзіслаў II Выгнаннік — Баляслаў IV Кучаравы — Мешка III Стары |
| Князь Кракава |
Казімір II Справядлівы — Мешка III Стары — Казімір II Справядлівы — Елена Усеваладаўна — Лешэк Белы — Мешка III Стары — Лешэк Белы — Мешка III Стары — Уладзіслаў III Танканогі — Лешэк Белы — Мешка IV — Лешэк Белы — Уладзіслаў III Танканогі — Конрад I Мазавецкі — Генрых I Барадаты — Генрых II Набожны — Конрад I Мазавецкі — Баляслаў V Сарамлівы — Лешэк Чорны — Генрых IV Пробус — Пржэмысл
|
| Пржэмыславічы |
Вацлаў II Чэшскі — Вацлаў III Чэшскі |
| Пясты (князі Кракава) |
Уладзіслаў Лакеток |
| Каралі Польшчы |
Уладзіслаў Лакеток — Казімір III Вялікі |
| Анжу | |
| Ягелоны |
Ягайла (Уладзіслаў II) — Уладзіслаў III Варнскі — Казімір IV Ягелон — Ян I Ольбрахт — Аляксандр Ягелон — Жыгімонт I Стары — Жыгімонт II Аўгуст |
| Выбарныя каралі |
Генрых Валуа — Ганна Ягелонка — Стэфан Баторый — Жыгімонт III — Уладзіслаў IV — Ян II Казімір — Міхась Карыбут Вішнявецкі — Ян III Сабескі — Аўгуст II Моцны — Станіслаў Ляшчынскі — Аўгуст II Моцны — Станіслаў Ляшчынскі — Аўгуст III — Станіслаў Аўгуст Панятоўскі |
| Царства Польскае |
Аляксандр I — Мікалай I — Часавы ўрад — Мікалай I — Аляксандр II — Аляксандр III — Мікалай II |
