Michael Jackson

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Michael Jackson
Michael Jackson trong video Remember the Time (1994).
Thông tin nghệ sĩ
Nghệ danh	Michael Joe Jackson
Ngày sinh	29 tháng 8, 1958 (49 tuổi)
Nơi sinh	Gary, Indiana, Mỹ
Thể loại	Pop, R&B[1]
Nghề nghiệp	ca sĩ, nhạc sĩ, nhà thu âm, nhà tổ chức
Nhạc cụ	Piano, trống, ghi ta, keyboards
Năm hoạt động	1968–nay
Hãng đĩa	Motown (1968–1976) Epic (1976–2006)
Nghệ sĩ liên quan	The Jackson 5
Trang web	Michaeljackson.com

Michael Joseph Jackson (sinh ngày 29 tháng 8 năm 1958), thường được biết đến với tên gọi MJ hay Ông hoàng nhạc Pop, là một ca sĩ, nhạc sĩ, nhà giải trí người Mỹ và là một biểu tượng về sự thành công cũng như những tranh cãi xung quanh đời tư của mình.

Có thể coi Michael Jackson là một trong những ca sĩ quan trọng nhất trong làng nhạc Pop thế giới trong vòng 30 năm qua. Anh được đánh giá rộng rãi như một ca sĩ có những bản thu âm thành công và phổ biến nhất trong lịch sử âm nhạc; biểu diễn những điệu nhảy phức tạp, điêu luyện như điệu robot và điệu moonwalk; đồng thời đã vạch ra những xu hướng chủ đạo mới cho âm nhạc và vũ đạo của thế giới nói chung và của nước Mỹ nói riêng. Trong suốt gần 40 năm sự nghiệp ca hát, Michael Jackson đã đạt được rất nhiều thành tựu lớn trong nền công nghiệp âm nhạc. Đó là: Tạo ra một cuộc cách mạng về sự thay đổi những video clip ca nhạc^[2], tao ra khuynh hướng thành lập những công ty phát hành album để sinh lợi nhuận^[3], thống trị nền nhạc Pop trong hai thập niên 80 và 90^[4], trở thành ca sĩ da màu đầu tiên có một số lượng người hâm mộ vô cùng đông đảo trên MTV^[5], và đồng thời còn dẫn dắt những kênh truyền hình âm nhạc trẻ tuổi khác thoát khỏi sự khó khăn lúc ban đầu. Giọng hát, phong cách và những điệu nhảy đặc biệt của Michael Jackson đã ảnh hưởng to lớn và sản sinh ra một thế hệ những ca sĩ hip-hop, R&B ngày này. Anh đã được sách kỷ lục Guinness gọi bằng một cái tên tượng trưng: "Nhà giải trí thành công nhất mọi thời đại"^[6].

Michael Jackson bắt đầu sự nghiệp âm nhạc của mình từ khi mới lên 5 trong vai trò hát chủ đạo của ban nhạc The Jackson 5^[7]. Anh phát hành đĩa thu âm solo đầu tiên của mình vào năm 1971 mang tên Got To Be There trong khi vẫn là thành viên của ban nhạc. Trong sự nghiệp solo của mình, Jackson đã lập được một kỷ lục lớn: "Album bán chạy nhất trong lịch sử âm nhạc" dành cho Thriller (1983)^[8] với 104 triệu đĩa được bán ra trên toàn thế giới. Sau Thriller, anh tiếp tục phát hành các album thuộc loại đầu bảng thế giới như Bad (1987), Dangerous (1991), HIStory (1995)... Michael Jackson đã giành được tới 13 giải Grammy^[9] và có 13 đĩa đơn quán quân trên bảng xếp hạng Billboard Hot 100 của Mỹ, nhiều hơn bất kỳ một nam ca sĩ nào khác trong kỷ nguyên Hot 100 (1958-nay)^[10]. Tháng 11 năm 2006, Giải thưởng Âm nhạc Thế giới ghi nhận rằng Michael Jackson đã bán được khoảng 750 triệu đĩa hát trên toàn thế giới^[11], đưa anh trở thành một trong những ca sĩ bán được nhiều đĩa hát nhất mọi thời đại, cùng với The Beatles và Elvis Presley.

Từ 1988-2005, Michael Jackson sống ở điền sản Neverland Ranch (thuộc quyền sở hữu của anh), nơi anh cho xây dựng một công viên giải trí và vườn thú tư dành cho trẻ em khó khăn và ốm yếu. Tuy nhiên, tin đồn về những bữa tiệc thâu đêm và cảnh những đứa trẻ thường xuyên ngủ trên giường hoặc phòng ngủ của Michael Jackson đã bị phát giác. Những thông tin này chính thức bị đưa ra ánh sáng khi lần đầu tiên anh bị buộc tội lạm dụng tình dục trẻ em. Mối quan hệ "mập mờ" này một lần nữa bị đưa ra trước công chúng khi bộ phim tài liệu Sống cùng Michael Jackson đã được công chiếu trên truyền hình. Kết quả là anh đã phải bồi thường một khoản tiền khá lớn cho những đứa trẻ trên.

[sửa] Tiểu sử

[sửa] 1958-1980:Thơ ấu và khởi đầu sự nghiệp

Michael Jackson sinh ra tại hạt Gary, tiểu bang Indiana trong một gia đình công nhân. Anh là đứa con thứ 8 trong số 10 người con của Joseph (Joe) và Katherine Jackson. Katherine, thành viên của một tổ chức tin rằng thế giới sắp đến ngày tận thế và mọi người sẽ sa xuống địa nguc (Jehovah's Witness) đã dạy dỗ bọn trẻ với tư tưởng đó; trong khi Joe, lúc đầu đã học với những thành viên khác của tổ chức nhưng cuối cùng đã quyết định không tham gia. Những đứa trẻ trong gia đình Jackson thường bị cha quất vào mông hoặc đánh bằng roi da nếu cư xử không đúng đắn hoặc làm điều gì bậy bạ^[12]. Ông Joe mặc dù là là công nhân làm thuê trong một xưởng sản xuất thép nhưng lại thường đi biểu diễn với một ban nhạc tên là "The Falcons". Michael Jackson đã sớm bộc lộ năng khiếu âm nhạc và đã cùng người anh trai thành lập một ban nhạc vào năm 1964. Trong suốt thời kỳ này, những anh chàng Jackson đã đi lưu diễn khắp bang Indiana. Và sau khi thắng giải trong một cuột thi biểu diễn với ca khúc My Girl của ban nhạc The Temptations, họ bắt đầu biểu diễn với tư cách là một ban nhạc chuyên nghiệp tại Chicago, Illinois, rồi sau đó sang cả vùng Đông Mỹ và Trung Mỹ. Tuy nhiên lắm lúc ban nhạc cũng phải biểu diễn trong những hộp đêm, thậm chí những đứa bé nhất còn phải mở màn cho màn múa thoát y hoặc những "trò" khác của người lớn để kiếm tiền^[13]. Năm 1966 ban nhạc đổi tên từ "The Jackson Brothers" thành The Jackson 5, trong đó Michael Jackson và anh ba Jermaine Jackson là người hát chính. The Jackson 5 đã tiến hành thử giọng rồi ký kết hợp đồng thu âm với hãng đĩa Motown Records vào năm 1968^[14]. Ban nhạc đã đánh động sân khấu ca nhạc nước Mỹ với 4 đĩa đơn đầu tay là I Want You Back, The Love You Save, ABC và I'll Be There đều đứng ở vị trí quán quân trong bảng xếp hạng Billboard Hot 100, đây là thành tích đầu tiên mà một ban nhạc đạt được từ trước đến giờ trong làng ca nhạc^[13]. Nếu trong vai trò một ca sĩ solo thì Michael Jackson đã phát hành tổng cộng 4 album với hãng đĩa Motown, trong đó có Got To Be There năm 1971 và Ben năm 1972. Hai album này phát hành hai đĩa đơn cùng tên và một bản thu âm lại ca khúc Rockin' Robin của Bobby Day và thu được một số thành công nhất định.

Doanh thu của The Jackson 5 bắt đầu sụt giảm vào năm 1973 khi mối quan hệ giữa ban nhạc và Motown bắt đầu xấu đi: hãng đĩa từ chối thẳng thừng một số đòi hỏi của họ. Năm 1976, The Jackson 5 lại ký hợp đồng thu âm với hãng đĩa CBS Records. Khi thông tin này đến tai Motown, họ đã kiện ban nhạc ra tòa vì đã phá bỏ hợp đồng trước thời hạn. Vụ kiện thực ra khá rắc rối vì trước đó anh cả Jermaine đã kết hôn với con gái của chủ hãng đĩa Motown. Kết quả là anh em nhà Jackson đã mất luôn cả quyền sử dụng tên và logo ban nhạc "The Jackson 5" cùng với sự ra đi của người hát chính Jermaine^[15]. Sau đó thì ban nhạc đã quyết định đổi tên thành "The Jackson" với sự thế chỗ Jermaine bởi người em út Randy Jackson và tiếp tục sự nghiệp ca hát khá thành công: lưu diễn quốc tế và phát hành thêm 6 album từ năm 1976 đến 1984 với sự trở lại của Jermaine vào năm 1983, tăng số thành viên ban nhạc lên con số 6. Cũng trong khoảng thời gian này Michael Jackson là người sáng tác ca khúc chính cho nhóm, "ra lò" một số nhạc phẩm hit như Shake Your Body (Down to the Ground), This Place Hotel và Can You Feel It. Năm 1978, Michael đóng vai một người ăn mặc rách rưới trong the Witz với ca sĩ Diana Ross^[16], bạn hát trong hãng đĩa cũ. Những ca khúc trong bộ phim nhạc này được soạn thảo bởi Quincy Jones, người bắt đầu xây dựng mối quan hệ làm ăn với Michael trong suốt quá trình thực hiện bộ phim. Ông đã quyết định sản xuất cho Michael Jackson một album trong vòng 4 năm tới.

[sửa] Thập niên 1980

[sửa] Album Off The Wall

Michael trong video của đĩa đơn đầu tiên của album Off the Wall, Don't Stop 'Til You Get Enough (1979).

Off The Wall, phát hành năm 1979, thành công rực rỡ trên toàn thế giới và lập một kỷ lục trong lịch sử âm nhạc, trở thành album đầu tiên từ trước tới giờ xuất bản 4 đĩa đơn top ten, trong đó bao gồm đĩa đơn quán quân Don't Stop 'Til You Get Enough và Rock With You^[7]. Album này đạt vị trí #3 trên bảng xếp hạng Billboard Hot 200 album, với 48 tuần liên tiếp trong tốp 20^[17]. Quincy Jones và Michael Jackson cùng hợp tác thực hiện album với phần nhạc và lời bởi Michael, Stevie Wonder và Paul McCartney. Album cho thấy một hình ảnh mới của Michael Jackson, không còn phải dựa dẫm vào những người anh của mình để phát triển sự nghiệp^[18]. Off The Wall làm cho người nghe phấn chấn vì những giai điệu nhạc dance sôi động cuốn hút, và từ bỏ dần loại nhạc disco trước đó^[18]. Kết quả là album đã bán được 20 triệu đĩa trên toàn thế giới^[19]. Mặc dù album đã rất thành công nhưng Michael Jackson cảm thấy hơi tiếc nuối vì lẽ ra nó phải có một sức ảnh hưởng rộng rãi hơn và xác định album tiếp theo phải thành công ngoài sức tưởng tượng.

Tháng 1 năm 1980, Jackson có được giải thưởng đầu tiên trong sự nghiệp ca hát solo tại lễ trao giải American Music Awards. Anh giành giải "Album Soul/R&B được yêu thích nhất" cho Off The Wall, "Nam nghệ sĩ Soul/R&B được yêu thích nhất" và "Bài hát Soul/R&B được yêu thích nhất" cho Don't stop 'Til You Get Enough^[7]. Một tháng sau đó, Michael cũng giành được 2 giải Billboard cho "Top Black Artist" và "Top Black Album". Ngày 27/02/1980, anh thắng giải Grammy đầu tiên trong sự nghiệp: "Màn trình diễn R&B xuất sắc nhất của nam nghệ sĩ" dành cho Don't Stop 'Til You Get Enough^[7] .

Hơn 25 năm sau ngày phát hành, album Off The Wall vẫn luôn được cho là một mốc son đầu tiên trong sự nghiệp, mở đầu cho những thành công đỉnh cao sau này của nam ca sĩ thiên tài Michael Jackson. Năm 2003, chương trình truyền hình VH1 đánh giá Off The Wall ở #36 trong danh sách những album hay nhất mọi thời đại^[20]. Cũng với danh sách trên, tạp chí Rolling Stone xếp nó ở #68^[21].

[sửa] Album Thriller

Một cảnh trong video Billie Jean (1983). Bài hát này đứng vững ở vị trí #1 trong bảng xếp hạng Billboard Hot 100 trong 7 tuần. Đây cũng được coi là một trong những bài hát xuất sắc nhất do Michael Jackson sáng tác.

Tháng 11 năm 1983, truyện kể E.T the Extra-Terrestrial được phát hành, bao gồm một câu chuyện do Michael Jackson đọc kèm theo một bài hát Someone in the Dark. Album này sau đó đã giành một giải Grammy cho "Album xuất sắc nhất dành cho trẻ em". Vào ngày đầu tiên của tháng sau đó, tức 01/12, Michael phát hành album thứ 2 do hãng đĩa Epic sản xuất, Thriller. Đây chính là album bán chạy nhất trong lịch sử âm nhạc với số lượng khổng lồ bán ra khoảng 104 triệu đĩa hát. Album trở thành đĩa hát đầu tiên trong lịch sử có 7 đĩa đơn top ten trong bãng xếp hạng BillBoard Hot 100 trong đó có Billie Jean, với video clip ca nhạc đầu tiên của một ca sĩ da màu được chiếu thường xuyên trên MTV, Beat It và bài hát cùng tên album. Thriller đứng vững ở vị trí quán quân trên bảng xếp hạng BillBoard Hot 200 Album trong 37 tuần và có mặt trong bảng xếp hạng này trong 122 tuần. Nó cũng được 27 lần chứng nhận đĩa Bạch Kim tại thị trường âm nhạc Mỹ^[22].

Năm 1983, Michael Jackson biểu diễn bài hát Billie Jean tại The Motown 25:Yesterday, today, forever concert. Đây là lần đầu tiên anh biểu diễn ca khúc này với điệu nhảy Moonwalk^[23]. Màn trình diễn đã rất thành công và tạo ra một làn sóng hâm mộ Thriller, góp phần cho album vẫn bán chạy trong những năm tiếp theo. Cũng năm đó, Michael đã ký một hợp đồng quảng cáo với hãng Pepsi-cola. Trong khi đóng quảng cáo trước 3000 người hâm mộ, một màn pháo hoa đã được trình diễn sau lưng anh. Tuy vậy sự cố đã xảy ra, một loạt tàn pháo đã rơi trúng đầu Michael và bắt lửa vào tóc anh. Michael tỏ ra không hề lúng túng với mái tóc sáng rực và bình tĩnh trùm áo khoác lên đầu trong khi người anh trai lao vào giúp. Tuy nhiên anh đã bị bỏng độ 2 và phải đội một mảnh tóc để tham dự lễ trao giải Grammy^[24] .

Tháng 2 năm 1984 Michael Jackson được đề cử 12 giải Grammy và đã chiến thắng 8 giải^[23], phá kỷ lục về số giải Grammy giành được trong 1 năm^[25]. 7 giải đựoc giành cho album Thriller và một giải giành cho E.T.: The Extra-terrestrial. Trong đó có những giải quan trọng nhất của năm như "Album của năm" (cho Thriller), "Ghi âm của năm" (cho Beat It), "Nam nghệ sĩ hát giọng Pop-Rock-R&B xuất sắc nhất" (lần lượt dành cho Thriller, Beat It và Billie Jean). Cũng năm đó Michael dành 8 giải American Music Awards và 3 giải MTV Video Music Awards.

Có thể nói album Thriller đã thành công tới mức đã đưa Michael Jackson trở thành một biểu tượng văn hóa mới đại diện cho nước Mỹ lúc bấy giờ. Ở tuổi 25, tạp chí New York Times đã gọi anh như là một "hiện tượng âm nhạc" cùng với lời bình: "Trong làng nhạc Pop thế giới, có một Michael Jackson và có vài người khác nữa"^[26]. Thời báo Time cũng khẳng định rằng: "Thriller đã đem lại cho ngành công nghiệp thương mại âm nhạc những ngày sáng láng kể từ năm 1978, khi mà album này đạt doanh thu trong nước khoảng 4.1 tỉ USD". Thriller cũng đã góp phần giúp đem tiếng hát của những nghệ sĩ Mỹ gốc Phi trở lại sóng phát thanh chính của radio kể từ giữa thập niên 70^[27].

Thriller đã có tác động tương đối lên thế giới. Giáo viên của một trường trung học phổ thông tại Liên Xô cũ nói: "Âm nhạc của Michael Jackson dường như có một lực hút khó cưỡng lại được. Anh ấy là một cú hích lớn trong làng nhạc thế giới bây giờ"^[27]. Tuy nhiên điện Kremli đã chỉ trích ca sĩ này về tội "giúp chính quyền Ronald Reagan trong việc tống khứ hết cả những vấn đề của đất nước ra khỏi đầu người dân nước Mỹ" và gọi anh là "một tên lừa đảo lớn của làng show-biz thế giới"^[28]. Tháng 5/1984 các cửa hàng bách hóa trên khắp nước Mỹ bắt đầu bán búp bê hình siêu sao Michael Jackson, thứ mà dường như trở thành một biểu tượng sex, theo lời của miêu tả của anh với thời báo TIME: "Không thể phủ nhận là trông nó khá sexy nhưng lại tuyệt đối an toàn""^[27]. Thêm vào đó, đôi găng tay đính kim cương giả cùng với chiếc áo khoác "Thriller" đã trở thành bộ trang phục đặc trưng của Michael, khiến giới trẻ Mỹ đua nhau ăn mặc cho giống thần tượng. Với sự nổi tiếng quá lớn như vây, Michael Jackson đã được văn phòng Đảng Cộng Hòa mời tới Hội nghị đề cử của Tổng thống Mỹ, tuy nhiên kế hoạch đã bị thay đổi trong phút chót. Ron Walker, người quản lý hội nghị sau này đã nói rằng: "Chúng tôi không bao giờ nghĩ rằng mình lại lỡ mất một cơ hội như vậy".

Michael Jackson (giữa) với tổng thống Reagan và phu nhân năm 1984. Đây là lần đầu tiên anh tới Tòa Bạch Ốc. Sáu năm sau anh tới đây lần thứ 2 gặp tổng thống George H. W. Bush.

Năm 1984 Michael Jackson thực hiện chuyến lưu diễn Victory Tour sau thành công của Thriller, bắt đầu ngày 06/07 và kéo dài trong 5 tháng. Cũng năm đó anh vinh dự được tới Nhà Trắng gặp tổng thống Mỹ để nhận danh hiệu "Vì dân phục vụ". Tại đây, ông Reagan đã thay mặt chính phủ Mỹ cám ơn Michael Jackson về việc chấp thuận cho các đài phát thanh, truyền hình trong nước sử dụng ca khúc Beat It của anh để tuyên truyền, cổ động không lái xe trong lúc say rượu^[29].

Năm 1985 Michael Jackson tiếp tục công việc của mình khi cộng tác và đồng sáng tác ca khúc We Are The World cùng với Lionel Richie. Hai ngôi sao này cùng với hơn 45 ca sĩ khác đã tổ chức thu âm và biểu diễn nhằm góp tiền ủng hộ cho nhân dân gặp đói kém, lụt lội tại Đông Phi. Ca khúc này đã giành 2 giải Grammy quan trọng là Thu âm của năm và Bài hát của năm^[23] và trở thành một trong 5 đĩa đơn bán chạy nhất mọi thời đại khi mà bán được hơn 20 triệu đĩa.

Tranh cãi bắt đầu nổ ra khi Michael bỏ tiền mua cổ phần trong ATV Music Publishing (công ty sở hữu bản quyền phát hành phần lớn các bài hát của ban nhạc huyền thoại The Beatles), và anh trở thành cổ đông lớn nhất. Tuy nhiên hành động này đã không làm vừa lòng người bạn thân Paul McCartney, người cũng có cổ phần trong công ty, trong khi chính ông trước đây đã từng cho Michael biết về giá trị béo bở trong việc sở hữu các bài hát của The Beatles^[30]. Và sự hợp tác sáng tác và hát nhạc giữa hai người chấm dứt tại đây. Theo sau vụ tranh cãi về hợp đồng thương mại này là một mẩu chuyện về Michael ngủ trong phòng trị liệu đầy Ôxi để ngăn ngừa quá trình lão hóa, cùng những luận điệu cáo buộc anh đã mua hài cốt của Người Voi Joseph Merrick (1862-1890), gợi ra một tên lóng có ý nghĩa không hay "Wacko Jacko". Cái tên này được giới truyền thông Anh sử dụng đầu tiên và bị Michael Jackson ghét cay ghét đắng^[31].

Năm 1986, Michael Jackson thủ một vai diễn trong bộ phim 3-D Captain EO, đạo diễn bởi Francis Ford Coppola. Phim này chỉ dài có 17 phút nhưng ngốn kinh phí hết 17 triệu USD^[32]. Tại thời điểm đó, đây là bộ phim có kinh phí cao nhất tính theo số tiền đầu tư/phút. Ở Mỹ, nó được công chiếu tại công viên Disneyland. 2 bài hát mới được hát trong Captain EO là Another Part of Me, sau này có mặt trong album Bad và We Are Here To Change The World, được phát hành năm 2004 trong album Michael Jackson: Ultimate Collection.

[sửa] Album Bad

Cảnh trong video Bad (1987)

Năm 1987 Michael Jackson phát hành album tiếp theo mang tên Bad. Đây là album thứ 3 mang nhãn hiệu Epic sau Off The Wall và Thriller và cũng là album cuối cùng mà Michael hợp tác với Quicy Jones. Michael muốn album bao gồm tới 30 bài hát, trong đó có ca khúc La Isla Bonita của Madonna nhưng đã bị Quicy cắt xuống còn 11. Theo lời của Jones, ông muốn Michael song ca bài hát Bad với nam ca sĩ gạo cội Prince, người sau này đã từ chối cơ hội hợp tác ăn ý này. Jones nói rằng lý do mà Prince đưa ra là anh nghĩ ca khúc này đủ hay để trở thành hit dù có sự góp mặt của anh hay không.

Tuy doanh số bán ra không cao bằng Thriller nhưng Bad vẫn thực sự là một thành công lớn nhất của năm mà nhiều nghệ sĩ khác không đạt được. Album ra mắt tới 7 đĩa đơn tốp ten tại Mỹ^[23], trong đó 5 ca khúc đã leo lên vị trí quán quân là I Jusst Can't Stop Loving You, Bad, The Way You Make Me Feel, Man in The Mirror và Dirty Diana. Hai thập kỷ sau khi phát hành, album này vẫn giữ kỷ lục là album mẹ có nhiều đĩa đơn #1 nhất tại Mỹ. Với 32 triệu đĩa được tiêu thụ, Bad đã 8 lần được cấp giấy chứng nhận đĩa bạch kim^[33]. Về mặt âm nhạc, Bad là bộ sưu tập gồm các bản ballad, những ca khúc hồn nhiên vô tư lự hòa quyện với một số bài mang chủ đề u sầu, ủ dột như Leave Me Alone, được Michael Jackon hát như một sự trút giận trước sự săm soi thái quá của công chúng vào đời tư của anh^[34].

Tháng 9/1987, Michael Jackson bắt đầu chuyến lưu diễn solo đầu tiên của mình. Bad World Tour được người hâm mộ trên thế giới chào đón một cách điên cuồng, phá kỷ lục về số người đến xem lúc bấy giờ. Chỉ riêng tại Nhật Bản với 14 show diễn đã có hơn nửa triệu khán giả^[35]. Tour lưu diễn kéo dài 16 tháng gồm 123 buổi công diễn, thu hút 4.4 triệu người hâm mộ. Thế nhưng Michael cũng đã thể hiện bản tính ngôi sao của mình khi anh khăng khăng đòi xe buýt, máy bay, trực thăng sẵn sàng túc trực đưa anh đến nơi biểu diễn^[36].

Michael Jackson đã thuê đạo diễn phim Martin Scorsese đạo diễn cho video cùng tên album của anh^[37]. Khi video dài 18 phút này được lần đầu công chiếu, một làn sóng tranh cãi lại nổ ra về sự thay đổi rõ ràng trên khuôn mặt của anh ca sĩ, từ mũi, cằm cho đến màu da^[38].

Với những thành công nối tiếp thành công từ khi hát solo của mình, Michael Jackson đã được đặt cho một biệt danh là Ông hoàng nhạc Pop (King of Pop)^[39], cái tên ngày nay vẫn được người hâm mộ và giới thông tin đại chúng dung để gọi Michael^[40]. Thực ra biệt danh này là do người bạn của Michael, ngôi sao điện ảnh Elizabeth Taylor đặt ra khi bà giới thiệu anh với danh hiệu "Nghệ sĩ của thập kỷ" vào năm 1989, công bố rằng: "Anh ấy là một ông hoàng thực sự của nhạc Pop, Rock và Soul". Năm 1990, ghi nhận những ảnh hưởng của Michael trong lĩnh vực âm nhạc, Nhà Trắng một lần nữa mời anh đến cũng để nhận phần thưởng trên. Tổng thống George H. W. Bush đã trực tiếp trao thưởng và tán dương rằng Michael đã có được một nhóm người ủng hộ thật ghê gớm, và nhiều thứ khác nữa^[41].

[sửa] Thập niên 1990

[sửa] Album Dangerous

Michael Jackson đang đứng trên bó đuốc của Tượng Nữ thần Tự do trong video Black or White (1991).

Tháng 11/1991, Michael Jackson phát hành album tiếp theo, Dangerous, như một lời khẳng định vị trí Ông hoàng của mình trong làng nhạc Pop thế giới. 30 triệu đĩa đã được tiêu thụ và ra mắt nhiều đĩa đơn thành công: Black or White, Remember The Time, In The Closet, Give In To Me và Heal The World. Dangerous đã được dự đoán là một album hết sức nổi bật khi mà một sự việc đã xảy ra ở Sân bay quốc tế Los Angeles: một toán cướp có vũ trang đã ăn cắp 30.000 đĩa hát trước khi album được phát hành chính thức ngày 26 tháng 11^[42].

Đĩa đơn thành công nhất từ album là Black or White, đạt vị trí quán quân tại Mỹ trong 7 tuần liên tiếp và cũng tại nhiều nước khác như Anh, Canada, Pháp, Áo, Đức... Tuy nhiên video của nó lại gây nhiều tranh cãi khi bắt đầu công chiếu trên MTV, BET với một số cảnh hơi khiêu dâm và bạo lực (có cảnh Michael Jackson sờ soạng "chỗ đó", xé áo rồi đập phá phố xá). Vì vậy phần nửa cuối của video đã bị lược bỏ khi chiếu trên TV^[39]. Cùng thời gian đó, ngày 14 tháng 11, video Black or White đã được phát hành tại 27 nước trên thế giới với số lượng người xem khoảng nửa tỉ người, lập kỷ lục là video có nhiều người xem nhất từ trước đến nay^[10].

Năm 1992 được ghi nhận là một năm khá bận rộn của Michael Jackson với nhiều chuyến thăm các nước trên thế giới. Đáng chú ý là chuyến thăm châu Phi, trong đó có Gabon và Ai Cập. Đây là lần thứ 2 anh tới lục địa này, lần đầu tiên anh tới đây cùng vói The Jackson 5 khi mới 14 tuổi. Điểm dừng chân đầu tiên của anh là đất nước Gabon với sự đón tiếp trọng thị của hơn 100 000 người trong cảnh hỗn loạn ồn ào, một số người đã hô vang Chào mừng anh đã về nhà, Michael Jackson. Tại quốc gia Bờ Biển Ngà, anh đã đi thăm một ngôi làng chuyên khai thác vàng của bộ tộc người Agni, gần thủ đô Abidjan và được tộc trưởng gọi là King Sani. Jackson cũng đả cảm ơn những người đứng đầu bộ lạc bằng cả tiếng Anh và tiếng Pháp về việc tạo điều kiện cho anh làm một bộ phim tài liệu về chuyến đi này và ngồi lên một chiếc ngai vàng để chủ trì nghi thức nhảy múa tại địa phương. Michael Jackson kết thúc chuyến công du của mình tại Ai Cập, nhân thể quảng cáo luôn cho album Dangerous.

[sửa] Album HIStory và album Blood On The Dance Floor: HIStory in The Mix

Michael Jackson đóng vai một thiên thần trong video You Are Not Alone (1995).

Tháng 6 năm 1995, Michael Jackson phát hành HIStory - Past, Present and Future – Book I, bán được 18 triệu bản (36 triệu đĩa) và trở thành một trong những album gồm nhiều đĩa bán chạy nhất mọi thời đại. Để quảng cáo cho album, Michael Jackson tổ chức chuyến lưu diễn HIStory World Tour với 4.5 triệu khán giả, lại một kỷ lục nữa về số người xem ngoài nước Mỹ đến nay vẫn chưa bị phá vỡ.

Album gồm 2 đĩa: Đĩa I-HIStory Begins gồm 15 bài hát cũ đã đưa Michael lên đỉnh cao của sự nghiệp và đĩa II-HIStory Continues gồm 15 bài hát mới. Đĩa đơn đầu tiên của album, Scream được em gái Janet Jackson hát chung đã đạt vị trí tốp 5 tại Mỹ. Video của đĩa đơn này hiện đang giữ kỷ lục về chi phí đầu tư hơn 7 triệu USD^[43]. Đĩa đơn tiếp theo là You Are Not Alone cũng rất thành công tại Mỹ và Anh khi đạt vị trí cao nhất tại hai quốc gia này, đồng thời cũng gây tranh cãi tại Mỹ với nội dung video của nó. Video có vài cảnh tình tứ giữa Michael Jackon và vợ, Lisa Marie Presley, trong đó Michael ở tình trạng gần như khỏa thân hoàn toàn.

Đĩa đơn thứ 3, Earth Song được coi là ngốn rất nhiều tiền của của Michael Jackson để làm video, nhưng bù lại nó đã đạt vị trí quán quân tại Anh trong 6 tuần, qua kỳ giáng sinh năm 1995. Earth Song bán được hơn 1 triệu bản, vượt qua Billie Jean để trở thành đĩa đơn thành công nhất trong sự nghiệp của Michael tại đảo quốc sương mù. Tại lễ trao giải BRIT Awards (giải thưởng âm nhạc danh giá nhất của Anh) năm 1996, anh đã biểu diễn ca khúc này với bộ trang phục trắng toát, xung quanh là trẻ em và một người đàn ông đóng vai giáo sĩ Do Thái. Mọi người cho rằng Michael Jackson đã cố ra dáng như chúa Giê-su khi anh được nâng lên không trung bằng một chiếc cần cẩu và dang rộng hai tay để ôm hôn mọi người từ già đến trẻ. Jarvis Cocker, ca sĩ hát chính của ban nhạc Pulp cùng anh bạn Peter Masell đã trèo lên sân khấu làm loạn để tỏ ý phản kháng. Họ nhảy múa vòng quanh, giả vờ phô ra những bộ phận đằng sau. Trong cảnh hỗn loạn nhằm đưa hai người ra khỏi sân khấu, có thông tin cho rằng ít nhất 3 đứa trẻ đã bị thương nhẹ^[44]. Ngành công nghiệp máy hát Anh BPI, cơ quan phân phát giải thưởng BRIT Awards, phát biểu về sự việc đáng xấu hổ này như sau: "Chúng tôi vô cùng lo ngại về hành động của Jarvis Cocker tối qua, hậu quả là 3 đứa trẻ hát cùng Michael Jackson đã bị thương"^[44]. Cocker sau đó đã phản hồi: "Hành động của tôi đêm hôm đó nhằm phản đối cái cách mà Michael Jackson nhìn nhận bản thân anh ta như kiểu hình tượng của Chúa Giê-su tôn kính với sức mạnh hàn gắn chúng sinh"^[44]. Người phát ngôn của Michael Jackson cũng thay mặt "nạn nhân" phát biểu: "...Michael Jackson cảm thấy tức giận, kinh tởm, buồn rầu, thất vọng và như bị lừa lọc vậy"^[44]. Hành động sỗ sàng của Cocker đã bị báo giới Anh chỉ trích mạnh mẽ.

They Don't Care About Us, đĩa đơn thứ 4 của album HIStory sau khi phát hành đã gây nhiều tranh cãi về phần lời ca khúc có tính chất bài Do Thái: "Jue me, sue me" và "kick me, kike me" (Kike trong tiếng Anh có nghĩa là "tên Do Thái" với ý khinh miệt). Dưới sức ép của cộng đồng người Do Thái, đoạn hát này trong những lần phát hành về sau đã buộc phải đổi lời thành "do me, sue me" và "kick me, hike me".

Năm 1997, Michael Jackson phát hành một album với chất liệu mới mang tên Blood on the Dance Floor: HIStory in the Mix với những bản phối khí lại các ca khúc từ album HISory. Với 6 triệu đĩa được bán ra, nó đã trở thành album phối khí lại bán chạy nhất mọi thời đại, đồng thời cũng đạt vị trí cao nhất tại Anh. Trong album còn có 5 bài hát mới là Blood on the Dance Floor, Ghosts, Is It Scary?, Superfly Sister và Morphine. Trong đó 3 bài hát đầu đã được phát hành dưới dạng đĩa đơn trên toàn cầu. Blood on the Dance Floor đạt quán quân tại Anh; Is It Scary? và Ghosts được sử dụng làm nhạc cho bộ phim Ghost do Michael sáng lập. Đây chỉ là bộ phim ngắn, kéo dài có 40 phút, viết kịch bản bởi Michael, đạo diễn bởi Stan Winston song cho người xem thấy nhiều kỹ xảo đặc biệt cùng các điệu nhảy lôi cuốn. Đây cũng được coi là video ca nhạc dài nhất từ trước đến giờ. Michael Jackson nói rằng anh dành tặng album cho ngôi sao ca nhạc kỳ cựu Elton John, người đã giúp anh vượt qua thói nghiện thuốc giảm đau, đặc biệt là morphine^[45].

[sửa] Thập niên 2000

[sửa] Album Invincible

Tháng 10 năm 2001 album mới Invincible được phát hành^[46] và leo lên vị trí cao nhất tại 13 quốc gia^[47], đồng thời bán được hơn 8 triệu đĩa^[19], một con số tuy khá lớn đối với những ca sĩ trẻ nhưng lại quá nhỏ đối với ngôi sao ca nhạc danh tiếng như Michael Jackson. Album này phát hành 3 đĩa đơn là You Rock My World, Cry và Butterflies. Trong thời gian thai nghén cho album, Michael đã quyết định cùng 35 ca sĩ khác thu âm một ca khúc từ thiện tên là What More Can I Give nhằm quyên tiền cho những nạn nhân của vụ khủng bố kinh hoàng 11 tháng 9 vừa mới xảy ra. Tuy nhiên không hiểu lý do tại sao mà ca khúc này không được phát hành.

Chỉ vài tháng trước khi Invincible được phát hành, Michael đã thông báo cho Tommy Mottola, ông chủ hãng đĩa danh tiếng Sony Music Entertainment rằng anh sẽ không tiếp tục thực hiện hợp đồng với Tommy nữa^[39]. Hợp đồng này về việc Michael sẽ chấm dứt hợp tác với hãng đĩa Epic nữa nếu anh phát hành album mới. Năm 2002, việc phát hành đĩa đơn, quay video ca nhạc và tổ chức các buổi hòa nhạc quảng bá cho Invincible đều bị hủy bỏ. Lý do mà Michael Jackson đưa ra là Tommy không ủng hộ những nghệ sĩ người Mỹ gốc Phi^[39]. Anh nói rằng Tommy như một "con quỷ", một "kẻ phân biệt chủng tộc". Michael còn cho biết ông chủ hãng đĩa đã gọi Irv Gotti, bạn đồng nghiệp của anh là "một tên da đen béo ị"^[48]. Đáp lại về lời nói của Micheal Jackson, Sony đã có bài phát biểu nói rằng lý do mà Michael đưa ra thật quá kỳ quặc vì chính Tommy Mottola đã kết hôn với ngôi sao ca nhạc Mariah Carey. Bản thân cô ca sĩ này cũng có gốc gác từ châu Phi. Riêng Mariah cũng đã tỏ vẻ hững hờ về lời nói của Michael khi cô được phỏng vấn trong chương trình Larry King Live.

Ngày 7 tháng 9 và 10 tháng 9 năm 2001, Michael Jackson đã tổ chức buổi hòa nhạc hoành tráng kỷ niệm 30 năm sự nghiệp ca hát solo của anh tại Madison Square Garden, thành phố New York^[46]. Buổi hòa nhạc còn có sự góp mặt của các ca sĩ tên tuổi khác như Whitney Houston, Britney Spears, Usher, Mýa, 'N Sync...^[49] , được trình chiếu trên truyền hình ngày 13 tháng 11.

Theo sau sự kiện khủng bố 11/9, Michael Jackson xuất hiện trong buổi hòa nhạc từ thiện United We Stand: What More Can I Give tại sân vận động RFK, thủ đô Washington D.C.. Anh biểu diễn ca khúc What More Can I Give để kết thúc chương trình.

Tháng 11 2003 Michael Jackson và Sony Records phát hành một đĩa hát sưu tập các ca khúc thành công dưới dạng CD và DVD tên là Number Ones, bán được 6 triệu đĩa trên thế giới^[50]. Tuy nhiên một sự việc không hay đã xảy ra với Michael: trong khi anh đang quay video cho bài hát One More Chance (ca khúc mới duy nhất trong album) tại Las Vegas thì sở cảnh sát hạt Santa Barbara, California đã tiến hành lục soát điền sản Neverland của anh và có lệnh bắt giữ. Anh bị Gavin Arviso buộc tội quấy rối tình dục trẻ em^[51]. Cậu bé này đã xuất hiện trong bộ phim tài liệu Living With Michael Jackson không lâu sau đó.

Sau khi được tòa tuyên trắng án, Michael Jackson đã chuyển tới sống tại đảo quốc vùng Vịnh Bahrain^[52], nơi anh mua một ngôi biệt thự trước đây từng được sở hữu bởi một thành viên Quốc hội của Bahrain. Michael dành thời gian để viết những nhạc phẩm mới, trong đó có một đĩa đơn nhằm ủng hộ cho các nạn nhân trận bão Katrina với nhan đề I Have This Dream. Nhiều ca sĩ nổi tiếng thông báo rằng họ đã góp giọng cho ca khúc mới của Michael Jackson tuy nhiên sau nhiều lần trì hoãn, đĩa đơn đã không bao giờ được phát hành.

Michael Jackson biểu diễn ca khúc We Are The World tại lễ trao giải âm nhạc Thế giới năm 2006.

[sửa] Album mới

[sửa] Ảnh hưởng

[sửa] Video clip âm nhạc và MTV

Đầu những năm 80, Michael nảy ra ý định kết hợp giữa âm nhạc và truyền hình. Được các nhà quay phim hỗ trợ và nhờ vận dụng kỹ xảo phối ghép hình ảnh làm cho âm thanh và vũ điệu càng hòa quyện với nhau hơn, trên cơ sở đó hình thành một hình thức nghệ thuật mới mẻ là Truyền hình ca nhạc (Music Televison, gọi tắt là MTV). Nhờ sự thúc đẩy của nền khoa học kỹ thuật nên giờ đây MTV đã có những bước phát triển mang tính đột phá.

[sửa] Những kế thừa từ Thriller

[sửa] Phong cách hát và biểu diễn

Michael Jackson biểu diễn ca khúc Billie Jean với điệu nhảy MoonWalk rất nổi tiếng.

Michael Jackson có chất giọng trong và thanh, hơi giống giọng nữ. Phong cách âm nhạc của anh dựa trên cơ sở solo, học hỏi thêm tiết tấu nhạc Jazz blues, kế thừa các đặc điểm từ The Beatles và The Rolling Stones. Phong cách nhảy của anh vừa bốc lửa rạo rực, vừa yểu điệu, nhiều khi còn xen kẽ vài bước đi ngờ nghệch theo kiểu hề Charles.Động tác chân của anh linh hoạt giống như James Brown. Ở con người Michael là sự kết hợp giữa động tác nhảy dứt khoát khỏe khoắn cùng với tiếng hát truyền cảm, tạo ra một sức cuốn hút lớn.

[sửa] Chủ đề và thể loại các bài hát

Timberlake...

[sửa] Đời tư

[sửa] Kết hôn và sinh con

Năm 1994 Michael Jackson kết hôn với Lisa Marie Presley, con gái Elvis Presley. Cuộc hôn nhân kéo dài được 2 năm thì hai người ly dị. Tháng 11/1996, trong chuyến lưu diễn HIStory World Tour, anh gặp một người y tá tên là Deborah Jeanne Rowe, hai người sau đó đã kết hôn và có với nhau 2 người con: một trai, Michael Joseph Jackson, Jr. (được biết đến với cái tên "Prince"), một gái, Paris Katherine Jackson. Michael và Deborah đã ly dị năm 1999.

[sửa] Nhân đạo

[sửa] Thay đổi về ngoại hình

[sửa] Vụ bê bối về quấy rối trẻ em

Tóm tắt diễn biến vụ việc:

• 18 tháng 11, 2003: Cảnh sát hạt Santa Barbara (California) bắt đầu khám xét nhà Michael tại khu Neverland sau khi nhận được đơn tố cáo của một cậu bé 12 tuổi (không công bố tên) về việc bị Michael xâm hại tình dục tại khu vui chơi nổi tiếng này. Theo luật California, xâm hại tình dục trẻ dưới 14 tuổi đủ ngồi gỡ lịch từ 3 đến 8 năm tù.
• 20 tháng 11, 2003: Michael bị bắt khi cảnh sát Santa bắt đầu có những chứng cứ rõ ràng. Michael đóng 3 triệu USD để tại ngoại và bị tịch thu hộ chiếu. Luật sư của Michael tuyên bố "Có thể Michael đã ngủ chung với các em nhỏ nhưng việc lạm dụng tình dục là hoàn toàn bịa đặt".
• 18 tháng 12, 2003: Michael bị buộc 9 tội trong đó có tội nặng nhất "Xâm hại tình dục trẻ vị thành niên".
• 3 tháng 2, 2004: Công bố những thú đã tịch thu được trong nhà của Michael ở Neverland. Không có gì nhiều, chỉ có khoảng 17 cuốn sách khiêu dâm, 32 tạp chí dành cho người lớn, 2 DVD sex, 4 máy vi tính cá nhân và vài chục tạp chí xuất bản từ năm 1936. Luật sư của Michael gọi những thứ này là đồ sưu tầm còn dư luận bắt đầu lên cơn shock...
• 22 tháng 4, 2004: Theo hãng thông tấn A.P Michael Jackson đã bị chính thức kết tội xâm hại tình dục trẻ vị thành niên cho dù cảnh sát hạt Santa Barbara chưa công bố chính thức và bản cáo trạng vẫn còn nằm trong tình trạng niêm phong.

Diễn biến tiếp theo là cuộc đấu lý giữa luật sư và Tòa để cố làm sao giãn được thời gian xử án để người của Michael thương thuyết với các bên nhằm làm chìm vụ việc. Nhưng dường như điều này khó có thể làm được khi cậu bé một mực vẫn muốn theo kiện đến cùng mà không rút lại lá đơn tố cáo.

• 6 tháng 12, 2004: Michael gửi mẫu DNA của mình cho nhà chức trách.
• 12 tháng 12, 2004: Qua giám định đã phát hiện được dấu vân tay của Michael và cậu bé nạn nhân trong một cuốn tạp chí khiêu dâm tịch thu được trước đó.
• 20 tháng 12, 2004: Hồ sơ của Michael được đóng sổ với bản cáo trạng dày 14.000 trang. Ấn định phiên tòa xét xử Michael sẽ diễn ra vào ngày thứ hai 31.01.2005 sau một thời gian trì hoãn khá lâu.
• 31 tháng 1, 2005: Bắt đầu xét xử vụ Michael Jackson, theo giới chuyên môn nếu mọi cáo trạng đều đúng thì Michael sẽ phải ngồi tù 20 năm. Đây cũng sẽ là phiên tòa được chú ý nhiều nhất trong năm bởi nhiều tình tiết ly kỳ và rắc rối. Có thể nó sẽ kéo dài hàng tháng trời...

[sửa] Một tuổi thơ bị vắt kiệt sức

Cả tuổi thơ của Michael đã phải gồng mình để trở thành người lớn, người của công chúng. Sự thành công rực rỡ của Jackson 5 khi Michael vừa mới lững chững 5 tuổi đã vô tình nhốt cả tuổi thơ đầy màu sắc nhẹ nhàng và vô tư lự của cậu vào những căn phòng thu âm và màn hình vô tuyến. Một lần được đọc một tạp chí âm nhạc xuất bản năm 1973 viết về 5 anh em nhà Jackson thấy có một đọan Michael diễn tả ước mơ của mình như sau "Đó là một căn phòng ngập tràn những con thú giả và những nhân vật hoạt hình dán đầy tường". Vậy hóa ra những gì mà người ta thường thấy chú nhóc 5 tuổi Michael Joseph Jackson phô diễn trên TV vào mỗi tối với đầy những thú nhồi bông và chuột Mickey dán đầy tường là có bàn tay đạo diễn của người lớn? Sắc màu tuổi thơ của Michael được vẽ lẹm bằng những sắc màu nặng mùi kim tiền của những người đã qua thời nhỏ dại. Michael và anh em mình nhọc nhằn cả tuổi thơ để nuôi dưỡng tham vọng kiếm tiền của người cha hà khắc, quý ngài Joe Jackson. Mỗi trận đánh nhừ tử, những lời đay nghiến buốt óc... đã khiến cho những thắc mắc, mong muốn tìm hiểu "tuổi thơ là gì?" của Michael không bao giờ có lời giải đáp. Một người mẹ cam chịu không thể giúp được gì cho những đứa con phụ thuộc quá nhiều vào người cha cuồng nộ.

Thành công đến sớm cũng có nghĩa tuổi thơ của Michael tạm thời cất xó nhưng những cảm giác thèm thuồng không khí tuổi thơ luôn đeo bám anh, cả đến khi sau này anh bắt đầu sự nghiệp solo và thành công hơn bao giờ hết. Và có lẽ vì vậy điều này sẽ trả lời tại sao Michael lại yêu trẻ em đến vậy. Vì ở chúng anh tìm thấy những mất mát của mình thuở nhỏ và cũng ở chúng anh tìm thấy bản ngả và khuynh hướng tình dục của mình cho dù điều đó là hoàn toàn là bệnh hoạn. Người ta từng nói nhiều về những người vợ cả ngôi sao lẫn dân thường để chứng minh Michael hoàn toàn nam tính nhưng chẳng thể đủ để khỏa lấp một thực tế tình yêu anh dành cho trẻ nhỏ. Tình yêu đó là thật nhưng ở một vài trường hợp nó đã bị biến hình nhem nhuốc theo lối suy nghĩ bệnh hoạn. Anh đã từng bị tố cáo xâm hại tình dục trẻ nhỏ rất nhiều lần, trong đó (theo dư luận) có cả Macaulay Culkin, ngôi sao của phim Ở nhà một mình.

Thân xác như một người đàn ông trưởng thành nhưng đôi lúc suy nghĩ và hành động lại như một đứa trẻ lên 10. Dường như Michael là một người đàn ông chẳng bao giờ lớn

[sửa] Danh sách đĩa hát

[sửa] Studio album (hãng Epic)

[sửa] Những đĩa đơn quán quân trên bảng xếp hạng Mỹ, Anh, Canada, Pháp và Áo

Năm	Đĩa đơn	Album	Vị trí cao nhất
1972	"Ben"	Ben	1	7	-	-	1
1979	"Don't Stop Til You Get Enough"	Off The Wall	1	3	2	7	1
	"Rock With You"	Off The Wall	1	7	4	-	4
1981	"One Day in Your Life"	One Day in Your Life	55	1	-	-	9
1983	"Billie Jean"	Thriller	1	1	1	4	1
	"Beat It	Thriller	1	3	1	1	2
	"Thriller"	Thriller	4	10	4	1	4
	"Say Say Say" (với Paul McCartney)	Pipes of Peace	1	2	1	1	4
1987	"I Just Can't Stop Loving You"	Bad	1	1	2	12	10
	"Bad"	Bad	1	3	1	4	4
	"The Way You Make Me Feel"	Bad	1	3	3	29	5
1988	"Man in The Mirror"	Bad	1	21	6	-	39
	"Dirty Diana"	Bad	1	4	15	9	27
1991	"Black or White"	Dangerous	1	1	1	1	1
	"Remember The Time"	Dangerous	3	3	5	1	6
	"In The Closet"	Dangerous	6	8	13	1	9
	"Jam	Dangerous	26	12	21	1	11
1995	"You Are Not Alone"	HIStory Continues	1	1	2	1	7
	"Earth Song"	HIStory Continues	-	1	-	2	15
1997	"Blood on the Dance Floor"	Blood on the Dance Floor: HIStory in the Mix	42	1	4	10	5
2001	"You Rock My World	Invincible	10	2	2	1	4
		Quán quân	13	7	5	9	4

[sửa] Các giải Grammy (cá nhân)

Các giải Grammy tập thể khác:

• 1985:Thu âm của năm: We Are The World
• 1985:Bài hát của năm: We Are The World
• 1985:Nhóm nhạc hát Pop xuất sắc nhất: We Are The World
• 1985:Video ngắn xuất sắc nhất: We Are The World

[sửa] Xem thêm

[sửa] Chú thích

[sửa] Liên kết ngoài

Wikiquote sưu tập danh ngôn về:

Michael Jackson

Wikinews có các tin tức ngoại ngữ liên quan đến bài này:

Michael Jackson trial

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và tài liệu khác về:

Michael Jackson

• Trang chủ Michael Jackson bởi Sony
• Michael Jackson trên trang Internet Movie Database

• Michael Jackson trên Rock and Roll Hall of Fame page
• Michael Jackson trên Songwriters' Hall of Fame page
• Michael Jackson tại Dự án thư viện mở (suggest site)
• Phả hệ gia đình Jacksons
• Micheal Jackson "Thriller" remake by Prison Inmates

x • t • s Những nghệ sĩ bán nhiều đĩa hát nhất mọi thời đại
Trên 500 triệu đĩa	Elvis Presley • Frank Sinatra • Bing Crosby • Michael Jackson The Beatles
200-500 triệu đĩa	Cher • Madonna • Whitney Houston The Bee Gees • Queen • The Rolling Stones • Elton John • Cliff Richard • Led Zeppelin • Pink Floyd • Rod Stewart Celine Dion ABBA Julio Iglesias Tino Rossi Nana Mouskouri
100-200 triệu đĩa	Mariah Carey • Janet Jackson • Lionel Richie • Prince • Aerosmith • Backstreet Boys • The Carpenters • Chicago • Eagles • Ricky Nelson • Kenny Rogers • Tina Turner • Dolly Parton • Donna Summer • Bon Jovi • The Beach Boys • Billy Joel • Brenda Lee Phil Collins • Black Sabbath • The Who • The Dave Clark Five • Deep Purple • Genesis • Iron Maiden • Electric Light Orchestra U2 AC/DC Luciano Pavarotti Dalida Modern Talking • James Last Đặng Lệ Quân