Web Analytics Made Easy - Statcounter

See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Monumanu - Wikipedia

Monumanu

Mei he Wikipedia

Monumanu
Fakafaʻafaʻahinga fakasaienisi
Puleʻanga: monumanu
Hingoa kakato lōua

Ko e monumanu ʻi he saienisi ʻo e moʻui ko e taha pē ʻo e puleʻanga tuʻi ʻo e fanga meʻamoʻui ʻe 4 ʻoku fakatefito ki he ngaahi lokiʻimoʻui ʻoku lahi. Ko e ngaahi holisi ʻo honau lokiʻimoʻui ʻoku vaivai pē. ʻOku faingataʻa ʻo fakamatala totonu ʻa e ʻuhinga ʻo e ngaahi monumanu. Kā ko e lahi taha ʻo e ngaahi monumanu ʻoku ngaue mo mānava mo kai. Ko ʻenau meʻakai ko e ngaahi ʻakau ia (monumanu kai louʻakau) pe ko e fanga monumanu kehe (monumanu kai kanomate).

ʻOku siʻi kehe ʻa e monumanu ʻi he lea fakatonga tukufakaholo — vakai ʻi lalo.

Contents

[fatuʻi vahe] Ko e ngaahi puleʻanga tuʻi ʻo e meʻamoʻui fakalokiʻimoʻui

Ko e fanga meʻamoʻui kehe (taʻelokiʻimoʻui): siemu, vailasi, mo e hā fua

[fatuʻi vahe] Ngaahi kupu mahuʻinga taha ʻo e puleʻanga tuʻí ni

  • oma, kana (parazoa) meimei tatau ko honau lokiʻimoʻui kotoa
  • "toenga" (mesozoa) ʻikai pau, mahalo pē ʻoku ʻikai ʻi ai
  • monumanu mo e ngaahi konga kehe ʻi loto (eumetazoa) ʻoku ʻi ai hanau ngakau
    • monumanu potupotutatau (radiata) ʻoku tatau honau sino ʻi he fua kotoa pē mei he tumuʻaki
      • vahe: kolukalu uʻu (cnidaria) kolukalu, feo, ūmana, …
      • vahe: kolukalu taʻeuʻu (ctenophora) kolukalu siʻi
    • monumanu potupotumālie (bilateria) ʻoku tatau hema mo e mataʻu honau sino
      • vahe lahi ange: monumanu ngutu ʻuluaki (protostomata) ko e luo ʻuluaki ʻo e monumanu kei ʻi he foʻimanu (pe kete) ʻoku hoko ki he ngutu, ko e luo hono ua, kapau ʻoku ʻi ai, ʻe hoko ki he ʻusi
      • vahe lahi ange: monumanu ngutu hono ua (deuterostomata) ko e luo ʻuluaki ʻo e monumanu kei ʻi he foʻimanu (pe kete) ʻe hoko ki he ʻusi, ko e luo hono ua ʻe hoko ki he ngutu

[fatuʻi vahe] Vahevahe kehe

ʻOku ʻi ai ha vahevahe faingofua ange, ʻoku fili ʻe he kau saienisi ʻe taha:

  • oma, kana (parazoa)
  • monumanu potupotutatau (radiata)
    • mo ʻene ongo vahe (phyla) tatau mei ʻolunga.
  • monumanu potupotumālie (bilateria)
    • vahe lahi ange: monumanu ngutu ʻuluaki ( protostomata)
    • vahe lahi ange: monumanu ngutu hono ua (deuterostomata)
    • vahe: monumanu filo siliva (chordata) ika, manupuna, manuveʻefā, …

[fatuʻi vahe] Tokanga

Tānaki ʻa e monumanu luo (coelenterata): ko e oma mo e monumanu potupotutatau ia.

Ko e ngaahi māʻolunga (vahe lahi, vahe, vahe siʻi) ʻoku kehe ʻi he ngaahi manga vahevahe ʻe niʻihi

[fatuʻi vahe] Ngaahi kupu tukufakaholo ʻi Tongá ni

ʻOku siʻi kae maau ʻa e vahevahe ʻo e ngaahi meʻamoʻui he onoʻaho:

  • manu — naʻe ngāueʻaki pē maʻa e manu nofo ʻi fonua, ʻikai ha ika mo e fingoata
    • manupuna — ʻoku foki kau ki ai ʻa e ngaahi ʻinisēkite
    • manu veʻefā — fanga manu lahi ʻi fonua
  • ika — ko e manu nofo ʻi tahi, kau ki ai ko e fonu mo e tofuaʻa, kae ʻikai ko e toke mo e kolukalu
  • fingota - ko e toenga ʻo e meʻa moʻui nofo ʻi tahi: toke, kolukalu, oma, loli, alamea, mo e limutahi foki

Ko e foʻi lea monumanu naʻe ʻikai ngāueʻaki he onoʻaho, ka ko lea fakamanuki pē. English translation available GO


aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -