చంద్రుడు

వికీపీడియా నుండి

ఈ వ్యాసం లేదా వ్యాసభాగాన్ని విస్తరించవలసి ఉంది. వివరాలకు జాబితా లేదా ఈ వ్యాసపు చర్చా పేజీ చూడండి. విస్తరణ పూర్తయిన తర్వాత, ఈ నోటీసును తొలగించండి.

చంద్రుడు, భూమికి ఉన్న ఏకైక సహజ ఉపగ్రహం. చంద్రుడిని కధల్లోనూ, భావయుక్తంగాను చందమామ అని కూడా పిలుస్తారు. భూమి నుండి చంద్రునికి రమారమి 384,403 కిలోమీటర్ల దూరముంటుంది. సూర్యుని కాంతి చంద్రునిపై పడి ప్రతిఫలించి భూమికి చేరుతుంది. ఇంతదూరం నుండి కాంతి ప్రతిఫలించడానికి సుమారు 1.3 క్షణాలు పడుతుంది. చంద్రుని వ్యాసం 3476 కి.మీ. (2159 మైళ్ళు)^[1] , ఇది భూమి వ్యాసంలో పావువంతు కంటే కొంచెం ఎక్కువ. చంద్రుడు సౌరమండలములో ఐదో అతిపెద్ద ఉపగ్రహం. గ్యానిమిడ్, టైటన్, క్యాలిస్టో, మరియు ఐఓ అనే ఉపగ్రహాలు దీని కంటే పెద్దవి. భూమిపైని సముద్రాలలో అలలు చంద్రుని గురుత్వాకర్షణ శక్తి వల్లే ఏర్పడతాయి.

[మార్చు] చంద్రుడి విశేషాలు

• చంద్రుడు తనచుట్టూ తాను తిరగడానికి (చంద్ర భ్రమణం (ఇది క్రొత్త పదం, సృష్టించబడినది, దీని గురించి చర్చా పేజీ లో చర్చించండి)) 29.5 (భూమి యొక్క) రోజులు లేదా ఒక చంద్రమాసము పడుతుంది. అనగా చంద్రుడిపై రోజు మరియు నెల కొరకు, సమాన కాలం పడుతోంది.
• చంద్రుడు భూమిని ఒక్కసారి చుట్టిరావడానికి (చంద్ర భూ పరిభ్రమణం (ఇది క్రొత్త పదం, సృష్టించబడినది, దీని గురించి చర్చా పేజీ లో చర్చించండి )) 27.3 రోజులు పడుతుంది. భూమి-చంద్రుడు-సూర్యుడు మధ్య వ్యవస్థాపక మార్పుల వల్ల ఒక చంద్రమాసానికి 29.5 రోజులు పడుతుంది. దీనినే చంద్రమాసము అంటారు.
• చంద్రుడు తనచుట్టూ తాను తిరగడానికి (చంద్రభ్రమణం) మరియు భూమి చుట్టూ తిరగడానికి (చంద్ర భూ పరిభ్రమణం) ఒకే సమయం (చంద్రమాసము) పడుతుంది. ఈ కారణం వల్ల భూ వాసులకు చంద్రుడి ఒకే ముఖం కనబడుతుంది. భూ వాసులు, చంద్రుడి ఆవలి వైపు ఇంత వరకు చూడలేదు. (ఆవలి వైపు ఛాయాచిత్రాలు, చంద్రుడి పై ప్రయోగింపబడిన నౌకలు తీసాయి).
• చంద్రుడు భూమితో కలసి సూర్యుని చుట్టూ పరిభ్రమించడానికి (చంద్ర భూ సూర్య పరిభ్రమణం (ఇది క్రొత్త పదం, సృష్టించబడినది, దీని గురించి చర్చా పేజీ లో చర్చించండి)), భూపరిభ్రమణానికి పట్టే కాలంతో సమానం.
• చంద్ర మండలంపై వాతావరణం లేదు. అందుకే చంద్రునిపై కాలు మోపిన మొదటి మానవుని పాద ముద్రలు ఇప్పటికీ అలానే ఉన్నాయి.
• చంద్ర గ్రహం యొక్క సాంద్రత భూమి సాంద్రతలో 1/6 వ వంతు ఉంటుంది. అందువల్ల భూమిపై 60 కేజీల బరువు ఉండే మనిషి చంద్రునిపై 10 కేజీలు మాత్రమే ఉంటాడు.

[మార్చు] చంద్రగ్రహణం

ప్రధాన వ్యాసము: చంద్ర గ్రహణం

చంద్రునికి సూర్యునికి మధ్యగా భూమి వచ్చినపుడు, సూర్యుని కాంతి చంద్రునిపై పడకుండా భూమి అడ్డుపడటంతో భూమిపై నున్నవారికి చంద్రుడు కనిపించడు. దీన్ని 'చంద్ర గ్రహణం' అంటారు. ఇది ఎప్పుడూ పౌర్ణమి నాడు జరుగుతుంది. చంద్ర గ్రహణం చాలా సేపు (కొన్ని గంటలు) మొత్తం అర్థగోళం అంతా కనిపిస్తుంది.

[మార్చు] మూలాలు

1. ↑ Spudis, Paul D. (2004). Moon. World Book Online Reference Center, NASA. తీసుకొన్న తేదీ: 2006-12-23.

చూ • చ • మా సౌరకుటుంబం
సూర్యుడు · బుధుడు · శుక్రుడు · భూమి · అంగారకుడు · సెరిస్ · గురుడు · శని · యురేనస్ · నెప్ట్యూన్ · ప్లూటో · ఎరిస్
గ్రహాలు · మరుగుజ్జు గ్రహాలు · సహజ ఉప గ్రహాలు: చంద్రుడు · Martian · Jovian · Saturnian · Uranian · Neptunian · Plutonian · డిస్నోమియా
See also astronomical objects, the solar system's list of objects, sorted by radius or mass, and the Solar System Portal