Strabon
Z Wikipedii
Strabon (gr. Στράβων, ur. ok. 63 p.n.e., zm. ok. 24 n.e.) - w Amasei w Poncie (dziś Turcja), grecki geograf, historyk i podróżnik.
Pochodził z zamożnego domu. Rodzina jego matki powiązana była z hellenistycznymi władcami Pontu Mitrydatesem V i VI. Studiował retorykę u Aristodemosa (Aristodemus) w Nyssie. W 7 p.n.e. przybył do Rzymu, gdzie spotkał Serwiliusza Isaurikusa. Studiował też u geografa Tyranniona (Tyrannio) i filozofa Ksenarchosa (Xenarchus). Studiował dzieła Arystotelesa przechowywane w rzymskiej bibliotece Sulli. Politycznie popierał rzymskie imperium. Podróżował, ale nie aż tyle, jakby to wynikało z jego omawianego dalej dzieła. W 29 p.n.e. odwiedził Gyaros, Cyklady, Kretę i Korynt. Od 25 p.n.e. przebywał w Egipcie. Był w Aleksandrii, później popłynął Nilem do Aswanu (Asuan) i granic Etiopii razem z prefektem Egiptu Gajuszem Gallusem.
Autor, ukończonej po 21 r., Geographica hypomnemata spisanej w 17 księgach, rodzaju encyklopedii, zawierającej podstawowe definicje geograficzne, opisy znanych mu krajów, około 4000 nazw geograficznych oraz wiele informacji z zakresu nauk przyrodniczych, medycyny, historii i innych. Jest to najważniejsze dzieło geograficzne starożytności.
Księgi 1-2 zawierają zagadnienia z geografii fizycznej, księgi 3-10 opisują geografię Europy, ks. 11-16 - geografię Azji, a ks. 17 - Afryki. Z ośmiu ksiąg o Europie 2 dotyczą Hiszpanii i Galii, 2 - Sycylii i Italii, 1 - północno-wschodniej Europy, 3 Hellady. 15 księga zawiera opis Indii i Persji, 16 - Asyrii, Syrii, Babilonii i Arabii. Z 17 ksiąg nie zachował się żaden oryginał, 13 tomów jest znanych z odpisów.
Dzieło swoje mógł pisać w Rzymie, ale nie odnotował tego np. Pliniusz. Być może Geografia została ukończona w Aleksandrii.
Pierwsze publikacje Geografii miały miejsce w 7 r., ponowne wydanie w 18 r. Całość została wydana chyba pośmiertnie, po 21 r. jako że Strabon wspomina śmierć Juby, króla Mauretanii.
Najstarsze zachowane fragmenty pochodzą z odpisu na papirusie datowanego na 80-280 lat po śmierci autora. W Geografii Strabon wspomina też, że napisał Zapiski historyczne, które niestety przepadły. Odnotował je Plutarch, honorując Strabona filozofem i historykiem. Żydowski historyk Józef Flawiusz, czerpiąc z niego nazywa Strabona Kapadocjaninem.
Jego geografia miała cechy geografii polityczno-wojskowej dla elit, dlatego zawiera opisy zasobności krain, handlu, wytwórczości i potencjalnych konfliktów etnicznych. Niezbyt rzetelna, ale ciekawa. Znał i czerpał z 200 lat starszego Eratostenesa, 100 lat starszego Hipparcha, oraz z Posejdoniosa. Za Hipparchem cytował, że nie ma dobrej geografii bez współrzędnych geograficznych. W porównaniu do Eratostenesa, Strabon nie zawsze poszerzał dotychczasową wiedzę, np. wątpił w istnienie kartagińskiej wyspy Cerne na zachód od Afryki. Był niechętny Pyteaszowi, za to zgodny z Polibiuszem. Raz zacytował pisma Cezara.
[edytuj] Bibliografia
- Cary M., Warmington E. H., The ancient explorers, Penguin Books, Harmondsworth 1963
