Stołpie (województwo lubelskie)

Z Wikipedii


Stołpie
Województwo	lubelskie
Powiat	chełmski
Gmina	Chełm
Położenie	51° 10' 28'' N 23° 19' 09'' E
Strefa numeracyjna (do 2005)	82
Tablice rejestracyjne	LCH
Położenie na mapie Polski Stołpie
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Stołpie – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Chełm.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.

Na terenie wsi znajduje się Zespół Szkół, do którego uczęszcza ponad 200 osób.

[edytuj] Wieża w Stołpiu

Wieża w Stołpiu

Kamienna wieża w Stołpiu k. Chełma od bez mała stulecia jest w kręgu zainteresowań rodzimych i obcych badaczy i choć napisano na jej temat wiele, zagadką pozostaje kto, kiedy i w jakim celu ją wybudował. Różnice ocen chronologicznych wahają się pomiędzy X a XIV w., natomiast w kwestiach pochodzenia i funkcji - dostrzega się tu wczesnośredniowieczne baptysterium w tradycji zachodnioeuropejskiej, monastyr eremicki o proweniencji bizantyjskiej czy też gródek stożkowaty z wieżą.

W latach 2003-2005 zrealizowano projekt badawczy, którego zadaniem było rozstrzygnięcie przedmiotowych kwestii. Wykazano, że cały zespół składający się z wieży i przyległej doń wyniosłości jest dwufazowy. Z fazy I przetrwała zaledwie dolna kondygnacja, do wysokości 3-4 m od aktualnej powierzchni terenu. W fazie tej, datowanej na lata 80. XII w. (14C, dendrochronologia, ceramika) przylegała do niej kamienna prostokątna platforma wyniesiona ok. 2 m. powyżej poziomu terenu. Zespół ten pełnił wówczas przede wszystkim reprezentacyjne funkcje.

W fazie II - datowanej na lata 80. XIII w. - po przełom XIII/XIV w. nastąpiła przebudowa zespołu: w wieży zlikwidowano najniższą kondygnację i przebudowano górne jej partie, na przyległym dziedzińcu podniesiono natomiast poziom użytkowy terenu, wybudowano w części południowej budynek drewniany, wał zewnętrzny oraz całość otoczono umocnieniami palisadowymi. Wiadomo też, że już od I fazy w wieży znajdowało się reprezentacyjne pomieszczenie zdobione szkliwionymi płytkami posadzkowymi. Całość tego założenia, usytuowana w miejscu intensywnych źródlisk, uległa spaleniu na początku XIV w. Po tym wydarzeniu już go nigdy nie odbudowano.

Zgodnie z wynikami prac interdyscyplinarnych przyjmuje się, że obiekt ten powstał z inicjatywy Romana Halickiego. Przebudowę obiektu przypisujemy jego następcy i zarazem władcy Chełma - Danielowi Romanowiczowi. Był on pomyślany przede wszystkim jako znak manifestacji władzy panującego. Nie wyklucza się, że w fazie II jego użytkownikiem była wielka księżna - wdowa po Romanie, która ok. 1220 r. osiadła w bliżej nieznanym odosobnionym miejscu, przechodząc do stanu mnisiego.

Całość tej inicjatywy i ten typ budowli, są szeroko rozpowszechnione w świecie grecko-bizantyjskim, a najbliższe podobne budowle znajdują się we Włodzimierzu Wołyńskim (Ukraina) i są przypisywane inicjatywom budowlanym Romanowiczów.