Shinkansen
Z Wikipedii
Shinkansen (jap. 新幹線) - sieć szybkich kolei w Japonii. Eksploatowane są na niej słynne pociągi - pociski.
Spis treści |
[edytuj] Nazwa
Nazwa "pociąg - pocisk" została nadana projektowanym pociągom jeszcze w latach 40. XX wieku. Dziś pociągi znane są pod nazwą Shinkansen, którą tłumaczy się jako "Nowa magistrala". Same pociągi nazywa się oficjalnie "Super Ekspresami". Przedrostek shin oznacza w języku japońskim nowy i jest także używany do wyróżnienia nowych stacji linii Shinkansen, jak np. w przypadku Stacji Shin-Ōsaka (nie znaczy to jednak, że każda stacja z tym przedrostkiem w nazwie jest stacją kolei Shinkansen - w nazwach nowych stacji na innych liniach także występuje).
[edytuj] Historia
Japonia była pierwszym krajem, który rozpoczął prace nad systemem szybkiej kolei. Budowa pierwszego odcinka, pomiędzy Tokio i Ōsaką (Tōkaidō Shinkansen) rozpoczęła się w 1959 roku. Oficjalne otwarcie nastąpiło 1 października 1964 roku. Linia odniosła olbrzymi sukces, przewożąc 100 milionów pasażerów już po niecałych trzech latach, 13 czerwca 1967 roku, a miliard przekraczając w 1976.
Pierwsze pociągi jeździły z prędkością 200 km/h, potem zwiększoną do 220 km/h. Dziś prędkości pociągów są różne w zależności od linii, a najszybsze z nich przewożą pasażerów z prędkością 300 km/h, co stawia je na równi z francuskimi TGV. Shinkanseny to pociągi szersze niż tradycyjna kolej. Dzięki temu w wagonach jest miejsce na większą ilość siedzeń niż w klasycznych pociągach (układy 2+3 lub nawet 3+3). Między północą a godziną 6:00 linie zamykane są na potrzeby konserwacji. Jeżdżą po nich wówczas także specjalne pociągi Doctor Yellow, które za pomocą zamontowanej na ich pokładzie specjalistycznej aparatury dokładnie sprawdzają każdy odcinek torów.
[edytuj] Linie Shinkansen
Główne linie kolei Shinkansen to:
- Tōkaidō Shinkansen - Tokio (Stacja Tokijska) - Ōsaka (Stacja Shin-Ōsaka) - 515 km
- San'yō Shinkansen - Ōsaka (Stacja Shin-Ōsaka) - Fukuoka (Stacja Hakata) - 554 km
- Tōhoku Shinkansen - Tokio (Stacja Tokijska) - Hachinohe (Stacja Hachinohe) - 593 km
- Jōetsu Shinkansen - Saitama (Stacja Ōmiya) - Niigata (Stacja Niigata) - 270 km
- Hokuriku Shinkansen (Nagano Shinkansen) - Takasaki (Stacja Takasaki) - Nagano (Stacja Nagano) - 117 km
- Kyūshū Shinkansen - Yatsushiro (Stacja Shin-Yatsushiro) - Kagoshima (Stacja Kagoshima-Chūō) - 126 km
- Yamagata Shinkansen - Fukushima (Stacja Fukushima) - Shinjō (Stacja Shinjō) - 149 km
- Akita Shinkansen - Morioka (Stacja Morioka) - Akita (Stacja Akita) - 127 km
- Linia Hakata-Minami - Fukuoka (Stacja Hakata) - Kasuga (Stacja Hakata-Minami) - 8 km
Ta ostatnia wykorzystuje pociągi Shinkansen, ale tory zwykłej linii kolejowej.
Linie Shinkansen projektowane oraz w budowie:
- Tōhoku Shinkansen - Hachinohe (Stacja Hachinohe) - Aomori (Stacja Shin-Aomori), w budowie, będzie otwarta do roku 2010
- Kyūshū Shinkansen - Fukuoka (Stacja Hakata) - Yatsushiro (Stacja Shin-Yatsushiro), w budowie, będzie otwarta do roku 2010
- Hokuriku Shinkansen - Nagano (Stacja Nagano) - Kanazawa (Stacja Kanazawa), w budowie, będzie otwarta do roku 2014; przedłużenie tej linii do Ōsaki jest projektowane i budowana jest tylko Stacja Fukui w mieście Fukui
- Hokkaidō Shinkansen - Aomori (Stacja Shin-Aomori) - Hakodate (Stacja Shin-Hakodate), w budowie, będzie otwarta do roku 2015; przedłużenie tej linii do Sapporo jest projektowane
- Kyūshū Shinkansen - Tosu (Stacja Shin-Tosu) - Nagasaki (Stacja Nagasaki), projektowana
- Chūō Shinkansen - maglev, projektowana
- Taiwan High Speed Rail - linia wykorzystująca technologię Shinkansen na Tajwanie), w budowie
[edytuj] Modele pociągów Shinkansen
- Seria 0
| W eksploatacji | od 1964 |
| Maksymalna prędkość operacyjna |
220 km/h |
| Wykorzystywana na liniach |
San'yō |
| Wykorzystywana na połączeniach |
Kodama |
| Pierwsze pociągi, które rozpoczęły kursy na liniach Shinkansen. Stylistyka jest wzorowana na samolocie DC-8. Ich produkcję zakończono w 1986 roku, ale dzięki modernizacjom niektóre w eksploatacji są do dziś. Jedna jednostka znajduje się także w Muzeum Kolejnictwa w York (patrz Zewnętrzne Linki). |
- Seria 100
| W eksploatacji | od 1985 |
| Maksymalna prędkość operacyjna |
220 km/h |
| Wykorzystywana na liniach |
San'yō |
| Wykorzystywana na połączeniach |
Kodama |
| Budowane pomiędzy 1984 a 1991 rokiem jednostki drugiej generacji. Skupiono się na zmniejszeniu poboru mocy i skomplikowania eksploatacji. Z powodu restrykcji dotyczących poziomu hałasu pociągi te nie poruszały się w normalnym ruchu z maksymalną prędkością, która sięga 270 km/h. |
- Seria 200
| W eksploatacji | od 1982 |
| Maksymalna prędkość operacyjna |
240 km/h |
| Wykorzystywana na liniach |
Tōhoku, Jōetsu |
| Wykorzystywana na połączeniach |
Yamabiko, Nasuno, Toki, Tanigawa |
| Budowane w latach 1980-1986. Wykonane z aluminium i wyposażone w mocniejszy napęd bez trudu sprawdzały się na górskich trasach. Charakterystyczny pług to jeden z licznych elementów ochrony przed śniegiem, w jakie wyposażone są pociągi serii 200. |
- Seria 300
| W eksploatacji | od 1992 |
| Maksymalna prędkość operacyjna |
270 km/h |
| Wykorzystywana na liniach |
Tōkaidō, San'yō |
| Wykorzystywana na połączeniach |
Nozomi, Hikari, Kodama |
| Budowane pomiędzy 1989 a 1998 rokiem, wyglądem mocno odbiegające od swoich poprzedników pociągi serii 300, były w momencie swojego debiutu najszybszymi pociągami na liniach Shinkansen. |
- Seria 400
| W eksploatacji | od 1992 |
| Maksymalna prędkość operacyjna |
240 km/h |
| Wykorzystywana na liniach |
Tōhoku, Yamagata |
| Wykorzystywana na połączeniach |
Tsubasa |
| Pierwsze z tzw. Mini-Shinkansenów. Nazwę zawdzięczają krótszym i węższym wagonom. Zmniejszona szerokość wagonów podyktowana jest przystosowaniem serii 400 do zmodyfikowanych, acz standardowych tras kolejowych, a nie do linii Shinkansen. W efekcie zmniejszenia szerokości pociągu stało się konieczne zainstalowanie wysuwanych schodów, ułatwiających wsiadanie i wysiadanie na stacjach przeznaczonych dla pociągów Shinkansen. |
- Seria 500
| W eksploatacji | od 1997 |
| Maksymalna prędkość operacyjna |
300 km/h |
| Wykorzystywana na liniach |
Tōkaidō, San'yō |
| Wykorzystywana na połączeniach |
Nozomi |
| Budowane między 1995 a 1998 rokiem pociągi tej serii są zaprojektowane do jazdy z prędkością 320 km/h. Pomimo satysfakcjonujących wyników w próbach nie zdecydowano się jeszcze na ich eksploatację z tą prędkością. |
- Seria 700
| W eksploatacji | od 1999 |
| Maksymalna prędkość operacyjna |
285 km/h |
| Wykorzystywana na liniach |
Tōkaidō, San'yō |
| Wykorzystywana na połączeniach |
Nozomi, Hikari Rail Star, Hikari, Kodama |
| Celem powstania serii 700 było stworzenie pociągu niewiele odstającego od serii 500 pod względem prędkości, ale znacznie tańszego w budowie. Pociągi te budowano w latach 1997-2004. |
- Seria 700T
| W eksploatacji | (2005?) |
| Maksymalna prędkość operacyjna |
300 km/h |
| Wykorzystywana na liniach |
Taiwan High Speed Railway |
| Wykorzystywana na połączeniach |
Taiwan High Speed Railway |
| Specjalna wersja Shinkansena serii 700 przygotowana z myślą o Tajwańskiej Szybkiej Kolei. |
- Seria 800
| W eksploatacji | od 2004 |
| Maksymalna prędkość operacyjna |
260 km/h |
| Wykorzystywana na liniach |
Kyūshū |
| Wykorzystywana na połączeniach |
Tsubame |
| Maksymalna projektowa prędkość tego pociągu to 285km/h, choć w eksploatacji zdecydowano się na niższą. Pociągi tej serii mają wnętrze wykonane przy użyciu bardziej tradycyjnych materiałów, jak drewno. |
- Seria E1 Max
| W eksploatacji | od 1994 |
| Maksymalna prędkość operacyjna |
240 km/h |
| Wykorzystywana na liniach |
Jōetsu |
| Wykorzystywana na połączeniach |
Max-Toki, Max-Tanigawa |
| Pociągi te miały początkowo nazywać się serią 600, ale zgodnie z nowym rodzajem nazewnictwa Max to skrót od Multi-Amenity eXpress. E1 to pierwszy piętrowy na całej długości składu Shinkansen. Zanim wymyślono nazwę Max pociągi były znane pod nazwą DDS - Double-Decker Shinkansen. |
- Seria E2
| W eksploatacji | od 1997 |
| Maksymalna prędkość operacyjna |
275 km/h |
| Wykorzystywana na liniach |
Tōhoku, Nagano |
| Wykorzystywana na połączeniach |
Hayate, Yamabiko, Nasuno, Asama |
| Pociągi te mają maksymalną prędkość projektową 315 km/h. Były budowane w latach 1995 - 2004. |
- Seria E3
| W eksploatacji | od 1997 |
| Maksymalna prędkość operacyjna |
275 km/h |
| Wykorzystywana na liniach |
Tōhoku, Akita, Yamagata |
| Wykorzystywana na połączeniach |
Komachi, Tsubasa, Yamabiko, Nasuno |
| Pociąg typu Mini-Shinkansen, produkowany od 1995 roku. |
- Seria E4 Max
| W eksploatacji | od 1997 |
| Maksymalna prędkość operacyjna |
240 km/h |
| Wykorzystywana na liniach |
Tōhoku, Jōetsu, Nagano |
| Wykorzystywana na połączeniach |
Max-Yamabiko, Max-Nasuno, Max-Toki, Max-Tanigawa, Max-Asama |
| Drugi, obok modelu E1, piętrowy Shinkansen klasy Max. Shinkanseny E4 budowane są od roku 1997. |
[edytuj] Modele nie wprowadzone jeszcze do eksploatacji
- Seria E954
| Przewidywany rok wprowadzenia do eksploatacji | 2007-2011 |
| Prędkość maksymalna | 405 km/h |
| Przewidywana maksymalna prędkość operacyjna |
360 km/h |
| Zdolne do poruszania się jedynie na liniach specjalnie przeznaczonych dla pociągów Shinkansen. |
| Wyposażone w system hamulców aerodynamicznych na wypadek sytuacji awaryjnych, np. trzęsienia ziemi. |
| Obecnie istnieje tylko jeden egzemplarz testowy. |
- Seria E955
| Przewidywany rok wprowadzenia do eksploatacji | 2007-2011 |
| Prędkość maksymalna | 405 km/h |
| Przewidywana maksymalna prędkość operacyjna |
360 km/h |
| Zdolne do poruszania się zarówno na liniach specjalnie przeznaczonych dla pociągów Shinkansen, jak i normalnych (zmodernizowanych) |
| Wyposażone w system hamulców aerodynamicznych na wypadek sytuacji awaryjnych, np. trzęsienia ziemi. |
| Egzemplarz testowy powstał w roku 2006 |
Więcej o seriach E954 i E955: [1]
[edytuj] Lista połączeń kolejowych Shinkansen
-
- Tłumaczenia nazw połączeń pomijają nazwy własne (wzięte np. od nazw geograficznych) i nazwy z połączeń z przedrostkiem Max.
- Aoba (już nieużywana) (tłum. zielone liście)
- Asahi (już nieużywana) (tłum. wschodzące słońce)
- Asama (Asama (wulkan))
- Hayate (tłum. wiatr)
- Hikari (tłum. światło)
- Hikari Rail Star
- Kodama (tłum. echo)
- Komachi (tłum. piękno)
- Max-Asahi (już nieużywana)
- Max-Nasuno
- Max-Tanigawa
- Max-Toki
- Max-Yamabiko
- Nasuno
- Nozomi (tłum. nadzieja)
- Tanigawa
- Toki
- Tsubame (tłum. jaskółka)
- Tsubasa (tłum. skrzydło)
- Yamabiko (tłum. górskie echo)
[edytuj] Ciekawostki
Pociąg na poduszce magnetycznej Shikansen jest posiadaczem światowego rekordu prędkości wynoszącego 581,6 km/h (rekord dla pociągu poruszającego się po szynach wynosi 574,8 km/h).
[edytuj] Zobacz też
- Kolejowe rekordy prędkości
- Szybka kolej
- TGV
- ICE
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Byun Byun Shinkansen Strona Davida Fossetta - wszystko o kolei Shinkansen (w języku angielskim)
- National Rail Museum Strona Muzeum Kolejnictwa w York (w języku angielskim)
