Reczpol

Z Wikipedii

Reczpol
Województwo	podkarpackie
Powiat	przemyski
Gmina	Krzywcza
Strefa numeracyjna (do 2005)	16
Tablice rejestracyjne	RPR

Reczpol – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Krzywcza.

Pierwotną nazwę Uhreczpole uproszczono pod koniec XV w. do Hreczpole, a następnie do połowy XVIII w. istniała wersja Reczpole, co uproszczono do pisowni Reczpol. K Szwajca określa, że nazwa miejscowości powstała z wyrażenia "Węgierskie pole", co miało się wiązać z osadzeniem na ziemi reczpolskiej żołnierzy najemnych pochodzenia węgierskiego.

W zachodniej części miejscowości zwanej "Karczma", 50 m od drogi w stronę północną, J. Wróbel odnalazł siekierkę krzemienną prawdopodobnie z okresu brązu, która znajduje się w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej, a jeszcze bardziej na zachód odkryto kopce nieznanego pochodzenia. Dokładniejszych badań tych terenów w ramach programu archeologicznego Zdjęcia Polski jeszcze nie prowadzono.

Pierwsze wzmianki o Uhreczpolu (Reczpolu) pochodzą z 1437. Miejscowość wtedy należała do Michała Wapowskiego i miała sołtysa, a więc była osadzona na prawie niemieckim.

7 września 1668 roku Mikołaj Henryk Firlej, proboszcz krasiczyński, na prośbę Wasyla Pasławskiego, popa we wsi Reczpol (Hreczpol), wskutek zniszczenia poprzedniego przywileju na popostwo, wydanego przez pierwszego proboszcza krasiczyńskiego Marcina Krasickiego, określa na nowo prawa i obowiązki wspomnianego popa.

We wsi znajduje się zabytkowa cerkiew greckokatolicka pw. Opieki NMP, przez długi czas filia parafii greckokatolickiej w Krzywczy, położona we wschodniej części wioski. Drewniana cerkiew pw. Opieki NMP została wzniesiona w 1879 roku. Cerkiew przez okres użytkowania była wielokrotnie remontowana. Budynek drewniany, konstrukcji zrębowej, jednonawowy z prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy nim od północy kwadratowa zakrystia przebudowana w 1997. Nad babińcem mały chór muzyczny. Wnętrze nakryte stropem. Dach siodłowy, dwuspadowy, pokryty blachą na nim nad prezbiterium cebulasta kopuła obita blachą. Przed wejściem pierwotnie znajdował się ganek.

W latach 70. została przebudowana na kościół; nieco ją powiększono oraz usunięto wieżę nad babińcem. Wnętrze prezbiterium obito boazerią. Obecnie świątynia ta ma szerokości 5,90 m, długość nawy 10,80 m, długość prezbiterium 3,90 m. W roku 1938 mieszkało w Reczpolu 260 grekokatolików na 720 mieszkańców wsi. Cerkiew użytkowano do września 2006 r. kiedy to wybudowano i oddano do użytku w pobliżu szkoły nowy kościół.

Szkoła ludowa powstała w Reczpolu jeszcze w XIX w. W 1900 oddano do użytku nowy budynek dla potrzeb szkoły jednoklasowej, który postawiono z funduszów Towarzystwa Szkoły Ludowej.

W czasie I wojny światowej, gdy trwało oblężenie twierdzy Przemyśl, w Reczpolu stacjonowały wojska rosyjskie, które zajęły do swego użytku najlepsze gospodarstwa, jak również szkołę. W północno-zachodniej stronie wsi, na wzgórzach umieścili artylerię, po polach porobili okopy i rowy strzeleckie. We wsi przebywało ponad tysiąc żołnierzy. Oprócz tego w Reczpolu znalazła schronienie ludność z kilku wsi spod Przemyśla, leżących w rejonie fortecznym. Żołnierze rekwirowali żywność, a warunki życiowe i sanitarne były bardzo ciężkie. Z tego powodu wybuchły epidemie tyfusu, cholery i czerwonki. Było wiele przypadków śmiertelnych.

13 maja 1915 Reczpol został oswobodzony od nieprzyjaciela. Było to święto Wniebowstąpienia Pańskiego. W najgorszym stanie pozostał budynek szkoły, który zajmowali żołnierze rosyjscy. Dewastacja budynku była niesamowita. W dniu 11 kwietnia 1921 rozpoczęto budowę nowej szkoły, którą po roku oddaniu do użytku. W październiku 1924 szkołę w Reczpolu przekształcono z jednoklasowej na dwuklasową, a 14 listopada 1930 otworzono świetlicę szkolną, gdzie dzieci mogły spędzać wolny czas na zabawach i grach towarzyskich jak również na dodatkowej nauce pod okiem nauczycielki. Przy świetlicy prężnie działał Związek Strzelecki. W 1936 odbył się w Przemyślu Kongres Eucharystyczny, w którym brały udział dzieci i nauczycielstwo z reczpolskiej szkoły. Na tę uroczystość udano się furmankami. Na pamiątkę Kongresu za fundusze kilku gospodarzy wybudowano przy drodze kapliczkę, gdzie umieszczono obraz Serca Pana Jezusa. Drugi obraz znajdował się w szkole.

W roku 1938 Reczpol liczył 720 mieszkańców wsi. Podczas II wojny światowej w miejscowości stacjonowały wojska niemieckie. Z tego okresu pochodzi budynek strażnicy granicznej (San był granicą pomiędzy Rosją Sowiecką, a Niemcami do 21 lipca 1941 r.) użytkowany jako szkoła do lutego 2006 r. W latach 70. zbudowano w pobliżu tego budynku dom nauczyciela. W lutym 2006 r. oddano do użytku nową szkołę.

Przy drodze do Przemyśla utworzono w 1970 r. rezerwat przyrody o powierzchni 2,60 ha. Objęto tu ochroną naturalne stanowisko brzozy czarnej. Drzewo to występuje w rozproszeniu w środkowej i południowej Polsce. O rezerwacie informuje tablica umieszczona blisko drogi.

Do ciekawostek należą również duże zasoby wapienia znajdujące się w tej miejscowości, które jeszcze w latach 70. były eksploatowane.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Wieś położona nad rzeką San.

[edytuj] Bibliografia

• Piotr Haszczyn – "Zarys dziejów parafii w Krzywczy 1398-1998", Krzywcza 1998, ISBN 83-910485-0-0