Powiat rzeżycki

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dodania linków wewnętrznych. Jeśli możesz, dodaj je teraz.
Linki do innych haseł: hasło, hasłowy, hasłami zapisujemy jako [[hasło]], ''[[hasło]]wy'', '''[[hasło|hasłami]]'''.

Powiat lub Ujezd rzeżycki dawny powiat guberni witebskiej, z ośrodkiem w Rzeżycy, dziś w granicach Łotwy.

[edytuj] Wzmianka z r. 1889

Rzeżycki powiat, zajmujący półn.-zachodnią część gub. witebkiej, graniczy na południe i zachód z pow. dyneburskim, na północ z gub. inflancką, i pow. lucyńskirn, na. wscbód z pow. lucyńskim. Obszar powiatu wynosi 77'03 mil kw. al. 3726'4 w. kw. (pułk. Strelbicki). Podług Stołpiańskiego powierzchnia powiatu wynosi 3881 w. kw. al. 392,810 dzies., w tej liczbie: 137,039 dzies. roli or., 47.103 łąk, 42,853 past., zarośli i pod drogami, 124,430 lasów i 41,377 dzies. błot i wód. Część płn.- zach., przylegająca. do gub. inflanckiej al. ryskiej, należy do kotliny jez. Łubanu, zwanego niegd yś mare .Lubaniculp. i przedsta. wia błotnistą nizinę, którą tylko z rzadka przerywajlą tu i ówdzie rozsiane pagórki. W okolicach Łubanu, nie widać nawet sążnia suchego grnntu; kępy tylko czernilł się nad wodą, z której sitowia iwy zdają się gdzieniegdzie wyrastać. Rzeki i rzeczułki tej strony powiatu płyną śród podmokłych obszarów w kierunku półn. i półn.-wschod. Zbliżając się ku ujściu do Łubanu wszystkie one rozlane w bagniskach, przyjmują bieg coraz to spokojniejszy, brzegi mają otoczone sitowiem i trzciną,. Ta część powiatu jest mało zaludnioną a. zajętą przeważnie przez puszcze i lasy iglaste, w ostatnich latach bardzo przetrzebione. W miarę posuwania się ku połud-wschodowi, poziom podnosi się i gleba. staje suchszą, a okolica falisto-wzgórkowatą. Napotykamy tu gaje i lasy, już-to liściowe już-to mieszane, oraz wyniosłości nazywane tu górami, (tak zw. góry Bukmujskie). Do najwynioślejszych wzgórz zaliczają górę Dzierkołna, w pobliżu wsi Dzierkalnie. Należy ona do pasma wyżyn wychodzących z pow. lucyńskiego i okalających południowe wybrzeża jez. Raźna, zkąd ciągną, się w kierunku zachodnim ku linii dr. żel. warsz.-petersburskiej i przechodzą do par. prelskiej pow. dyneburskiego. Droga źelazna przecina te wyżyny w okolicy st. Ruszona, w pobliżu dóbr Fejmany, gdzie wystrzeliła. góra Akmieniszki, przez którą przy przeprowadzaniu kolei, zamierzano przebić tunel, zastąpiony jednak przekopem. Na. zach.-połudn. wybrzeżu jeziora Raźna napotykamy jeszcze wynioślejsze wzgórze, noszące dotąd nazwę niemiecką, Wolkenherg (góry obłoków). O tej górze, uwieńczonej zwaliskami starożytnego zamczyska, krąży pomiędzy miejscowymi mieszkańcami wiele ciekawych podań i powieści. Na całej powierzchni powiatu rozsiane Są w wielkiej ilości erratyczne głazy granitowe. Gleba różnorodna, składa się przeważnie z gliniastego szarego piasku a gdzie niegdzie z piaszczystej gliny; sprzyja uprawie żyta i jęczmienia. Rzadko znajdujemy tu glinkę na pokładzie marglowym; okolice takie słyną z żyzności. Staranna. gospodarka żyzność gleby ostatniemi czasy podnosić zaczęła. Dawne sochy po części już zastąpiono pługami a w wielu gospodarstwach zaprowadzono płodozmiany. Łąk i sianokosów wielka. obfitość. Do majątków najbardziej obfitujących w łąki zaliczają Rezenmujżę i Nowy-Ryków, które zrasza rz. Rzeżyca i liczne jej dopływy. Drugą rzeką powiatu jest Malta, uchodząca również do Łubanu. Na obu rzekach drzewo tylko w czasie wiosennych wylewów bywa spławiane. Jezior w powiecie jest 318, z nich 198 przy małych obszarach nie mają nazwy. Oprócz wspomnianych Łubanu i Raźny, zasługują nauwagę: Łosie al. Łosze, Fejmińskie i Esza. Pierwsze, położone w środkowej części powiatu, słynęło niegdyś z wielkich leszczy, a ostatnie, w płd.-wsch. części powiatu, zdobią (...)