Podoliniec

Z Wikipedii

Współrzędne: 49°15'26" N 20°31'51" E49.2572222 20.5308333 (Podoliniec)

Podoliniec
Państwo	Słowacja
kraj	preszowski
burmistrz	Daniel Marhevka
Powierzchnia	33,18 km²
Położenie	49° 15' 26 '' N 20° 31' 51 '' E
Wysokość	572 m n.p.m.
Ludność (2004) • liczba ludności • gęstość	3 172 95,6 os./km²
Nr kierunkowy	0 52
Kod pocztowy	065 03
Tablice rejestracyjne	SL
Miasta partnerskie	Gmina Rytro
Położenie na mapie kraju Podoliniec
Strona internetowa miasta

Podoliniec (słow. Podolínec, węg. Podolin, niem. Pudlein), miasto we wschodniej Słowacji, na Spiszu, w kraju preszowskim.

Podoliniec pierwotnie należał do Polski i znajdował się w granicach ziemi sądeckiej, później (na kilkadziesiąt lat, do roku 1412) włączony został do Węgier. Pierwsza pisemna wzmianka o Podolińcu pochodzi z roku 1235, zawiera ją skarga biskupa krakowskiego na duchownych węgierskich, którzy bezprawnie zaczęli pobierać dzisięcinę z miejscowego kościoła, który wraz z okolicą znajdował się wówczas jeszcze w granicach diecezji krakowskiej. W 1244 książę krakowsko-sandomierski Bolesław Wstydliwy udzielił prawo lokacji Podolińca krakowskiemu rycerzowi Henrykowi. W 1292 miejscowość otrzymała prawa miejskie, a później, w połowie XIV wieku miejscowość dostała się we władanie Węgier. W 1412 roku Zygmunt Luksemburski nadał jej prawa wolnego miasta królewskiego. W tym samym roku Podoliniec wraz sąsiednimi miastami oraz 13 miastami spiskimi wszedł w skład tzw. zastawu spiskiego przekazanego Polsce. Do 1769 r. znajdował się w granicach Polski, później zostało zajęte przez austriaków i włączone do Węgier.

Znajdowało się tu słynne kolegium pijarskie przy klasztorze pijarów ufundowanym przez starostę spiskiego i wojewodę krakowskiego Stanisława Lubomirskiego. Jednym z najbardziej znanych wychowanków był Stanisław Konarski, który w 1715 wstąpił do zakonu pijarów i rozpoczął nowicjat w Podolińcu, gdzie zajmował się naukami humanistycznymi, był nauczycielem składni i poezji.

Rozwój gospodarczy w XIX wieku w małym stopniu dotarł do Podolińca - w 1893 poprowadzono przez nią linię kolejową, powstało też kilka, ale niewielkich zakładów przemysłowych. Po upadku Austro-Węgier, w 1918 miasto z okolicą zostały zajęte przez wojsko polskie, powstały tu placówki władzy polskiej, ale później, ze względu na zapowiadany plebiscyt, strona polska wycofała się z tego terenu i choć plebiscytu nie było, to ostatecznie, w 1920 Podoliniec znalazł się oficjalnie w granicach Czechosłowacji.

W XIX w. lata Podoliniec był zamieszkany przez wielokulturową społeczność - wśród mieszczaństwa liczni byli zwłaszcza Niemcy, co związane było z falą osadnictwa niemieckiego w końcu XVIII w. W 1921 stanowili oni ponad połowę mieszkańców, a aż do końca II wojny światowej oscylowała od 26% do 31%^[1]. Urzędnicy oraz arystokracja, jak wszędzie na Spiszu, przeważnie była węgierska. Po II wojnie światowej Niemców spiskich wysiedlono, natomiast nieliczni Węgrzy wyjechali do kraju. Obecnie 94% mieszkańców stanowią Słowacy, pozostali to głównie Romowie.

To jest tylko zalążek artykułu związanego z Słowacją. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Ondrej Pöss, Dejiny a kultura karpatskych Nemcov, Bratislava - Pressburg 2005, ISBN 80-89079-16-4
• K dejinám Podolinca a novovekeho Spisa, Stará Ľubovňa 2005, ISBN 80-969234-3-9