Gmina Rytro

Z Wikipedii

Gmina Rytro

Herb gminy

Położenie na mapie powiatu

Rodzaj gminy

wójt

Władysław Wnętrzak

Urząd gminy

Rytro 265
33-343 Rytro
tel. 18 446-90-51
faks 18 446-90-40
(e-mail)

Powierzchnia

41,92 km²

Liczba sołectw

Liczba miejscowości

Populacja (2004)
• liczba ludności
• gęstość

3626
86,5 osób/km²

Strefa numeracyjna

18 (do 2005)

Tablice rejestracyjne

KNS

Strona internetowa gminy

BIP gminy

Urząd Gminy Rytro

Ruiny zamku w Rytrze

Gmina Rytro – gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim. Utworzona została 1 stycznia 1995 roku po odłączeniu się od gminy Piwniczna i do reformy administracyjnej (1998) znajdowała się w granicach województwa nowosądeckiego. Siedzibą gminy jest Rytro.

Sąsiaduje z gminami Nawojowa, Piwniczna-Zdrój, Stary Sącz i miastem Szczawnica.

[edytuj] Geografia

Gmina Rytro położona jest w centrum Beskidu Sądeckiego, w dolinie Wielkiej Roztoki i Popradu. Od zachodu otaczają ją lesiste wzgórza pasma Radziejowej, a od wschodu pasma JaworzynyKrynickiej.

Gmina ma obszar 41,92 km², w tym: użytki rolne 22%, użytki leśne: 74%. Stanowi to 2,7% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Gminę zamieszkuje 3626 osób (dane z 30 czerwca 2004), w tym: 1807 kobiet i 1819 mężczyzn. Gęstość zaludnienia wynosi 86,5 mieszk./km². Średni dochód na mieszkańca wynosi 2214,46 zł (dane z 2002).

[edytuj] Sołectwa

Obłazy Ryterskie, Roztoka Ryterska, Rytro, Sucha Struga, Życzanów.

[edytuj] Historia

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości.

Pierwszy raz z nazwą Rytra ( Ritter) spotykamy się w testamencie Piotra Wydżgi zamieszczonym przez Jana Długosza w "Księdze uposażeń diecezji Krakowskiej" z ok. 1475r. Testament ten miałby być napisany przez na współlegendarnego kasztelana sądeckiego Wydżgę któremu przypisuje się posiadanie m.in. zamku ryterskiego (co w ówczesnych czasach było niemożliwe,bo zamek był własnością książęcą) broniącego granic państwa od strony Węgier, a jednocześnie stanowiącego komorę celną nad drogą lądową i wodną. Historia miejscowości datowana jest jednak dopiero od roku 1312, kiedy to przywilejem króla Władysława Łokietka przyznano klaryskom starosądeckim prawo pobierania cła na Popradzie. W okresie świetności zameczku przez Rytro przejeżdżały liczne orszaki królewskie (Władysława Łokietka, Kazimierza Wielkiego, królowej Jadwigi).

Postacią, która niewątpliwie związana jest z Rytrem, jest Piotr Ryterski herbu Topór. Był on żołnierzem, który walczył pod Grunwaldem, pod Koronowem, pod Bardiowem. Objął on we władanie zamek wraz z przyległymi wsiami. Do rodziny Ryterskich zamek i okolice należały do 1502r. Do 1785r Rytro i okoliczne wsie stanowiły własność królewską i wchodziły w skład starostwa barcickiego. Pod zaborami podlegały Kamerze ,austriackiemu skarbowi państwa. Po 1867 były to jednowioskowe gminy Rytro, Sucha Struga,Rostoka i Obłazy. Stan taki trwał do reformy administracyjnej z 1934r kiedy to wymienione wsie zostały gromadami gminy zbiorowej Piwniczna-wieś. W latach 1955-1972 wsie te podlegały prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Rytrze. Po kolejnej reformie adm. od 1973 stały się sołectwami Miasta i gminy Piwniczna. Od 1 stycznia 1995r reaktywowano gminę Rytro.

Najazd Rakoczego w XVII wieku obrócił zamek w ruinę. Jest to legenda, zamek stracił znaczenie po powstaniu starostwa spiskiego i przesunięciu granicy dalej na południe w pocz. XVIw. Do ruiny doprowadzili też dzierżawcy starostwa barcickiego którzy zaniedbywali zamek. Na pół wieku przed najazdem Rakoczego z zamku zostały już tylko gołe mury.

[edytuj] Zabytki

W Rytrze znajdują się ruiny zamku powstałego w okresie walk z Węgrami (ok. XIII wieku). Założony został prawdopodobnie przez Wacława II.

Koło nowego kościoła w Rytrze znajduje się mostek na Roztoczance. Wychodzi on na zagrodę Klósków, gdzie rozgrywała się akcja książki Rogaś z doliny Roztoki autorstwa Marii Kownackiej. Postacie w tej powieści były autentyczne, z koziołkiem Rogasiem i psem Łobosiem włącznie. Maria Kownacka napisała tu również książkę Szkoła nad obłokami która opowiada o szkole na Niemcowej.

[edytuj] Ochrona przyrody

U źródeł Roztoczanki istnieje założony w 1924 r. rezerwat "Baniska" o powierzchni 56 ha, gdzie ochronie podlega drzewostan złożony z buka, jodły, świerka i jawora. Wiek drzew sięga 200 lat. Najokazalsze jodły i buki mają do 30 m wysokości i 1 m średnicy. Jawory – 25 m i 65 cm średnicy.

Występowanie na terenie Rytra rzadkich okazów płazów i gadów stało się przyczyną utworzenia w 1996 r. pierwszego w Polsce gminnego "Parku Ekologicznego".