Obserwatorium Astronomiczne UMK w Piwnicach
Z Wikipedii
Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu - placówka naukowa służąca obserwacji kosmosu, badaniom naukowym, popularyzacji wiedzy o wszechświecie. Jest częścią naukową Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, kształcącą studentów Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej.
Spis treści |
[edytuj] Usytuowanie
Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Mikołaja Kopernika mieści się ok. 10 km na północ od Torunia w Piwnicach. Jest to wieś położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, w gminie Łysomice.
Obecnie z racji dużej rozbudowy Torunia staje się praktycznie jego przedmieściem. Ze względów naukowych (wyeliminowania zakłóceń) stworzono strefę zakazu zabudowy w promieniu ok. 1 kilometra, choć i w tym kręgu znajdują się nieliczne budynki jednorodzinne. Na południe od Piwnic w odległości ok. 1,5 km znajduje się rezerwat przyrody Las Piwnicki o obszarze ponad 37 ha.
[edytuj] Historia
Obserwatorium Astronomiczne założono w 1948, staraniem prof. Władysława Dziewulskiego i prof. Wilhelminy Iwanowskiej, pracowników naukowych toruńskiego uniwersytetu.
W latach 50. i 60., w otaczającym dworek zabytkowym parku, zbudowano liczne budynki kryjące teleskopy optyczne, umieszczone w kopułach z rozsuwanymi dachami.
W latach 90. Obserwatorium uległo znacznej rozbudowie o jednostki (radioteleskopy) służące do badań radioastronomii. Był to największy w Europie Środkowej program badań astronomii i radioastronomii.
[edytuj] Stan obecny
Obserwatorium Astronomiczne UMK mieści się w zabytkowym dworze z końca XIX wieku.
Do jego wyposażenia należą m.in.
- teleskop Schmidta-Cassegraina o średnicy 90 cm,
- teleskop Cassegraina o średnicy 60 cm.
Obserwatorium posiada także dwa nowoczesne radioteleskopy:
- Mniejszy z nich, o średnicy 15 m został oddany do użytku w 1979,
- większy o średnicy 32 m w 1994 (jest to największy radioteleskop w Europie Środkowej).
Oba radioteleskopy są częścią światowego systemu VLBI i pracują w międzynarodowej sieci obserwacji kosmosu.
Obserwatorium można zwiedzać.
[edytuj] Osiągnięcia
Pracownikami Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika są wybitni astronomowie:
- profesor Aleksander Wolszczan (ur. 1946) – polski astronom, odkrywca pierwszych planet spoza Układu Słonecznego, profesor UMK, wyróżniony Torunianin XX wieku. W 1991 przy pomocy radioteleskopu w Arecibo (Portoryko) odkrył 3 planety poza Układem Słonecznym. W 1992 otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej za odkrycie pierwszego poza słonecznego układu planetarnego. Wyróżniony przez wiele instytucji naukowych i czasopism specjalistycznych, m.in.: pismo Nature jako autor jednego z 15 fundamentalnych odkryć z dziedziny fizyki upublicznionych przez wydawnictwo. Jest także profesorem na Uniwersytecie Stanowym Pensylwania.
- profesor Władysław Dziewulski (1878-1962) - polski astronom, profesor USB w Wilnie, współzałożyciel UMK i Obserwatorium Astronomicznego w Piwnicach
- profesor Wilhelmina Iwanowska (1905-1999) - polska astronom i radioastronom, profesor UMK
- profesor Andrzej Woszczyk - astronom, profesor UMK, prezes Towarzystwa Naukowego w Toruniu
Od 2003 roku toruńskie Obserwatorium Astronomiczne realizuje unikatowy w skali świata projekt przeszukiwania nieba na częstotliwości 30 GHz w ramach programu Unii Europejskiej FARADAY.
