List Judy

Z Wikipedii

List Judy [Jud] - jeden z listów powszechnych Nowego Testamentu. Tradycyjnie przyjmuje się, że autorem listu jest św. Juda (brat św. Jakuba Młodszego, krewny Jezusa), zaś adresatem wspólnoty judeochrześcijańskie pierwotnego Kościoła (podobnie jak w liście św. Jakuba). Został napisany w latach 80. lub 90. I wieku. List, liczący zaledwie 25 wersów, jest najkrótszym pismem Nowego Testamentu.

Spis treści 1 Autorstwo 2 Przyczyna powstania listu 3 Plan księgi 4 Treść 5 Związki z innymi księgami 6 Kanoniczność 7 Przypisy 8 Bibliografia 9 Linki zewnętrzne

[edytuj] Autorstwo

Z treści listu dowiadujemy się, że jego autorem jest "Juda... brat... Jakuba" (werset 1), przypuszczalnie "brat Pański" (Ga 1,19) i przywódca Kościoła Jerozolimskiego (Dz 15,13-21). Juda ten nie był apostołem Judą (Łk 6,16).

Naukowcy sądzą jednak, że utwór został napisany pod pseudonimem - nie przez samego Judę - z powodu:

1. późnego powstania (wers 17 opowiada o "Apostołach Pana naszego" w taki sposób, jakby należeli oni do odległej przeszłości);
2. pewnego sformalizowania „wiary raz tylko przekazanej świętym" (w. 3), co jest cechą charakterystyczną utworów „wczesno-katolickich";
3. doskonałej greki, którą raczej nie mogli się posługiwać żydowscy naśladowcy Jezusa;
4. zwyczaju późniejszego Kościoła, polegającego na uwiarygodnianiu nauczania za pomocą przypisania go jakiejś wybitnej postaci historii wczesnego Kościoła.

[edytuj] Przyczyna powstania listu

Autor Listu podkreśla obecność szyderców we wspólnocie wierzących (wers 18) - ludzi podważających podstawowe elementy nauki chrześcijańskiej, np. autorytet Boga (w. 4) - których fałszywe nauczanie prowadzi do niemoralności. Bibliści zwracają jednak uwagę, że opis odstępców dokonany przez Judę jest zbyt ogólny, by na jego podstawę można było zrekonstruować głoszoną przez nich herezję. Jeśli zaś idzie o bezpośrednią przyczynę powstania listu, autor wskazuje na wypełnienie się dawnej przepowiedni o fałszywych nauczycielach (wersety 17-18) - obranej w celu uwypuklenia sytuacji, którą Juda uważał za kryzysową.

Pismo Judy nie było skierowane do konkretnej wspólnoty, lecz do wszystkich Kościołów (jest zatem listem powszechnym) - prawdopodobnie nie opisuje w nim też konkretnej herezji, która pojawiła się w jednym z Kościołów lokalnych, lecz wyczula wszystkie Kościoły na problem jako taki. Żaden z elementów Listu Judy nie pozwala na precyzyjne ustalenie daty jego powstania, wolno nam zatem przyjąć, że jest to napisany pod pseudonimem utwór, wyrażający ogólne zatroskanie pojawieniem się różnorodnych poglądów w Kościele u schyłku I w. po Chrystusie.

[edytuj] Plan księgi

Zgodnie z konwencją epistolarną można podać następujący plan Listu Judy^[1]:

1. Wstęp do Listu (1-2)
2. Bezpośredni powód powstania Listu (3-4)
3. Ostrzeżenia przed sądem (5-15)
   1. Sąd Boży w przeszłości (5-7)
   2. Oznajmienie sądu Bożego (8-10)
   3. Przykłady sądu (11-13)
   4. Zapowiedź sądu (14-15)
4. Grzesznicy i święci (16-23)
   1. Cechy grzeszników (16-19)
   2. Charakterystyka świętych (20-23)
5. Zakończenie Listu: doksologia (24-25)

[edytuj] Treść

Celem listu jest ostrzeżenie adresatów przed "jakimiś ludźmi", "szydercami" siejącymi zgorszenie oraz zachęta do "walki o wiarę raz tylko przekazaną świętym" (wers 3). Autor poleca też, aby wierni byli pełni wiary i miłości, modlili się i oczekiwali "miłosierdzia Pana naszego, Jezusa Chrystusa, które wiedzie ku życiu wiecznemu".

Głoszona przez szyderców nauka stanowi według autora listu poważne niebezpieczeństwo dla wiary, ponieważ z jednej strony kwestionuje absolutny charakter Chrystusowego panowania (wersety 3-4), a z drugiej jest bardzo łagodna wobec przewrotnego laksyzmu, który prowadzi do nadużyć seksualnych (wersety 8 i 12). Głoszona przez fałszywych proroków doktryna byłaby więc osobliwą mieszaniną mistycyzmu i rozwiązłości^[2].

List jest pisany twardym i surowym stylem, przypominającym nieco wypowiedzi starotestamentowych proroków.

[edytuj] Związki z innymi księgami

Autor List Judy zdradza wyjątkową znajomość różnorodnych źródeł: zarówno dokumentów, jak i szeroko rozpowszechnionych poglądów i tradycyjnych sformułowań. Autor nawiązuje do apokryfów: Wniebowzięcia Mojżesza (w. 9), cytuje Księgę Henocha (wersety 14-15). Juda czerpie przykłady z Księgi Rodzaju (wersety 5-7) i wykazuje się znajomością myśli żydowskiej (wers 11). Żaden element Listu nie pozwala na pewne jego datowanie. Ponieważ fragmenty jego wykorzystano w 2. Liście św. Piotra, hipotetycznie datowanym na ok. 100 r. po Chr., pismo to musiało zostać napisane wcześniej, przypuszczalnie w latach 80. lub 90.

[edytuj] Kanoniczność

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

List Judy z powodu cytowania pism apokryficznych wzbudzał w pierwszych wiekach pewne kontrowersje, co rodziło wątpliwości co do niego kanoniczności. Marcin Luter początkowo uważał List Judy za "mniej kanoniczny^[3]".

Kościół katolicki w 1546, podczas Soboru Trydenckiego potwierdził "raz na zawsze" kanoniczność 27 ksiąg Nowego Testamentu, w tym List Judy^[4].

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Biblia Tysiąclecia, wyd. V., Pallottinum, Poznań 2000.
• Encyklopedia chrześcijaństwa, Henryk Witczyk (red.), wyd. 2, Kielce 2001, s. 308. ISBN 83-7224-330-1
• Jerome H. Neyrey, List św. Judy, w: Katolicki komentarz biblijny, Raymond E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy (red. wyd. oryg.); Waldemar Chrostowski (red. wyd. pol.) , Warszawa 2001, s. 1537-1541. ISBN 83-7146-080-5

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Jud w Biblii Tysiąclecia