3. List Jana

Z Wikipedii

Trzeci List św. Jana [3 J lub 3 Jan] - księga Nowego Testamentu przypisywana św. Janowi Apostołowi, autorowi Ewangelii Jana.

Drugi i Trzeci List Jana, w przeciwieństwie do pierwszego, ma formę zgodną z zasadami starożytnej epistolografii. Pierwszy z nich ma przeznaczenie społeczne, drugi zaś prywatne.

[edytuj] Autor

Nadawca 2 J i 3 J określa się mianem Prezbiter (ho presbyteros). Wielu poważnych egzegetów na podstawie specyficznej interpretacji tekstu Papiasza (u Euzebiusza, Hist eccl 3,30,15) utrzymuje, że Papiasz mówi o dwóch różnych Janach: Janie Prezbiterze i Janie, uczniu Pańskim. Autorem 2 J i 3 J według nich jest nie Jan Apostoł, lecz Jan Prezbiter. Hipoteza ta, znana już w czasach Hieronima, budzi jednak wątpliwości. Prezbiter, wspomniany przez Papiasza, jest postacią o niewielkim znaczeniu, gdy tymczasem Autor 2 J i 3 J ma również szczególną władzę i poważanie w Kościołach, jak to wyraźnie wynika z treści tych listów.

Dlatego też inni utrzymują, że Papiasz utożsamia Prezbitera z Janem Ewangelistą. Autorem więc obydwu listów jest Jan, syn Zebedeusza, uczeń Jezusa. Hipoteza ta wydaje się bardziej prawdopodobna.

Ireneusz cytuje Pierwszy i Drugi List Jana (Adv haer 1,16,3; 3,16,8). Klemens Aleksandryjski 1 J nazywa „listem dłuższym"; wynika z tego, że zna jeszcze jeden (lub więcej) - krótszy. Kanon Muratoriego mówi o listach (liczba mnoga) Jana i przyjmuje przynajmniej dwa. Orygenes i Euzebiusz świadczą o istnieniu wątpliwości dotyczących Janowego autorstwa 2 J i 3 J, lecz od czasów Euzebiusza na Wschodzie a Hieronima na Zachodzie wątpliwości te już zanikają. Pod koniec w. III 2 J jest powszechnie uważany za dzieło Jana Apostola, a w końcu IV w. również i 3 J. Głównym źródłem wątpliwości byt niejasny tekst Papiasza.

Drugiego argumentu za Janową autentycznością dostarcza sytuacja Kościoła w 2 J i 3 J. Zgadza się ona całkowicie z tą pozycją, jaką według tradycji zajmował Jan w Kościołach Azji Mniejszej. Autor listów ma wysokie poczucie swego autorytetu (2 J 8; 3 J 9.10.12); rości sobie prawo osądu prawowierności (3 J 2.12; 2 J 1-4) członków Kościołów, których nazywa dziećmi (3 J 4); z odległości obserwuje postępowanie wspólnoty; posyła wędrownych misjonarzy, chcąc mieć od nich na bieżąco informacje; wydaje surowe sądy nawet o tych, którzy w Kościołach lokalnych posiadają władzę (3 J 10). Wszystko to zgodne jest z tym, co wiemy z tradycji o Janie. Według Klemensa Aleksandryjskiego odwiedzał on często Kościoły Azji Mniejszej, troszcząc się o poziom duchowy pasterzy (Ap 2,1-3,22).

Trzecim argumentem za autentycznością 2 J i 3 J jest ich zgodność z 1 J. Zgodność ta widoczna jest we wspólnych sformułowaniach i wyrażeniach (jest ich ponad 20); akcentowaniu tych samych podstawowych pojęć (np. prawda: alethenia - 9 razy w l J, a 8 - w 2 J; miłość i wiara w 2 J 4-9); wspólnych cechach stylistycznych (np. paralelizm antytetyczny). Argumenty wewnętrzne nie rozstrzygają jednak sporu, dlatego Janowe autorstwo tych listów możemy przyjąć za bardzo prawdopodobne.

[edytuj] Adresat

3 J został przesłany do „umiłowanego Gajusa”. Był on członkiem wspólnoty, od której nadawca żąda większej troski o wędrownych misjonarzy (w. 2-8). Przy okazji daje dobre świadectwo Gajusowi, podkreślając jego dobre postępowanie, a zwłaszcza gościnność i troskę o wędrownych misjonarzy, wystanych najprawdopodobniej przez Jana. Autor utwierdza Gajusa na tej drodze, posyłając list przez wędrownego misjonarza - Demetriusza.