Kasyci

Z Wikipedii

Kasyci (Kaššu, Kaszszu, Kaszu) to jeden ze starożytnych ludów, który zamieszkiwał rejon gór Zagros, a w latach ok. 1600-1100 p.n.e. władał Mezopotamią. Jego pochodzenie nie jest do końca jasne. Niektórzy badacze wywodzą Kasytów z południowo-zachodniego Iranu, ale teza ta nie jest dostatecznie uzasadniona. Źródła babilońskie podają, że Kasyci byli federacją kilku nomadycznych plemion.

Język kasycki jest językiem izolowanym i nie wykazuje pokrewieństwa z językiem sumeryjskim ani żadnym bliskowschodnim językiem semickim (np. akadyjskim czy aramejskim), jak również z językami indoeuropejskimi (choć występują w nim indoeuropejskie zapożyczenia). Zarzucowno również hipotezę G. Hüsinga, jakoby był spokrewniony z elamickim. Kasycki był językiem aglutynacyjnym. Dzięki klinowym tabliczkom znane jest około 60 słów, związanych gł. z kolorami, częściami rydwanu, systemami nawadniającymi, roślinami czy tytułami. Kolejnych 200, można uzyskać, analizując liczniejsze antroponimy, toponimy, nazwy bogów czy koni.

[edytuj] Historia

Kasyci w Mezopotamii pojawili się w epoce wczesnobabilońskiej - najstarsze ślady z nimi związane pochodzą z około 1800 roku p.n.e. W początkach panowania Samsuiluny (1749 p.n.e.-1712 p.n.e.) napadli oni na Babilonię, zagarniając Ur i Uruk. Trochę później odnotowujemy w królestwie Chana kasyckiego władcę - Kasztiliasza. Około 1595 p.n.e. Hetyci zdobyli i złupili najważniejsze miasto Mezopotamii - Babilon, po czym wycofali się na północ. Wkrótce potem w nieznanych okolicznościach władzę w mieście przejęli Kasyci. Ich rządy otwiera władca o imieniu Agum II. Jego następcy zasiadali na tronie babilońskim przez około 400 lat.

Kasyci przejęli kulturę sumeryjsko-akadyjską i nawiązywali do tradycji dynastii starobabilońskiej. Mimo to pod ich panowaniem zaszły dość poważne zmiany w dziedzinie społecznej i gospodarczej. Wydaje się, że okres ich panowania to czas stabilizacji w całym regionie Mezopotamii. Władcy kasyccy nie tytułowali się już królami Babilonu, tylko władcami całej krainy, którą opanowali. Było to ważna innowacja, gdyż pojęcie władzy ewoluowało z panowania nad miastem-państwem (któremu mogą podlegać inne miasta) na panowanie nad całym krajem - w ten sposób narodziła się idea Babilonii jako państwa. Z Kasytami wiąże się również podział Mezopotamii na część północną - Asyrię i część południową - Babilonię, którą za ich panowania nazywano Karduniasz. Wynikał on m.in. z tego, że władcy kasyccy nie zdołali zawładnąć północną Mezopotamią, gdzie z czasem wykształciło się silne państwo asyryjskie. Oczywiście Kasyci nie byli jedynym czynnikiem sprawczym podziału Mezopotamii na dwie części. Uwypuklili oni raczej różnice wynikające z uwarunkowań geograficzno-historycznych.

Za panowania dynastii kasyckiej w Babilonii, zwanej przez samych Kasytów Karduniasz, kultura babilońska uległa procesowi "skostnienia". Nie tworzono bowiem nowych dzieł, lecz powielano wzorce literackie z okresu starobabilońskiego. Sami Kasyci z czasem ulegli wiekowej kulturze kraju, który podbili, przez co nie zachowało sie za wiele śladów pozwalających lepiej poznać ten lud.

W polityce wewnętrznej oparli swoje rządy na współplemieńcach oraz starej arystokracji babilońskiej, którą pozyskiwano nadaniami ziemskimi. Posiadłości te rozgradzano stelami granicznymi zwanymi kudurru.

Ostatni raz na kartach historii Kasyci pod nazwą Cossaeans pojawili się jako przeciwnicy Aleksandra Wielkiego.

Zobacz też: Akadyjczycy, Amoryci, Aramejczycy, Asyryjczycy, Chaldejczycy, Gutejowie, Sumerowie